"ეს არის ავტორიტარიზმის საშიში ნიშანი, რომელსაც არ შევეგუებით" - რა ხდება TV პირველის გარშემო. მოკლედ
ოპოზიციური ტელეკომპანია “ტვ პირველი” მუშაობის საგანგებო რეჟიმზე გადადის. არსებობს სასამართლოს გადაწყვეტილება, რომელიც უფლებას აძლევს პროკურატურას ტელევიზიის ოფისში შევიდეს.
სახალხო დამცველი ამ ფაქტს “მძიმე პრეცედენტს” უწოდებს, რომელსაც შეუძლია ქვეყანაში თავისუფალი სიტყვა შეზღუდოს. ოპოზიცია ამბობს, რომ რეჟიმმა სადამსჯელო ოპერაცია დაიწყო.
რა მოხდა?
11 მარტს თბილისის საქალაქო სასამართლომ გამოიტანა განჩინება, რომლის თანახმად, პროკურატურას შეუძლია შევიდეს ოპოზიციურ ტელეკომპანია “TV პირველში” და გამოიტანოს გარკვეული მასალები, რომლებიც, პროკურატურის თქმით, მას ბერა ივანიშვილის უკანონო მოსმენის საქმის გამოძიებისთვის სჭირდება.
განჩინებაში არის ჩანაწერი, რომ წინააღმდეგობის გაწვევის შემთხვევაში სასამართლო უფლებას აძლევს პროკურატურას მასალები იძულებით, ძალის პროპორციულად გამოყენებით ამოიღოს.
საქმე, რომელსაც პროკურატურა იძიებს
6 მარტს ტელეკომპანია “პირველმა” გაასაჯაროვა ფარული ჩანაწერი ბერა ივანიშვილის, ირაკლი ღარიბაშვილისა და ანზორ ჩუბინიძის მონაწილეობით. ისინი განიხილავენ 15 წლის არასრულწლოვნის შეშინებას, ბერასთვის არასასიამოვნო კომენტარების გამო.
________________________________________
● მორიგი პოლიტიკური სკანდალი საქართველოში: ფარული ჩანაწერი ივანიშვილის შვილის და პრემიერის მონაწილეობით
● “მე თუ ვინმე დედას შემაგინებს, იცოდეს ამაზე პასუხს მოვთხოვ” – ბერა ივანიშვილის პასუხი ფარულ ჩანაწერებზე
● მოსაზრება: შიშველი ფეოდალიზმი
__________________________________________
ჩანაწერის გავრცელებიდან სამ დღეში, ტელეკომპანია “იმედისთვის” მიცემულ ინტერვიუში ბერა ივანიშვილმა ფაქტობრივად დაადასტურა ჩანაწერის ნამდვილობა და მისი შინაარსი. ინტერვიუში მან თქვა, რომ მომავალშიც არავის აპატიებს დედის გინებას: “თუ ვინმე დედას შემაგინებს, მე ასეთ ადამიანს პასუხს მოვთხოვ დღესაც”.
მიუხედავად იმისა, რომ იურისტების თქმით, ჩანაწერში იკვეთება შესაძლო სისხლის სამართლის დანაშაული არასრულწლოვანის მიმართ, პროკურატურამ გამოძიება დაიწყო მხოლოდ “კერძო საუბრის უნებართვოდ ჩაწერის მუხლით”. სატელეფონო საუბრის შინაარსით პროკურატურა არ დაინტერესებულა.
რისი ამოღება სურს პროკურატურას ტვ პირველიდან?
სასამართლოს განჩინებაში წერია, რომ პროკურატურა ტვ პირველიდან აპირებს ამოიღოს ორი ნივთი:
● ელექტრონული ინფორმაციის მატარებელი მოწყობილობა, რომელზეც ჩაწერილი იყო რეპორტაჟში გამოყენებული კერძოს საუბრების ჩანაწერები;
● და კონვერტი, რომელშიც მოთავსებული იყო ელექტრონული ინფორმაციის მატარებელი მოწყობილობა (ე.წ. ფლეშკა).
პროკურატურის განმარტება სასამართლოს განჩინებაზე
მას შემდეგ, სასამართლოს განჩინებას ტვ პირველის ჟურნალისტების და საზოგადოების მწვავე რეაქცია მოჰყვა, საქართველოს მთავარმა პროკურატურამ განმარტება გააკეთა, რომ “TV პირველს” უფლება აქვს არ გადასცეს მათ ის “ინფორმაციის შემცველი საგანი, დოკუმენტი თუ სხვა ობიექტი”, რომლის ამოღების უფლებაც სასამართლოსგან ითხოვეს და მოსამართლემ დაუკმაყოფილა.
აქვე აღნიშნულია, რომ “TV პირველს” შეუძლია ითანამშრომლოს გამოძიებასთან და თავად შეუძლია მიიტანოს საგამოძიებო უწყებაში კონკრეტული მასალები.
კომენტარი გააკეთა ასევე გენერალური პროკურატურის საზოგადოებასთან ურთიერთობის სამსახურის უფროსმა, ბაია ცანავამ რომლის თქმით, “ინფორმაცია, თითქოს პროკურატურა გეგმავს „ტვ პირველში“ შეჭრას, არის სიცრუე”.
რას აპირებს TV პირველი?
ტვ პირველის ხელმძღვანელობა აცხადებს, სასამართლოს განჩინება მწვანე შუქს უნთებს პროკურატურას, რომ დამოუკიდებელი ტელეკომპანიის ოფისში შევიდეს და ძალის გამოყენებით წაიღოს მასალები.
არხის ჟურნალისტების აზრით, პროკურატურა არა უშუალოდ ჩანაწერების შესწავლას ცდილობს, არამედ უნდა, რომ კონვერტსა და “ფლეშკაზე” დნმ-ის კვალი აღმოაჩინოს, რათა დაადგინოს წყარო, რომელმაც გადასცა მასალა ტვ “პირველს”.
როგორც არხის ინტერესების დამცველი, იურისტი გიორგი მშვენიერაძე აცხადებს, “TV პირველი” აპირებს სასამართლოს განჩინებას გაასაჩივროს.
მშვენიერაძე სასამართლოს გადაწყვეტილებას “არაკონსტიტუციურს” უწოდებს და ამბობს, რომ სანამ ძალაშია ეს განჩინება, ნებისმიერ დროს შეიძლება პროკურატურა ტელევიზიაში “შემოიჭრას”.
“სანამ არსებობს ეს განჩინება და ის ძალაშია, მანამდე სამართალდამცველ ორგანოებს აქვთ შესაძლებლობა, იძულების სახით ნებსისმიერ დროს განახორციელონ „ტვ პირველში“ იმ ნივთის ამოღება, რომელიც ფიზიკურად არ არსებობს და რომც არსებობდეს, ტელევიზია ამის გადაცემას არ აპირებს,” – ამბობს მშვენიერაძე.
ტვ პირველის დირექტორი, ვატო წერეთელი დიპლომატიურ კორპუსს მიმართავს და ტელევიზიის გარშემო განვითარებულ მოვლენებთან დაკავშირებით, სწრაფი რეაგირებისკენ მოუწოდებს.
როგორც წერეთელი ამბობს, “მხოლოდ დიპლომატიურ კორპუსს შეუძლია ეს ისტერია შეაჩეროს”.
შეფასებები – საფრთხე დამოუკიდებელი მედიისთვის
“ეს არის ავტორიტარიზმის საშიში ნიშანი, რომელსაც ქართული საზოგადოება და დემოკრატიული ოპოზიციური პარტიები არ შევეგუებით,” – აღნიშნულია ქართული ოპოზიციური პარტიების მიერ ხელმოწერილ ერთობლივ განცხადებაში.
განცხადების თანახმად, რეჟიმის სურვილია დასაჯოს ყველა, ვინც ივანიშვილს ან მის ოჯახს უსიამოვნებას მოგვრის, რაც დიდი საშიშროების წინაშე აყენებს ქართველი ხალხის დემოკრატიული არჩევანი.
„ტვ პირველმა“, ნოდარ მელაძემ და მათმა წყარომ ამხილა მძიმე დანაშაული. დანაშაული, რომელიც ამხელს ივანიშვილის რეჟიმის ბუნებას, ძალადობას, რომლის უკან უმაღლესი თანამდებობის პირები დგანან. დემოკრატიულ საზოგადოებაში ასეთ დროს გამოძიება ამ დანაშაულებათა შესახებ იწყება და არა პირიქით. ივანიშვილის მარიონეტი სასამართლოს ეს უკანონო გადაწყვეტილება უხეშად არღვევს როგორც საქართველოს კანონს გამოხატვის თავისუფლების შესახებ, ასევე, სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსს,” – აღნიშნულია განცხადებაში.
განცხადებას ხელს აწერს 20-ზე მეტი დიდი თუ პატარა ოპოზიციური პარტია. ამ პარტიებმა 2020 წლის 31 ოქტომბრის არჩევნებში ჯამში ხმების 52 პროცენტი მიიღეს, რაც ოთხი პროცენტით მეტია სახელისუფლებო პარტიის შედეგზე.
სასამართლოს გადაწყვეტილებას “დაუსაბუთებელი” და “საქართველოს კანონმდებლობასა და ადამიანის უფლებათა ევროპულ სამართალთან შეუსაბამო” უწოდა სახალხო დამცველმაც.
ნინო ლომჯარიას შეფასებით, “თბილისის საქალაქო სასამართლოს მიერ გაცემული განჩინება წარმოადგენს მძიმე პრეცედენტს, რომლის აღსრულებამ შესაძლოა, სერიოზულად შეაფერხოს ჟურნალისტთა მიერ საქმიანობის თავისუფლად განხორციელება”.
საქართველოს სახალხო დამცველი საქართველოს გენერალურ პროკურატურას მოუწოდებს, არ გადადგას ნაბიჯი, რომელიც მძიმე დარტყმას მიაყენებს გამოხატვის თავისუფლებასა და ჟურნალისტური საქმიანობის განხორციელებას.
