ხუთი თვეა კარწახთან ტრაილერების კოლონა დგას. ხალხი მოსავალს ვერ იღებს და სასწრაფოს ვერ იძახებს
ტრაილერების კოლონა კარწახის საბაჟოსთან
მაისიდან დღემდე ახალქალაქის მუნიციპალიტეტში, სოფელ კარწახთან და მიმდებარე სოფლებთან ტრაილერების და სატვირთო მანქანების უზარმაზარი რიგი დგას. ისინი თურქეთის საზღვართან, „კარწახის“ გამშვები პუნქტისკენ მოძრაობენ.
გარდა იმისა, რომ ტრაილერების კოლონა კარწახის საბაჟოსთან და ეს სატრანსპორტო კოლაფსი დიდ პრობლემას უქმნის საქართველოს, როგორც ტრანზიტული ქვეყნის რეპუტაციას, იგი მნიშვნელოვნად ართულებს ადგილობრივი მოსახლეობის ცხოვრებას – ეს გზა ერთადერთია, რომელიც 10-ზე მეტ სოფელსა და მუნიციპალურ ცენტრს – ახალქალაქს აკავშირებს. ხალხი აქ ვერ იძახებს სასწრაფოს და ვერ იღებს მოსავალს.
________________________________________
სოფელ ვაჩიანთან, საავტომობილო გზაზე სატვირთო მანქანების უზარმაზარი კოლონა დგას. მძღოლების ნაწილი ჯგუფად ჩამომჯდარა, ომის ამბებზე ლაპარაკობენ, ზოგი ბოლთას სცემს, ვიღაცეებს „მაგიდა“ გაუშლიათ და ჩაის სვამენ, ზოგს სძინავს, ზოგი კი ვიდეო ზარით ლაპარაკობს.
სომხური, თურქული, აზერბაიჯანული, რუსული – რამდენიმე განსხვავებული ენა ისმის.
უკვე თვეებია, რაც სატვირთო მანქანების უზარმაზარი კოლონები, რომელიც რამდენიმე კილომეტრს ითვლის, საქართველოს სამხრეთით, ჯავახეთის რეგიონში, სოფელ ვაჩიანსა და კარწახის სასაზღვრო გამშვებ პუნქტს შორის დგანან.
უმეტესად ეს მანქანები თურქეთიდან მოდიან, სხვადასხვა ტვირთით დატვირთულები. ასევე აზერბაიჯანიდან, რუსეთიდან, უკრაინიდან, ურანიდან, უზბეკეთიდან, ყირგიზეთიდან და სხვა ქვეყნებიდან.
საბაჟო გამშვები პუნქტი “კარწახი” სამცხე-ჯავახეთის მხარეში, სოფელ კარწახში მდებარეობს, ახალქალაქიდან 25 კილომეტრში და საქართველოსა და თურქეთს შორის არსებული სამი გამშვები პუნქტიდან ერთ-ერთია (საქართველოსა და თურქეთს შორის ასევე ფუნქციონირებს სარფისა და ვალეს გამშვები პუნქტები).
„კარწახი“ 2015 წელს გაიხსნა. თურქეთთან გამშვები პუნქტის გახსნას სიხარულით არ შეხვედრიან ადგილობრივები. რეგიონის სომეხი მოსახლეობა ღიად საუბრობდა იმაზე, რომ თურქეთთან პირდაპირი მიმოსვლა აუცილებლად შეუქმნის მათ, სულ ცოტა, ფსიქოლოგიურ დისკომფორტს. თუმცა, ადგილობრივები დაარწმუნეს, რომ საქართველოს სატრანზიტო პოტენციალის გაუმჯობესებასთან ერთად, ამ 10 მილიონიან პროექტს ადგილობრივი მოსახლეობისთვისაც უნდა მოეტანა სარგებელი.
ნავარაუდევი იყო, რომ „კარწახი“ ყოველდღიურად დაახლოებით 200 სატვირთო მანქანას და ხუთი ათას ადამიანს გაატარებდა, რეგიონში კი, გაჩნდებოდა დამატებითი ფული.
თავდაპირველად ასეც იყო, „კარწახი“ ავტომანქანების ნაკადს აუდიოდა, თუმცა მას შემდეგ, რაც უკრაინაში ომი დაიწყო და აქაურობას გაცილებით მეტი მანქანა მოაწყდა, ადგილობრივების ცხოვრება გაუსაძლისი გახდა.
ეს ერთადერთი გზაა, რომელიც 10-ზე მეტ სოფელსა და მუნიციპალურ ცენტრს – ახალქალაქს ერთმანეთთან აკავშირებს. საცობების გამო ამ სოფლების მოსახლეობა, ფაქტობრივად პარალიზებულია.
უკვე ხუთ თვეზე მეტია, რაც ყოველ დღე სოფელ ვაჩიანში, სულდაში, ბოზალში, კარწახში რამდენიმეკილომეტრიანი რიგი დგას. ადგილობრივი მედიის, Jnews-ის ჟურნალისტებმა ერთ დღეს 800-მდე გაჩერებული მანქანა დაითვალეს.
თუკი ჩვეულებრივ, გზის ამ მონაკვეთის გავლას მაქსიმუმ 15 წუთი სჭირდება, ამჯერად გზა შეიძლება რამდენიმე საათით გაჭიანურდეს. ადგილობრივები ამბობენ, რომ სოფლებში ძაlიან იგვიანებს გამოძახებული სასწრაფო დახმარების მანქანები.
ეს გზა ასევე მნიშვნელოვანია სოფლის მეურნეობის ინდუსტრიისთვის. ახალქალაქის რაიონი სოფლის მეურნეობით ცხოვრობს. მალე კარტოფილის მოსავალი უნდა აიღონ, მაგრამ საცობების გამო მინდვრებში ტექნიკა ვერ შეჰყავთ.
გარდა ამისა, ირგვლივ საშინელი ბუღი და მტვერი დგას.
„ყველანაირად გვეშლება ხელი. არ ვიცით, როგორ გავიაროთ სასოფლო-სამეურნეო ტექნიკით. გააკეთონ შემოვლითი გზა, შეიძება, რომ ამხელა ტრასა შუა სოფელში გაეყვანათ? ჩვენ არ ვიცხოვროთ? ხალხი მტვერშია, მოსავალი გამოუსადეგარია“, – ამბობს ვაჩიანის მკვიდრი სასუნ აპოიანი.
„ორი დღეა, რაც წყლით მორწყვა დაიწყეს გზის და ცოტა დაწყნარდა მტვერფი. მანამდე ერთმანეთს ვერ ვხედავდით. ისეთი ბუღი იყო, რომ მოძრაობასაც კი აჩერებდნენ, რადგან მძღოლები გზას ვერ ხედავდნენ. არ ვწუწუნებთ, ყველაფერი გასაგებია, რომ ეს გზა ძალიან მნნიშვნელოვანია და უნდა იმუშაოს, მაგრამ იქნებ ჩვენთვისაც მოიფიქრონ რამე“, – ამბობს აპოიანის თანასოფლელი ვიგენ ალეკიანი.
სოფელ სულდელი არარატ მარბიანი ამბობს, რომ მოლოდინის მიუხედავად, ამ სატრანზიტო გზას ადგილობრივებისთვის არავითარი სარგებელი არ მოუტანია, მხოლოდ ზარალი:
„ნახეთ, მთელი ტერიტორია ნაგვითაა სავსე. რა მივიღეთ – ნაგვის კილომეტრები ტყის სარტყელში. არადსა, ეს ჩვენი საძოვრებია, სადაც ჩვენს სქონელს ვუშვებთ, ირგვლივ სულ ცელოფნები და ბოთლებია. საქონელიც ჭამს ამ პლასტმასს. ათ დღეში კარტოფილის მოსავალი უნდა ავიღოთ. როგორ? ნახეთ, ისე დგანან გზაზე, რომ დისტანციასაც არ იცავენ, რაომ როგორმე ადგილობრივი მანქანა გაატარონ.
ზაფხულში რა დღეში ვართ და ზამთარში საერთოდ რა გვეშველება, როცა დიდი თოვლი მოვა. ეს ტვირთები დანაკარგების გარდა ჩვენთვის არაფერია. ასე უნდა ვიყოთ, სანამ ომი არ დამთავრდება?“ – ამბობს არარატ მარაბიანი.
ამჟამად ვითარებას ისიც ამძიმებს, რომ სოფელ ვაჩიანში გზის სარემონტო სამუშაოები მიმდინარეობს. ახალქალაქის მუნიციპალიტეტის გზები სატვირთო მანქანების ასეთი ნაკადისთვის გათვლილი არ არის. ვიწროა და არც თუ ხარისხიანი. გზის საფარი მანამდეც ხშირად ფუჭდებოდა, სატვირთო მანქანების დიდმა ნაკადმა კი, პრობლემა კიდევ უფრო გააღრმავა.
“საქართველოში ყველგან ასეთი რიგებია”
გაჩერებული ტრაილერების მძღოლები ამბობენ, რომ იგივე მდგომარეობაა საქართველოს ყველა გამშვებ პუნქტთან.
„ახლახანს ჩამოვედით სომხეთიდან, რუსეთში მივდივართ. ასეთივე საცობია სომხეთისკენ გზაზეც. ძალიან დიდხანს მოვდიოდით რუსეთიდან საქართველოშიც – ლარსზეც ასეთივე რიგია. ორი კვირა ველოდებოდით. ამ გზებზე ჩვენ ვიხდით მოსაკრებლებს – გზის, ეკოლოგიის, დაზღვევას. 350 ლარს ვიხდით ტრანზიტში, მაგრამ ეს გზა ამდენი არ ღირს, შესაბამის პირობებს აქ ვერ გვთავაზობენ,“ – ამბობს ერთ-ერთი სატვირთო მანქანის მძღოლი.
„დღეზე მეტია აქ ვდგავარ, წინ უზარმაზარი რიგია. არაფერს ამბობენ, როდის გაგვატარებენ. მანამდე ექვსი დღე ყაზბეგში, ზემო ლარსზე ვიდექით. ზოგს კვირები მოუწია იქ დგომა. ელექტრონული რიგი შემოუღიათ, მაგრამ ჩვენ არ ვიცოდით. ასეთი სიტუაცია იმიტომ შეიქმნა, რომ ეს არის ერთადერთი გზა ახლა. გასაგები მიზეზის გამო უკრაინის გავლით ახლა ვერ წახვალ. ადრე მიმოსვლა უკრაინის, პოლონეთის გავლით ხდებოდა. დამაქვს ქსოვილი, მეტალი, ხე. ნაგვის ურნები მაინც დაედგათ ამ გზაზე, რომ ასეთი სიბინძურე არ ხდებოდეს. ტუალეტიც არსად არაა ახლოს. ტრანზიტში 355 ლარს ვიხდით. ადრე 220 ლარი იყო, ახლა ნაკადი რომ გაიზარდა, თანხაც გააძვირეს. რეგისტრაცია კი სწრაფად ხდება, მაგრამ იქამდე მისვლა ხომ გინდა. არ იყო გათვლილი ასეთ ნაკადზე. მებაჟეები, ფანჯრები უნდა დაემატებინათ“, – ამბობს ბელორუსი მძღოლი სერგეი სადოვსკი.
თავისი გეოგრაფიისა და კავკასიელ მეზობლებთან კარგი ურთიერთობების წყალობით, საქართველოს, შეიძლება ითქვას, სატრანზიტო მონოპოლია აქვს რეგიონში.
მასზე არაერთი სატრანსპორტო დერეფანი გადის. უკრაინის ომის შემდეგ, საქართველოს მიმართულებით ნაკადები კიდევ უფრო გაიზარდა, რასაც სტატისტიკაც მოწმობს.
ფინანსთა სამინისტროს მონაცემებით, 2022 წლის პირველ ნახევარში საქართველო რეკორდული რაოდენობის სატრანზიტო ტრაილერებმა გადაკვეთეს, კონკრეტულად კი ქვეყნის ტერიტორია 209 ათასმა ტრაილერმა გადაკვეთა, რაც წინა წელთან შედარებით 51 ათასი ტრაილერით მეტია. ეს ნიშნავს, რომ ქვეყანას ყოველდღიურად 1,150-ზე მეტი ტრაილერი კვეთდა.
იანვარ-ივნისში საქართველოს ბიუჯეტმა ტრანზიტული ტვირთებიდან 41.9 მილიონი ლარის შემოსავალი მიიღო – საქართველოზე გამავალი თითოეული ტრაილერი 2022 წლის 20 ივნისამდე 200 ლარს იხდიდა, რაც 20 ივნისიდან 350 ლარამდე გაიზარდა.
პოლიტოლოგი გელა ვასაძე ამბობს, რომ რეგიონი, ფაქტობრივად, სატრანსპორტო კოლაფსის საშიშროების წინაშეა.
„დღეს რუსეთი იზოლირებულია და ჩინეთიდან ევროპაში საქონლის ისეთი ნაკადი წავიდა, რომ რეგიონი იხრჩობა. ამას დაუმატეთ ტვირთები თურქეთიდან რუსეთში, რომლებიც ასევე აქედან გადის. კი, არის პორტებიც, მაგრამ ჩვენ ვხედავთ, რა ხდება ჩვენს გზებზე. ირანიდან რუსეთამდე და უკან, ირანიდან საქართველოს პორტებამდე, ეს არის კოლაფსი“.
ტრაილერების კოლონა კარწახის საბაჟოსთან
