„ჩემი მოთხოვნები სრულად შეესაბამება საერთაშორისო სამართალს“ - ილჰამ ალიევი
3 ოქტომბერს, აზერბაიჯანის პრეზიდენტმა ილჰამ ალიევმა ინტერვიუ მისცა ტელეკომპანია „ალ ჯაზირას“ და ისაუბრა იმის შესახებ, თუ როგორ ხედავს მთიან ყარაბაღში, ვითარების ესკალაციის მიზეზებს. ასევე, პრეზიდენტმა ცეცხლის შეწყვეტის საკუთარი პირობები დაასახელა.
ინტერვიუს მთავარი თეზისები:
• სომხეთს მშვიდობა არ უნდა. მას სურს, რომ სამუდამოდ დაიტოვოს ოკუპირებული მიწები (აზერბაიჯანის). მას სტატუს-კვოს შეცვლა არ უნდა და ეს არის იმის მიზეზი, რომ კონფლიქტი ამდენ ხანს გრძელდება.
• საერთაშორისო სამართლისა და საერთაშორისო ორგანიზაციების რეზოლუციების მხრივ, ჩვენ ფართო მხარდაჭერა გვაქვს. თუმცა, აგრესორზე საკმარისი პრაქტიკული ზეწოლა არ ხდება.
• უკანასკნელი ორი წლის განმავლობაში, „ხავერდოვანი რევოლუციის“ (2018 წლის გაზაფხულზე, სომხეთში ხელისუფლება შეიცვალა და ქვეყანას სათავეში ნიკოლ ფაშინიანი ჩაუდგა – JAMnews) შემდეგ, ისინი ჩვენ პროვოცირებას ახდენდნენ და ომისკენ იყვნენ მომართული. და მიზანი იყო, რომ სრულად ჩაეშალათ მოლაპარაკებები.
• მიმაჩნია, რომ ესკალაციის ერთ-ერთი მიზეზი, შეიძლება, მათი შიდა პრობლემები იყოს. იმიტომ, რომ სომხეთი ძალიან სერიოზულ პოლიტიკურ კრიზისს განიცდის.
• ჩვენი პოზიცია უცვლელია. ჩემი მოთხოვნები სრულად შეესაბამება საერთაშორისო სამართალს. მთელი მსოფლიო აღიარებს აზერბაიჯანის ტერიტორიულ მთლიანობას და მსოფლიოს არც ერთი ქვეყანა არ აღიარებს „მთიანი ყარაბაღის რესპუბლიკას“.
• მოლაპარაკებები არსებითად შეჩერდა. მისი (ფაშინიანის) განცხადების – „ყარაბაღი – სომხეთია“ – შემდეგ, მე ვთქვი, რომ მოლაპარაკებები შეუძლებელია. თუმცა, ეუთოს მინსკის ჯგუფის თანათავმჯდომარეებმა მთხოვეს, რომ აზერბაიჯანს მეტი გაგება გამოეჩინა იმის გათვალისწინებით, რომ სომხეთს ახალი ხელისუფლება ჰყავდა და შეიძლება, სრულად ვერ აკონტროლებდნენ საკუთარ ემოციებსა და სიტყვებს. მე ვუთხარი – კარგი, მოდი ვცადოთ.
• ამ განცხადების შემდეგ, სომხეთის პრემიერ-მინისტრთან მქონდა შეხვედრები. თუმცა, ისინი აბსოლუტურად უაზრო იყო და ფორმალურ ხასიათს ატარებდა. ის მეუბნებოდა, რომ ტერიტორიებს არ დააბრუნებდნენ.
• სინამდვილეში, სომხეთის პრემიერ-მინისტრმა წინაპირობები წამოგვიყენა. ვფიქრობ, რომ ესეც მორიგი პროვოკაციაა. რამდენიმე თვის წინ, მან აზერბაიჯანს შვიდი წინასწარი პირობა დაუსახელა. არსებითად, მას სურდა, რომ ჩვენთვის და მინსკის ჯგუფისთვის თავისი დღის წესრიგი ეკარნახა.
• მათ ოკუპირებულ მიწაზე ყველა მეჩეთი დაანგრიეს. მეჩეთებში ღორები და ძროხები ჰყავთ, რითაც ყველა მუსლიმს შეურაცხყოფენ. მათ ჩვენი ქალაქებისა და სოფლების სახელწოდებები შეცვალეს. ჩვენ ყველა სახელს დავაბრუნებთ. ჩვენ მიწებს დავიბრუნებთ. ეს ჩვენი კანონიერი უფლებაა. ეს ჩვენი ისტორიული ამოცანაა. დარწმუნებული ვარ, რომ ამას მივაღწევთ.
• მათი არგუმენტი იმაში მდგომარეობს, რომ სომეხმა ხალხმა თვითგამორკვევა მოახდინა. მაგრამ სომხები ყველგან ცხოვრობენ – საფრანგეთში, ამერიკაში, რუსეთში, ახლო აღმოსავლეთში. დაე, ამ ქვეყნებში მოინდომონ თვითგამორკვევა.
• ჩვენ კატეგორიულად ვეწინააღმდეგებით ამ კონფლიქტის რეგიონალურ კონფლიქტში გადაზრდას. სომხეთს კი სწორედ ეს უნდა. ამიტომ, ისინი ავრცელებენ ყალბ ახალ ამბებს, აზერბაიჯანის საგარეო მხარდაჭერის შესახებ.
• თურქეთი – მოძმე ქვეყანაა. სომხეთის თავდასხმის პირველივე საათებში, თურქეთმა სრული მხარდაჭერა გამოუცხადა აზერბაიჯანს. თუმცა, თურქეთი არანაირად არ არის ჩართული ამ კონფლიქტში.
• თუკი, სომხეთი დაუყოვნებლივ არ დაიწყებს ჩვენი ტერიტორიების დატოვებას დროში გაწერილი გრაფიკით, დიპლომატია ვერ იმუშავებს.
