"ეს შორს არის ეთნიკური წმენდისგან" - ექსპერტები ბაქოდან კონტრტერორისტულ ოპერაციაზე
ექსპერტები კონტრტერორისტული ოპერაციის შედეგებზე
აზერბაიჯანის არმიამ ყარაბაღში წარმატებული კონტრტერორისტული ოპერაცია ჩაატარა. ის 24 საათის შემდეგ დასრულდა არაღიარებული მთიანი ყარაბაღის არმიისა და ხელისუფლების მიერ იარაღის დაყრით და ჩაბარებით. დღეს, ევლახში, ოფიციალური ბაქოსა და ყარაბაღის სომხური თემის წარმომადგენლების შეხვედრაზე წყდება ყარაბაღელი სომხების აზერბაიჯანულ საზოგადოებაში რეინტეგრაციის საკითხი.
“აზერბაიჯანმა ყარაბაღელ სომხებს ორი არჩევანი წარუდგინა: ან აღიარებენ იმ ქვეყნის კანონებს, სადაც ისინი ცხოვრობენ და აგრძელებენ ცხოვრებას საკუთარ სახლებში, ან დატოვებენ იმ ქვეყნის ტერიტორიას, რომლის კანონებითაც არ სურთ ცხოვრება. ეს შორს არის ეთნიკური წმენდისგან“, – ნათქვამია აზერბაიჯანული ანალიტიკური ცენტრის Atlas-ის სტატიაში, რომელიც კონტრტერორისტული ოპერაციის შედეგებს აანალიზებს.
“რუსეთი აზერბაიჯანის საქმეში არ ჩარეულა”
“აზერბაიჯანმა წარმატებით ჩაატარა კონტრტერორისტული ოპერაცია ყარაბაღში. რუსეთმა აზერბაიჯანს არ შეუშალა ხელი. ის რომ ჩარეულიყო იმ დროს, როცა უკრაინაში შეჭრის გამო მსოფლიოში პარტნიორები ისედაც დაკარგა, შეიძლებოდა აზერბაიჯანთან და თურქეთთანაც გამწვავებოდა ურთიერთობა. და ეს არ მოდის თანხვედრაში არც რუსეთის, არც თურქეთის და არც აზერბაიჯანის ინტერესებთან.
ყარაბაღის ოპერაციასთან დაკავშირებით რუსეთში ორი აზრი არსებობს: პირველი მოსაზრებაა, რომ რუსული ცენტრები აზერბაიჯანის საქმეში არ ერეოდნენ სომხეთის ხელისუფლებასთან რთული ურთიერთობის გამო. ერევანში აქციები უკვე იმართება. რადიკალებს სურთ ფაშინიანის მთავრობის დამხობა და ეს შეესაბამება რუსეთის ფედერაციის ინტერესებს.
სხვა მოსაზრებაა, რომ აზერბაიჯანს ხელი უნდა შეეშალოს ყარაბაღის მთელი ტერიტორიის დაუფლებაში. მიუხედავად ამისა, რუსეთი არ ჩარეულა კონტრტერორისტულ ოპერაციაში გამარჯვების ბოლომდე.
კრემლის პრესმდივანმა დმიტრი პესკოვმა და რუსეთის საგარეო საქმეთა სამინისტროს წარმომადგენელმა მარია ზახაროვამ არაფერი თქვეს აზერბაიჯანის სამხედრო ოპერაციის წინააღმდეგ. რუსეთის სამხედრო სარდლობამ ასევე განაცხადა, რომ ყარაბაღში რუს სამხედრო მოსამსახურეებს საფრთხე არ ემუქრებათ. ეს მხოლოდ ერთს ნიშნავს: რუსეთმა გადაწყვიტა არ ჩაერიოს აზერბაიჯანის კონტრტერორისტულ ოპერაციაში.”
კონტრტერორისტული ოპერაციის მიზნებზე
“აზერბაიჯანის მიზნები აშკარა იყო:
- სომეხ სეპარატისტებს იარაღის ჩაბარება მოუწიათ;
- სეპარატისტებს უნდა დაეთხოვათ „პარლამენტი“ და „მთავრობა“;
- ყარაბაღში აზერბაიჯანის კანონები უნდა მოქმედებდეს.
- ოპერაცია ამ პირობების დაკმაყოფილებამდე უნდა გაგრძელებულიყო. ერთხელ და სამუდამოდ.
მსოფლიოში და ჩვენს რეგიონში არსებულმა ვითარებამ ხელი შეუწყო აზერბაიჯანის მხრიდან ასეთი ოპერაციის ჩატარებას“.
თურქეთი მხარს უჭერდა აზერბაიჯანს
“თურქეთი, ისევე როგორც ყარაბაღის მეორე ომის დღეებში, აგრძელებდა აზერბაიჯანის მხარდაჭერას. ეს არის მთავარი ფაქტორი, რომელიც აკავებს რუსეთსა და ირანს აზერბაიჯანის წინააღმდეგ ყოველგვარი პროვოკაციული ზომებისგან. მოსკოვი და თეირანი იძულებულნი არიან გაითვალისწინონ “შუშის დეკლარაცია” და ბაქოსა და ანკარას შორის სამხედრო ალიანსი.
იმავდროულად, გაეროს გენერალური ასამბლეის ტრიბუნასთან, თურქეთის პრეზიდენტმა რეჯეფ თაიფ ერდოღანმა მხარი დაუჭირა აზერბაიჯანის კონტრტერორისტულ ოპერაციას ყარაბაღში. მან ხაზგასმით აღნიშნა, რომ ვერც ერთი სახელმწიფო ან საერთაშორისო ორგანიზაცია ვერ შეუშლის ხელს აზერბაიჯანს სუვერენული უფლებების აღდგენაში.
სხვათა შორის, ერდოღანის ვიზიტი აზერბაიჯანში რამდენიმე დღეშია მოსალოდნელი.
გაეროს უშიშროების საბჭოს სხდომა ყარაბაღის საკითხზე
„საფრანგეთმა მოიწვია გაეროს უშიშროების საბჭოს საგანგებო სხდომა ყარაბაღის საკითხთან დაკავშირებით [შეხვედრა ბაქოს დროით 23:00 საათზე დაიწყება – JAMnews].
როგორ რეაგირებენ ამაზე უშიშროების საბჭოს სხვა მუდმივი წევრები?
უკრაინაში ომის გამო რუსეთი საფრანგეთთან არამეგობრულ ურთიერთობაშია. მხოლოდ ეს არის საკმარისი, რომ მოსკოვმა მხარი არ დაუჭირა პარიზის ინიციატივას. ჩინეთი ინარჩუნებს პარტნიორობას როგორც ბაქოსთან, ასევე ერევანთან. პეკინს არ სურს მონაწილეობა მიიღოს აზერბაიჯანის წინააღმდეგ რაიმე დოკუმენტის მიღებაში. ლონდონს მჭიდრო კავშირები აქვს ბაქოსთან, დიდ ბრიტანეთს კი მნიშვნელოვანი ეკონომიკური ინტერესები აქვს აზერბაიჯანში. ამ მიზეზით, ყველაზე მეტი, რისი გაკეთებაც დიდ ბრიტანეთს შეუძლია, არის ძალის გამოუყენებლობის მოწოდება. თუმცა ანტიტერორისტული ოპერაცია უკვე დასრულდა.
თეთრ სახლსა და სახელმწიფო დეპარტამენტს ყარაბაღის მეორე ომის დროს აზერბაიჯანის წინააღმდეგ არანაირი რეზოლუცია არ მიუღია და ცდილობდნენ დაბალანსებული ვითარების შენარჩუნებას. შემდგომში, სწორედ ამან გამოიწვია აზერბაიჯანისა და ამერიკის შეერთებული შტატების ურთიერთობების გაღრმავება. ვაშინგტონს ბაქოსთან თანამშრომლობა ევროპისთვის ენერგომომარაგებისა და უსაფრთხოების საკითხების გამო ესაჭიროება და აქ გათვალისწინებულია ირანთან სიახლოვის ფაქტორიც.
მაგრამ კონგრესში სახელმწიფო დეპარტამენტის წარმომადგენლის უკანასკნელმა ანტიაზერბაიჯანულმა განცხადებებმა ბაქოში არაერთგვაროვანი რეაქცია გამოიწვია.
ნიშნავს კი ეს იმას, რომ შეერთებული შტატები მხარს დაუჭერს გაეროს უშიშროების საბჭოს რეზოლუციას აზერბაიჯანის წინააღმდეგ? ვაშინგტონმა წინასწარ იცის, რომ პარიზის მიერ მომზადებული რეზოლუცია არ მიიღება, და ამ დოკუმენტის მხარდაჭერით, საბოლოოდ არაფერი შეიცვლება. პირიქით – შეიძლება დაძაბულობა წარმოიშვას აზერბაიჯანთან ურთიერთობაში. ეს ასევე ეწინააღმდეგება შეერთებული შტატების ინტერესებს ჩვენს რეგიონში“.
“ეს შორს არის ეთნიკური წმენდისგან”
„არსებობს პროსომხური ცენტრები, რომლებიც ცდილობენ წარმოაჩინონ კონტრტერორისტული ოპერაცია, როგორც „ეთნიკური წმენდა“.
თანამედროვე ისტორიაში ეთნიკური წმენდის უახლოესი თარიღი 1995 წელია, როცა ხორვატიამ რეგიონი დაახლოებით 250 ათასი ადგილობრივი მოსახლისგან გაასუფთავა და დასავლეთს ამისთვის ხელი არ შეუშალა ორი მიზეზის გამო: ჯერ ერთი, გასული საუკუნის 90-იან წლებში, იუგოსლავიის დაშლის შემდეგ, ხორვატიას, სერბეთისგან განსხვავებით, სურდა თანამშრომლობა დასავლეთის ქვეყნებთან. მეორეც, ხორვატიამ იწინასწარმეტყველა სეპარატიზმის დაწყება თავისი ქვეყნის ამ ნაწილში – ბოსნიაში სერბების ქცევის მსგავსად – და ცდილობდა ამის თავიდან აცილებას. ხორვატიის არმიის ოპერაციას დასავლურ მედიაში თან ახლდა ისეთი სათაურები, როგორიცაა მაგალითად „სერბი სეპარატისტებისგან გაწმენდილი ტერიტორიები“. ხორვატიის ხელისუფლების გაგება შეიძლებოდა – სერბი მეზობლები სომხეთის მსგავსად ცდილობდნენ თანამემამულეების შეიარაღებას და სეპარატისტული აჯანყებებისკენ უბიძგებდნენ მათ. რა, ხორვატიისთვის ნებადართულია, აზერბაიჯანისთვის კი – არა?
აზერბაიჯანმა ყარაბაღელ სომხებს ორი არჩევანი წარუდგინა: ან აღიარებენ იმ ქვეყნის კანონებს, სადაც ისინი ცხოვრობენ და აგრძელებენ ცხოვრებას საკუთარ სახლებში, ან დატოვებენ იმ ქვეყნის ტერიტორიას, რომლის კანონებითაც არ სურთ ცხოვრება. ეს შორს არის ეთნიკური წმენდისგან.
მას შემდეგ, რაც ყარაბაღში სეპარატისტები აღარ დარჩებიან, აზერბაიჯანსა და სომხეთს შორის სამშვიდობო მოლაპარაკებების გზაზე არანაირი დაბრკოლება აღარ იქნება. სომხეთი არ ჩარეულა ყარაბაღის სამხედრო ოპერაციაში. მათ ესმით, რომ თუ ჩაერევიან, ეს შეიძლება გადაიზარდოს დიდ ომში, რომლის დროსაც აზერბაიჯანი შეიძლება შევიდეს დასავლეთ ზანგეზურში.“
