ილჰამ ალიევი: ღიად გამოჩნდა, რომ რუსულ მხარეს ამ საკითხის ჩაფარცხვა სურდა
ინტერვიუ ალიევთან
29 დეკემბერს აზერბაიჯანის პრეზიდენტმა ილჰამ ალიევმა აზერბაიჯანულ ტელევიზიასთან ინტერვიუში კიდევ ერთხელ გაიმეორა თავისი მოთხოვნები რუსეთის მიმართ, აქტაუში აზერბაიჯანის ავიახაზების თვითმფრინავის ჩამოვარდნის თაობაზე.
“პირველ რიგში, რუსულმა მხარემ ბოდიში უნდა მოუხადოს აზერბაიჯანს. მეორეც, უნდა აღიარონ თავიანთი დანაშაული. მესამე, დამნაშავეები უნდა დაისაჯონ. ასევე, აზერბაიჯანის სახელმწიფოს, დაშავებულ მგზავრებს და ეკიპაჟის წევრებს კომპენსაცია უნდა გადაუხადონ“, – აღნიშნა მან.
ამ ინტერვიუს შემდეგ რუსეთის პრეზიდენტმა ვლადიმირ პუტინმა კიდევ ერთხელ დაურეკა აზერბაიჯანელ კოლეგას.
“პუტინმა და ალიევმა დღეს სატელეფონო საუბარში განაგრძეს აზერბაიჯანის ავიახაზების თვითმფრინავის ჩამოვარდნასთან დაკავშირებული სხვადასხვა საკითხების განხილვა“, – განაცხადა რუსეთის პრეზიდენტის პრესმდივანმა დმიტრი პესკოვმა. მსგავსი შინაარსის მესიჯი აზერბაიჯანის პრეზიდენტის პრესსამსახურმაც გაავრცელა.
კრემლის პრესსამსახურის ცნობით, პუტინმა ალიევს პირველად 28 დეკემბერს დაურეკა და “ბოდიში მოიხადა რუსეთის საჰაერო სივრცეში მომხდარი ტრაგიკული ინციდენტის გამო და კიდევ ერთხელ გამოუცხადა ღრმა და გულწრფელი სამძიმარი დაღუპულების ოჯახებს.”
რა თქვა ილჰამ ალიევმა ინტერვიუში?
“რა თქმა უნდა, საბოლოო ვერსია ცნობილი გახდება შავი ყუთის გახსნის შემდეგ, მაგრამ საწყისი ვერსიებიც საკმაოდ დასაბუთებული და ფაქტებზეა დაფუძნებული. ფაქტია, რომ აზერბაიჯანული სამოქალაქო თვითმფრინავი დაზიანდა რუსეთის ტერიტორიაზე, ქალაქ გროზნოსთან და პრაქტიკულად დაკარგა კონტროლი. ჩვენ ასევე ვიცით, რომ ჩვენი თვითმფრინავი ელექტრონულმა სისტემებმა უკონტროლო გახადა. ამასთან, რუსული ჰაერსაწინააღმდეგო სისტემის მიერ ძლიერ დაზიანდა თვითმფრინავის კუდის ნაწილიც.
ის ფაქტი, რომ ფიუზელაჟი სავსე იყო ნახვრეტებით, რა თქმა უნდა, მეტყველებს იმაზე, რომ არ ვიცი ვის მიერ წამოყენებული ვერსია ჩიტებთან შეჯახების შესახებ – სრულიად ამოღებულ იქნა დღის წესრიგიდან.
არ არის გამორიცხული, რომ ინციდენტი პილოტებს თავიდან მართლაც ჩიტებთან შეჯახებად აღეთქვათ. იმიტომ რომ, ალბათ არავის მოსვლია აზრად, რომ ჩვენს თვითმფრინავს ჩვენთვის მეგობრულ ქვეყანაში ხმელეთიდან ესროდნენ. თუმცა, სამწუხაროდ, რუსეთში ზოგიერთმა წრემ ამ ვერსიის დაცვა ამჯობინა. ერთ-ერთი, რამაც გაგვანაწყენა და გაგვიკვირდა, იყო ის, რომ რუსეთის ოფიციალურმა სტრუქტურებმა გაზის ბალონის აფეთქების ვერსიები წამოაყენეს.
ანუ ღიად აჩვენეს, რომ რუსულ მხარეს სურს ამ საკითხის მიჩუმათება და ეს, რა თქმა უნდა, ჩვენი უპატივცემულებაა“.
“სამწუხაროდ, პირველი სამი დღის განმავლობაში არაფერი გვსმენია რუსეთიდან, გარდა ბოდვითი ვერსიებისა”
“რა თქმა უნდა, ჩვენი თვითმფრინავი შემთხვევით ჩამოაგდეს. რა თქმა უნდა, აქ რაიმე მიზანმიმართულ ტერორისტულ აქტზე საუბარი არ შეიძლება. ამიტომ, დანაშაულის აღიარება, მეგობარ ქვეყნად მიჩნეული აზერბაიჯანისთვის სასწრაფოდ ბოდიშის მოხდა და ამის საზოგადოებისთვის მიწოდება – ეს იყო ის ზომები და ნაბიჯები, რაც საჭირო იყო. სამწუხაროდ, პირველი სამი დღე რუსეთიდან ბოდვითი ვერსიების გარდა არაფერი გვსმენია.
რა თქმა უნდა, ავარიის დეტალები სრულად შეისწავლება. ამაში ეჭვი არ მეპარება. ისიც უნდა ითქვას, რომ აზერბაიჯანი პირველივე დღიდან მხარს უჭერდა საერთაშორისო ექსპერტთა ჯგუფის ამ საკითხში ჩართვა. რუსულმა მხარემ ოფიციალურად შემოგვთავაზა, რომ ეს საკითხი სახელმწიფოთაშორისი საავიაციო კომიტეტმა გამოიძიოს. ჩვენ ამაზე კატეგორიული უარი ვთქვით და მიზეზი გასაგებია: რადგან საიდუმლო არ არის, რომ ეს სტრუქტურა ძირითადად რუსი ჩინოვნიკებისგან შედგება და ამ სტრუქტურის სათავეში რუსეთის მოქალაქეები არიან. სწორედ ამიტომ, აქ ობიექტურობის ფაქტორები შესაძლოა სრულად არ ყოფილიყო უზრუნველყოფილი. თუ ტრაგედიის შემდეგ დაუყოვნებლივ ვნახავდით რუსეთის მხრიდან სამართლიან და ადეკვატურ ნაბიჯებს, მაშინ, ალბათ, წინააღმდეგი არ ვიქნებოდით. მაგრამ ჩვენ ვნახეთ, რომ იყო აშკარა მცდელობები ამ საკითხის ჩაფარცხვის“.
“შეიქმნა სამუშაო ჯგუფი, რომელიც შედგება მხოლოდ საერთაშორისო ექსპერტებისგან”
“აქედან გამომდინარე, ჩვენ ეს პოზიცია ყაზახურ მხარესთან მჭიდრო კონტაქტის დროს გამოვხატეთ. ჩვენ ასევე გამოვთქვით ჩვენი პოზიცია რუსულ მხარესთან, რომ შეიქმნას სამუშაო ჯგუფი, რომელიც შედგება მხოლოდ საერთაშორისო ექსპერტებისგან და შეიქმნა კიდეც – მასში შედიან თვითმფრინავების მწარმოებლის – Embraer-ის წარმომადგენლები, ბრაზილიის სპეციალიზებული ინსტიტუტების წარმომადგენლები, აზერბაიჯანის, ყაზახეთისა და რუსეთის წარმომადგენლები, მათ შორის სახელმწიფო საავიაციო კომიტეტი – მაგრამ არა წამყვან რგლოებში, არამედ როგორც სამუშაო ჯგუფის წევრები.
ვიმეორებ, შავი ყუთის გახსნის შემდეგ, როცა მივიღებთ უფრო დეტალურ ინფორმაციას, გაირკვევა ყველა დეტალი, რომელიც დღესაც კითხვის ნიშნის ქვეშ დგას, უფრო ნათელი გახდება.
მაგალითად, რატომ ვერ დაეშვა თვითმფრინავი ქალაქ გროზნოში? რამდენად იმოქმედა ელექტრონულმა “ცეცხლმა” თვითმფრინავების კონტროლზე? რამდენად ეფექტური იყო ჰაერში ზემოქმედებისა და თვითმფრინავის მახლობლად აფეთქების შედეგები?
რადგან ისიც უნდა აღვნიშნო, რომ ამ აშკარა ფაქტის უარყოფისა და ამ შემთხვევაში შენიღბვის მცდელობები არის აბსურდულიც და სისულელეც. რადგან, საბედნიეროდ, ეკიპაჟის გმირობის წყალობით, თვითმფრინავმა დაჯდომა შეძლო. მიუხედავად იმისა, რომ ეს იყო ავარიული დაშვება, თვითმფრინავმა ხმელეთამდე მაინც მიაღწია. ბევრი მგზავრი გადარჩა და მათი ჩვენებები ხელმისაწვდომია.”
შავი ყუთების გახსნის შემდეგ გახდება ცნობილი…
შავი ყუთის გახსნის შემდეგ, ცნობილი გახდება, რატომ ვერ დაეშვა თვითმფრინავი, ზუსტად როდის გაუხსნეს ხმელეთიდან ცეცხლი თვითმფრინავს, რატომ არ სცადა თვითმფრინავმა ახლომდებარე აეროპორტებში დაშვება, მაშინ როცა უახლოესი აეროპორტები იყო მინვოდი და მახაჩკალა.
არის სხვადასხვა ვერსიები. ზოგიერთი თვლის, რომ თვითმფრინავი შეგნებულად გაგზავნეს სახმელეთო გზით გროზნოდან, რადგან ის უკვე უკონტროლო იყო და დიდი ალბათობა იყო, რომ თვითმფრინავი ზღვაში ჩავარდებოდა. ამ შემთხვევაში, საკითხის დახურვის მცდელობები წარმატებული იქნებოდა და ე.წ. “ჩიტების” ვერსია იქნება წარმოდგენილი, როგორც მთავარი და უტყუარი.
ზოგიერთი ექსპერტის აზრით, აქტაუ იმიტომ აირჩიეს, რომ ის ღია სივრცეა, საცხოვრებელი ადგილები აეროპორტიდან შორს არის და ეკიპაჟს შეეძლო ეფიქრა, რომ ეს იქნებოდა ავარიული დაშვება, ამიტომ უფრო შესაფერისი ადგილი აირჩიეს.
ჩვენ, აზერბაიჯანული მხარე და პირადად მე ვცდილობთ ვიყოთ მაქსიმალურად სამართლიანები. ჩვენ არ გვინდა კომენტარის გაკეთება ზოგიერთ გაურკვეველ საკითხზე, სანამ ისინი არ დაზუსტდება.”
მოთხოვნები რუსეთისთვის
“ჩვენ ღიად ვუთხარით ჩვენი მოთხოვნები რუსულ მხარეს.
რა არის ჩვენი მოთხოვნები? პირველ რიგში, რუსულმა მხარემ აზერბაიჯანს ბოდიში უნდა მოუხადოს. მეორეც, უნდა აღიარონ საკუთარი დანაშაული. მესამე, დამნაშავეები უნდა დაისაჯონ. ისევე როგორც აზერბაიჯანის სახელმწიფოს, მათ დაშავებულ მგზავრებს და ეკიპაჟის წევრებს კომპენსაცია უნდა გადაუხადონ.
ეს არის ჩვენი პირობები. პირველი მათგანი გუშინ უკვე შესრულდა. იმედი მაქვს, რომ ჩვენი სხვა პირობებიც შესრულდება.
აქ არ არის რაღაც არაჩვეულებრივი მოთხოვნები და პირობები, ეს ეფუძნება საერთაშორისო გამოცდილებას და ნორმალურ, ადამიანურ ქცევას.“
