"ერევანს შეუძლია მეტი მიიღოს“ - სომხეთისა და საფრანგეთის სამხედრო კონტრაქტების შესახებ

საფრანგეთი სომხეთს „კეისრის“ ჰაუბიცებს მიაწვდის

ერევანი და პარიზი სამხედრო-ტექნიკურ თანამშრომლობას აფართოებენ. 17 ივნისს სომხეთის თავდაცვის მინისტრმა სურენ ფაფიკიანმა და საფრანგეთის შეიარაღებული ძალების მინისტრმა სებასტიან ლეკორნუმ ახალ შეთანხმებას მიაღწიეს. ფრანგი მინისტრი X-ის თავის გვერდზე წერს, რომ საუბარია სომხეთისთვის ცეზარის ჰაუბიცების მიწოდებაზე.

ეს არის სომხეთ-საფრანგეთის თანამშრომლობის „შუალედური ეტაპი“, ამბობს პოლიტოლოგი რობერტ ღევონდიანი. იგი დარწმუნებულია, რომ დროთა განმავლობაში ერევანი შეძლებს გაცილებით მეტი სამხედრო ტექნიკის მიღებას არა მხოლოდ საფრანგეთიდან, არამედ დასავლეთის სხვა ქვეყნებიდანაც.

კოლექტიური დასავლეთის ინტერესებში შედის რუსეთის გავლენის შესუსტება სამხრეთ კავკასიაში, რაც ამჟამად „სასარგებლოა“ სომხეთისთვის, ფიქრობს ექსპერტი.

„რეგიონში რუსული ჰეგემონიის პირობებში სომხეთმა ბოლო წლებში მხოლოდ და მხოლოდ დიდად იზარალა. ერევანი ეთანხმება დასავლეთის დღის წესრიგს, რადგან ის ახერხებს თავისი ინტერესების უმეტესი ნაწილის რეალიზებას და ხელშეწყობას“, – განუცხადა გევონდიანმა JAMnews-ს.

სომხეთმა და საფრანგეთმა სამხედრო თანამშრომლობის შეთანხმებას 2023 წლის ოქტომბერში მოაწერეს ხელი. მხარეები შეთანხმდნენ, რომ სომხეთს მიაწოდონ „იარაღი, რომელიც დაიცავს მშვიდობიანი მოსახლეობას და უზრუნველყოფს მისი საზღვრების დაცვას“. საფრანგეთმა პირობა დადო, რომ ერევანს მიაწოდებს GM 200 სარადარო სადგურებს და Mistral-ის მცირე რადიუსის რაკეტებს.

ნოემბერში კი აზერბაიჯანში განაცხადეს, რომ საფრანგეთმა საქართველოს გავლით სომხეთში დიდი რაოდენობით ბასტიონის მრავალფუნქციური ჯავშანტექნიკა გაგზავნა. თბილისმა დაადასტურა, რომ სომხეთში „სპეციალური ტვირთი“ გაგზავნეს.

2024 წლის თებერვალში საფრანგეთის შეიარაღებული ძალების მინისტრმა ერევანში განმარტა, რომ თავდაცვითი აღჭურვილობის პირველი პარტია უკვე გადაეცა სომხეთს. ფრანგული გამოცემა Le Figaro წერს, რომ საუბარია რადარების მიწოდებაზე, რომლებსაც შეუძლიათ თვითმფრინავის აღმოჩენა 250 კმ-მდე მანძილზე და ღამის ხედვის დურბინდები. ლეკორნუმ ხაზგასმით აღნიშნა, რომ საჭიროების შემთხვევაში, სომხეთს ასევე მიეწოდება საზენიტო რაკეტები.

ფაფიკიანის პარიზში ვიზიტის შესახებ

17 ივნისს, დილით, სომხეთის თავდაცვის მინისტრის ხელმძღვანელობით დელეგაცია სამუშაო ვიზიტით საფრანგეთში გაემგზავრა. გავრცელდა ინფორმაცია, რომ მინისტრმა მონაწილეობა მიიღო საერთაშორისო გამოფენის EUROSATORY-ის გახსნის ცერემონიაში და შეხვდა რიგი სამხედრო-სამრეწველო კომპანიების წარმომადგენლებს.

მედიის ცნობით:

● განიხილეს სომხეთსა და საფრანგეთს შორის თავდაცვის სფეროში თანამშრომლობის საკითხები;
● ფაფიკიანმა თავის კოლეგას თავდაცვის სექტორში გატარებული რეფორმები გააცნო, მათ შორის ის ტრანსფორმაციები, რომლებიც საფრანგეთთან თანამშრომლობის ფარგლებში ხორციელდება.
● მხარეებმა ხაზი გაუსვეს სამხედრო-ტექნიკური თანამშრომლობის მნიშვნელობას, რაზეც მიღწეულია ახალი შეთანხმებები.

მოგვიანებით ცნობილი გახდა, რომ სომხეთის თავდაცვის სამინისტროსა და ფრანგულ სამხედრო-სამრეწველო კომპანია KNDS-ს შორის გაფორმდა ხელშეკრულება სამხედრო-ტექნიკური თანამშრომლობის შესახებ. სომხურმა მხარემ შეთანხმების დეტალები არ გაამჟღავნა.

კომენტარი

სომხეთი იმ პოლიტიკის ნაყოფს იღებს, რომელსაც ბოლო წლებში ატარებს, აცხადებს პოლიტოლოგი რობერტ გევონდიანი. მას მაგალითად მოჰყავს საფრანგეთთან სამხედრო-ტექნიკური თანამშრომლობის გაღრმავება, ასევე აშშ-სთან ურთიერთობების გაფართოებება სტრატეგიული პარტნიორობის დონეზე გადასვლით. მისი თქმით, „ეს ყველაფერი ურთიერთდაკავშირებული პროცესებია“.

„სომხეთმა ფაქტობრივად დატოვა რუსეთის ეგიდით მოქმედი სამხედრო ბლოკი, კოლექტიური უსაფრთხოების ორგანიზაცია და იქ მხოლოდ დე იურედ რჩება. დასავლეთში ეს სტატუსი სამხედრო-ტექნიკური თანამშრომლობის გაფართოების საფუძვლად აღიქმება. რა თქმა უნდა, როდესაც სომხეთი სტრუქტურიდან გასვლის დოკუმენტაციას გამოაქვეყნებს, თანამშრომლობის კიდევ უფრო დიდი შესაძლებლობები გაიხსნება“, – თვლის ის.

გევონდიანის თქმით, ერევანი ახდენს უსაფრთხოების სისტემის და საგარეო პოლიტიკის დივერსიფიკაციას, საფრანგეთი კი ამ საკითხში ყველაზე დიდ ინტერესს იჩენს – კერძოდ, პარიზი ცდილობს „გააძლიეროს თავისი ადგილი და როლი“ სამხრეთ კავკასიაში წარმოქმნილ ახალ რეალობაში:

„რუსეთის გავლენის შესუსტება და რუსული ჰეგემონიის აღმოფხვრა რეგიონში გულისხმობს ვაკუუმის გაჩენას. საფრანგეთი ცდილობს თავისით ინტერესებით შეავსოს იგი. სომხეთი ის წერტილია რეგიონში, სადაც საფრანგეთის შესაძლებლობები მაქსიმალურია“.

პოლიტოლოგის თქმით, საფრანგეთი არ აცხადებს პრეტენზიას „სომხეთის შიგნიდან ოკუპაციაზე“, როგორც ეს იყო რუსეთის შემთხვევაში.

ექსპერტი იხსენებს, რომ რუსეთს დღემდე აქვს მონოპოლიური უფლებები ენერგეტიკის სექტორში და ბევრ სხვა სფეროში. პოლიტოლოგი დარწმუნებულია, რომ საფრანგეთთან თავდაცვის სფეროში თანამშრომლობის გაღრმავება არ ნიშნავს პარიზზე დამოკიდებულებას, როგორც ეს იყო მოსკოვის შემთხვევაში.

სომხეთის ექსკლუზიურად თავდაცვითი ტიპის იარაღით მიწოდების საკითხზე კომენტირებისას ექსპერტმა აღნიშნა, რომ „განსხვავება თავდაცვითი და შეტევითი ტიპის იარაღს შორის მცირეა“.

პოლიტოლოგის თქმით, არის თავდაცვითი იარაღი, რომელიც „დიდი წარმატებით გამოიყენება“ შეტევითი ოპერაციების დროსაც.

კითხვაზე, რა რეაქცია შეიძლება იყოს მეზობელი ქვეყნებისგან, იმის გათვალისწინებით, რომ ადრე, ფრანგული მრავალფუნქციური ჯავშანტექნიკის მიწოდების შემდეგ, აზერბაიჯანმა პარიზი რეგიონის მილიტარიზაციაში დაადანაშაულა, თურქეთმა კი ეს ფაქტი პროვოკაციად მიიჩნია, პოლიტოლოგმა უპასუხა:

“სომხურ-ფრანგული თანამშრომლობის გაღრმავებამ შეიძლება ბაქოს, ანკარას და მოსკოვის რიტორიკა უფრო აგრესიული გახადოს, მაგრამ მეტი არაფერი. კიდევ ერთხელ იქნება მოწოდებები, ბრალდებები, მუქარები, რასაც მნიშვნელოვანი არაფერი მოჰყვება“.