საქართველო: ახალი წესები მომიტინგეებისთვის - მანიფესტაციაზე კარვის გაშლა იკრძალება

კარვების კანონი

საპარლამენტო არჩევნებამდე ერთი წლით ადრე მმართველი გუნდი, “ქართული ოცნება” შეკრებისა და მანიფესტაციის კანონის გამკაცრების ინიციატივით გამოდის.

კერძოდ, ახალი ცვლილებების თანახმად, შეიზღუდება საპროტესტო აქციების ფორმა – კანონდარღვევად გამოცხადდება კარვის გაშლა და ასევე, შესაძლოა, აქციაზე გამომსვლელთათვის სცენის მოწყობაც.

ამ ცვლილებების ინიციატივით პარლამენტში “ქართული ოცნების” დეპუტატთა შვიდკაციანი ჯგუფი შევიდა. საკანონმდებლო ინიციატივის ავტორები და ინიციატორები არიან დეპუტატები: ანრი ოხანაშვილი, ირაკლი ბერაია, გივი მიქანაძე, რატი იონათამიშვილი, ირაკლი შატაკიშვილი, თენგიზ შარმანაშვილი, ალექსანდრე ტაბატაძე.

პარლამეტში აღნიშნული ცლილებების კენჭისყრა დაჩქარებული წესით იგეგმება.

“ოცნების” დეპუტატები აცხადებენ, რომ ცვლილებების აუცილებლობა სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის მიერ, 18 სექტემბერს გავრცელებნულმა ინფორმაციამ გამოიწვია, რომლის მიხედვით, ოქტომბერ-დეკემბერში საქართველოში „დესტაბილიზაციის და რევოლუციური პროცესების მოწყობა“ იგეგმება.

სუს: საქართველოში ევრომაიდნის გამეორება და ხელისუფლების დამხობა იგეგმება. პროცესები უკრაინიდან იმართება

გეგმის ავტორად დასახელებულია უკრაინის სამხედრო დაზვერვის ხელმძღვანელის მოადგილე გიორგი ლორთქიფანიძე

„ქართული ოცნების” თავმჯდომარემ, ირაკლი კობახიძემ კანონპროექტების მიღების დაჩარება ასე ახსნა ჟურნალისტებთან:

„პირდაპირი ინფორმაციაა, რომ რევოლუციური პროცესები, რომლებზეც დეტალური ინფორმაცია დღესაც მოვისმინეთ, იგეგმება სწორედ ოქტომბრიდან, ნოემბერ-დეკემბრის ჩათვლით. აქედან გამომდინარედაჩქარებას, რა თქმა უნდა, თავისი ლოგიკური საფუძველი აქვს. ბუნებრივია, ოპოზიცია სუსტია, მაგრამ ამ სისუსტის პირობებში პროვოკაციების რისკი, რა თქმა უნდა, მატულობს. ჩვენ გვჭირდება პრევენციული ზომების მიღება და ეს კანონპროექტიც ზუსტად ამას ემსახურება“.

 მმართველი გუნდის წევრის, გიორგი ვოლსკის თქმით, ზოგადად, მანიფესტაცია არავის შეუზღუდავს.

„კარავზე იყო ლაპარაკი, უსაფრთხოების სამსახური გარკვეულ გეგმებზე ლაპარაკობდა და ამ გეგმების ერთ-ერთი ფრაგმენტი იყო, რომ კარავში უნდა მოხდეს რაღაცის აფეთქება, ან რაღაც ისეთის შეტანა, რომელიც ხელს შეუწყობს დესტაბილიზაციისთვის პროცესების განვითარებას. ზოგადად, მანიფესტაცია არავის შეუზღუდავს. კარვით იქნება თუ უკარვოდ, დაპირისპირებაა დაგეგმილი. რასაკვირველია, კარვების არსებობის შემთხვევაში, ამის ორგანიზება უკეთ შეიძლება მოხდეს”, – განაცხადა ვოლსკიმ.

კონკრეტულად რა იცვლება

ცვლილებების დამტკიცების შემთხვევაში, დემონსტრანტებს აკრძალებათ „დროებითი კონსტრუქციების” მოწყობა. ეს შეიძლება იყოს კარავი ან შეიძლება იყოს სცენაც, სადაც მიტინგზე გამომსვლელები გამოდიან. თუკი აქამდე კარვის გაშლა პროტესტის ერთ-ერთი ნებადართული ფორმა იყო, ცვლილებების მიღების შემდეგ კანონდარღვევად ჩაითვლება. პოლიციას უფლება აქვს კარვის და სცენის კონფისკაცია მოახდინოს. დამრღვევი ადმინისტრაციული წესით დაჯარიმება 500-დან 5000 ლარამდე ან პატიმრობით 15 დღემდე ვადით.

დროებითი კონსტრუქციის მოწყობა შემდეგ შემთხვევებში იკრძალება:

• საფრთხეს უქმნის შეკრების ან მანიფესტაციის მონაწილეებს ან სხვა პირებს;
• ხელს უშლის პოლიციის მიერ საზოგადოებრივი წესრიგისა და უსაფრთხოების დაცვას;
• იწვევს საწარმოს, დაწესებულების ან ორგანიზაციის ნორმალური ფუნქციონირების შეფერხებას;
• შეკრების ან მანიფესტაციის ჩატარებას არ უკავშირდება.

საფრთხეები და კრიტიკა

შეკრებებისა და მანიფესტაციების კანონის გამკაცრებას კრიტიკულად აფასებენ არასამთავრობო ორგანიზაციების წარმომადგენლები. ექსპერტები ამბობენ, რომ ამ ცვლილებებით საფრთხის წინაშე დგება გამოხატვის თავისუფლება.

“საქართველოს დემოკრატიულ ინიციატივაში” (GDI) მიიჩნევენ, რომ “კანონის გამკაცრება რეალურად ემსახურება არა რაიმე საჯარო ინტერესს, არამედ ქმნის აქციის მონაწილეთა დასჯის დამატებით ბერკეტს, რასაც მსუსხავი ეფექტი ექნება შეკრების თავისუფლებაზე”.

ორგანიზაცია ხაზს უსვამს, რომ საერთაშორისო სტანდარტებით, შეკრების თავისუფლებით დაცული სფერო მოიცავს საპროტესტო შეკრების დროის, ადგილის და ფორმის არჩევას, მათ შორის, კარვის/დროებითი კონსტრუქციის დადგმასაც.

შეკრებისა და მანიფესტაციების შესახებ კანონის ახალი ვერსია უკვე გამოაცხადეს სახიფათოო პროექტად ოპოზიციის წარმომადგენლებმა. პოლიტიკოსების აზრით, ღარიბაშვილის გუნდი პუტინის სტილში მოქმედებს.

“შეკრებისა და მანიფესტაციების შესახებ საქართველოს კანონში ცვლილებები წარმოადგენს რუსული კანონის მორიგ ნაირსახეობას და მიზნად ისახავს გამოხატვის და შეკრების თავისუფლების შეზღუდვას”, – მიიჩნევს ფრაქცია „ნაციონალური მოძრაობის” თავმჯდომარე თინა ბოკუჩავა.

კარვები რუსთაველზე

კარვების გაშლა საქართველოში პროტესტის გამოხატვის ერთ-ერთი პოპულარული ფორმაა. დამოუკიდებელი საქართველოს ისტორიაში კარვები პროტესტის ნიშნად პარლამენტის შენობის წინ არა ერთხელ და ორჯერ გაუშლიათ.

მომიტინგეთა მხრიდან კარვების გაშლა, ზოგადად, დიდ დისკომფორტს უქმნის ხელისუფლებას. ბოლოს, კარვის გაშლის გამო 2023 წლის 1 ივნისს 2 ათასი ლარით დააჯარიმეს ბექა გრიგორიდიასი, მარტის აქციებზე „მოლოტოვის კოქტეილის სროლის” ბრალდებით დაკავებული ლაზარე გრიგორიადისის მამა. მას პარლამენტის უკან სკვერში სურდა კარვის გაშლა.

პოლიეთილენის პარკებისგან შეკოწიწებული კარვის გაშლის უფლება არ მისცეს აქონდროპლაზიით დაავადებული ბავშვების მშობლებს, რომლებიც საკუთარი შვილებისთვის ძვირადღირებულ მედიკამენტს ითხოვდნენ.

კარვები გაიშალა და შემდეგ პოლიციამ ძალის გამოყენებით აიღო ისინი 2019 და 2020 წლის საპროტესტო აქციების დროს.

კარვები ჰქონდათ გაშლილი ზაზა სარალიძეს და მალხაზ მაჩალიკაშვილს, შვილმკდარ მამებს, რომლებიც თავიანთი შვილების მკვლელობების სამართლიან გამოძებას ითხოვდნენ.

ყველაზე ხანგძლივი პროტესტი, რომლის დროსაც რუსთაველზე ათეულობით კარავი იყო გაშლილი, 2009 წელს, “ნაციონალური მოძრაობის” მმართველობის დროს იყო. აღნიშნული პროტესტი მომღერალ ”უცნობის” იდეა იყო – იგი გამოვიდა იდეით თბილისი გადაქცეულიყო ”საკნების ქალაქად” და ქალაქში გაიშლილიყო საკნები (იგივე კარვები), რომლებიც არ დაიშლებოდა, სანამ არ გადადგებოდა იმდროინდელი პრეზიდენტი, მიხეილ სააკაშვილი. ოპოზიციამ აიტაცა ეს ინიციატივა და 2009 წლის 21 აპრილს იმპროვიზირებული საკნებით დაიფარა  რუსთაველის გამზირი და თავისუფლების მოედანი. “საკნები” რუსთაველზე ორი თვის განმავლობაში იდგა და ამ ხნის განმავლობაში დედაქალაქის ცენტრალურ ქუჩაზე არ დადიოდნენ მანქანები და პარალიზებული იყო საქალაქო ტრანსპორტი.