სექსუალური შევიწროება საქართველოს პარლამენტში - მივა თუ არა საქმე სასამართლომდე

ირაკლი ბერაია თეონა აქუბარდიაზე

დეპუტატი თეონა აქუბარდია აპირებს სასამართლოში უჩივლოს პარლამენტის თავდაცვისა და უშიშროების კომიტეტის თავმჯდომარეს ირაკლი ბერაიას სექსუალური შევიწროების გამო.

ბერაიამ 31 ოქტომბერს პარლამენტის სხდომაზე საჯარო გამოსვლისას „უსინდისო და სამარცხვინო მატყუარა“ უწოდა თავის კოლეგას, ოპოზიციონერ დეპუტატს თეონა აქუბარდიას, რომელიც თავდაცვის კომიტეტში მისი მოადგილეა.

ბერაიას გამოსვლა იყო შეურაცხმყოფელი და ღირსების შემლახავი ფრაზების შემცველი. გამოსვლა მან ამ ფრაზით დაასრულა: “მოვუწოდებ ამ ადამიანს, მისი გრძელი და ყველგან ნამყოფი ენით, ჩემი და ჩემი კომიტეტის ხსენებისგან თავი შეიკავოს“.

ბერაიას თქმით, აქუბარდია მმართველ გუნდს იმიტომ აკრიტიკებს, რომ მას საზღვარგარეთულ ვიზიტებში არ უშვებენ და მას “არ ეძლევა სხვადასხვა პლატფორმების დეზინფორმაციისთვის გამოყენების საშუალება.”

“მისნაირებთან და ვიღაც-ვიღაცებთან სელფების გადაღებისა და გაფეისბუქების საშუალება, აეროპორტის ლაუნჯებში შესვლის, იქ გასკდომისა და გამოთრობის საშუალება და გაშხლართვის. ვინც მას იცნობს, ძალიან კარგად მიხვდება, მე რაზე ვსაუბრობ. და შესაბამისად, მოვუწოდებ ამ ადამიანს, მისი გრძელი და ყველგან ნამყოფი ენით, ჩემი და ჩემი კომიტეტის სახელის ხსენებისგან თავი შეიკავოს.” – განაცხადა ბერაიამ.

31 ოქტომბერს მხოლოდ თეონა აქუბარდია არ გამხდარა კოლეგა მამაკაცების მხრიდან უხამსი თავდასხმის სამიზნე.

მმართველი გუნდის კიდევ ერთმა წარმომადგენელმა, დეპუტატმა ალუდა ღუდუშაურმა, შემდეგი რამ უთხრა “ნაციონალური მოძრაობის” წევრს, ანა წითლიძეს:

„ჩვეულებრივი ბანძიქალა ხარ. იმ ქალების ჩამონათვალშიც ვერ ჯდები, ვინც სააკაშვილს ევასებოდა და ახლა დაწყნარდი. წადი აქედან, შე ბანძო, გაიარე. ფარჩაკი, ბანძი, რა“.

პირველ შემთხვევაში კამათი იმის გამო დაიწყო, რომ ოპოზიციამ ხელისუფლება ოჩამჩირეში რუსეთის საზღვაო ბაზის შექმნასთან დაკავშირებით პასიურ პოზიციაში დაადანაშაულა, ხოლო მეორე შემთხვევაში მიხეილ სააკაშვილის გამო.

ქართული ოცნების და პრეზიდენტის რეაქცია

მას შემდეგ, რაც უმრავლესობის დეპუტატების აღნიშნულმა გამონათქვამებმა უარყოფითი რეაქცია გამოიწვია პოლიტიკურ სპექტრში, სამოქალაქო საზოგადოებასა თუ სოციალურ ქსელებში, “ქართული ოცნების“ დეპუტატებმა ნაწილობრივ ბოდიში მოიხადეს „სექსისტური განცხადებებისთვის“ და განმარტეს, რომ “მათი ნერვები ვეღარ უძლებს ოპოზიციის უსამართლო ბრალდებებს“.

თუმცა, იქვე დააყოლეს, რომ ამ რეპლიკების გამო არავის დასჯას არ გეგმავენ და ოპოზიციას “ზედმეტი არ უნდა მოუვიდეს”.

„შეირგეთ ბოდიში“, – ასე მიმართა ოპოზიციას ფრაქცია “ქართული ოცნების” თავმჯდომარემ მამუკა მდინარაძემ, როდესაც ოპოზიციონერმა დეპუტატებმა ირაკლი ბერაიას თანამდებობის დატოვება მოსთხოვეს.

პრეზიდენტი სალომე ზურაბიშვილი დეპუტატ ქალებს სპეციალური განცხადებით იმავე დღეს გამოესარჩლა.

„მე დღეს მოვისმინე სიტყვები, რომლებიც შეურაცხყოფს მთლიანად საქართველოს პარლამენტს“, — განაცხადა სალომე ზურაბიშვილმა და სრული სოლიდარობა გამოუცხადა დეპუტატ ქალებს.

იყო თუ არა ეს სექსუალური შევიწროება

იურისტები ირაკლი ბერაიას უხამს რეპლიკაში არა უბრალოდ სიტყვიერ შეურაცხყოფას, არამედ სექსუალურ შევიწროებას ხედავენ. სექსუალური დისკრიმინაცია კი აკრძალულია საქართველოს კანონით “დისკრიმინაციის ყველა ფორმის აღმოფხვრის შესახებ”.

თეონა აქუბარდია სამართლებრივად მოითხოვს სექსუალური შევიწროების ფაქტის დადგენას. მის ამ მოთხოვნას სხვა ოპოზიციონერი დეპუტატებიც უერთდებიან.

როგორც აქუბარდია აღნიშნავს, ამ საქმის ბოლომდე მიყვანა მისთვის პრინციპულად მნიშვნელოვანია – ერთი მხრივ, იგი საკუთარ ღირსებას დაიცავს, მეორე მხრივ კი, როგორც თავად ამბობს, მისცემს მაგალითს სხვა ქალებისთვის, რომ მათ საკუთარი უფლებებისთვის იბრძოლონ:

„უნდა გავაგრძელო ბრძოლა ყველა სამართლებრივი გზით, იმისთვის, რომ სხვა ქალებმა, ვისაც სურთ, რომ შემოვიდნენ პოლიტიკაში, თავი იგრძნონ დაცულად და ის ნორმები, რომელიც დაამკვიდრა „ქართულმა ოცნებამ“, იყოს დასჯადი. ჩვენ მსგავს საქციელს არათუ შევეგუებით, არამედ ვიბრძოლებთ იმისთვის, რომ ასეთი ფაქტები არ იქცეს ნორმად“.

გარდა ამისა, ოპოზიციონერი დეპუტატი მოითხოვს, რომ ირაკლი ბერაიამ დატოვოს თავდაცვის და უშიშროების კომიტეტის თავმჯდომარის თანამდებობა. მისი თქმით, ბერაია განცხადებები მან პირად მუქარად აღიქვა:

“ეს არის არა მხოლოდ შევიწროება, არამედ, ეს არის გაფრთხილება სუს-ის მეთოდებით, რომ თუ არ გავჩუმდები, ამას შეიძლება დამატებით სხვა ზომებიც მოჰყვეს. მათ შორის, არ გამოვრიცხავ პირადი ცხოვრების ამსახველი კადრების გამოქვეყნებას. შესაბამისად, მე ამ საქმეს ვუყურებ, ერთი მხრივ, გენდერის ჭრილში და, მეორე მხრივ, ეს არის სუს-ის მეთოდებით ბრძოლა საკუთარი მოადგილის წინააღმდეგ“.

“რადიო თავისუფლებასთან” ინტერვიუში ანა არგანაშვილი, „პარტნიორობა ადამიანის უფლებებისათვის“ იურისტი, რომელიც წლებია სექსუალური შევიწროების საქმეებზე მუშაობს, ამბობს, რომ თუკი ირაკლი ბერაიას საქმე სასამართლოში წავა, იქ აუცილებლად დადგინდება რომ ეს იყო სექსუალური შევიწროების ფაქტი. იგივეს ფიქრობს ის ალუდა ღუდუშაურის შემთხვევაშიც:

„როგორც ადვოკატმა, შემიძლია გითხრათ, რომ სახეზე გვაქვს სტანდარტული სექსუალური შევიწროების საქმე. შესაბამისად, ბოდიშის მოხდა და ვწუხვარ, საკმარისი აღარ არის, როდესაც კანონი დაარღვიე, ხარ კანონდამრღვევი და ამისთვის სამართლებრივი პასუხისმგებლობა უნდა დაგეკისროს“.

ორგანიზაცია “საფარის” ხელმძღვანელი ბაია პატარაია წერს ფეისბუკზე:

“სამწუხაროდ, ლანძღვა მართლა აღარ გვიკვირს პარლამენტის ტრიბუნიდან, მაგრამ რაც გუშინ ვიხილეთ და ვისმინეთ ლანძღვა არ იყო – სექაუალური შევიწროება იყო ოპოზიციონერი ქალების”.

სექსიზმი და მიზოგინია პარლამენტში

სექსისტური, მიზოგინური გამონათქვამები და პოლიტიკური ოპონენტების გენდერული ნიშნით დისკრიმინაცია ქართულ პოლიტიკაში არცთუ იშვიათი მოვლენაა. 31 ოქტომბერი არ ყოფილა გამონაკლისი.

მაგალითად, სექსუალური შევიწროების საქმეზე ომბურსდმენის ანგარიშში მოხვდა პარლამენტის ამჟამინდელი თავმჯდომარე, შალვა პაპუაშვილი. 2021 წელს, როცა პაპუაშვილი “ქართული ოცნების” დეპუტატი იყო მან “ნაციონალური მოძრაობის” წევრი თინა ბოკუჩავა, ტრიბუნიდან ძალის გამოყენებით გაიყვანა. 

როგორც ექსპერტები ამბობენ, ქართველი კაცი დეპუტატები ხშირად მიმართავენ მიზოგინიას პოლიტიკური ოპონენტი ქალების მიმართ, როდესაც სურთ მათი დაკნინება.