რაში დასჭირდა "ქართულ ოცნებას" აგენტებზე რუსული კანონის დაბრუნება? ექსპერტების შეფასებები
ექსპერტები რუსულ კანონზე
3 აპრილს ცნობილი გახდა, რომ არასამთავრობო ორგანიზაციების “ფინანსების გამჭვირვალობაზე” მმართველი პარტია რუსულ კანონს ხელახლა აინიციირებს. საპარლამენტო არჩევნებამდე ნახევარი წლით ადრე მიღებულმა ამ გადაწყვეტილებამ მნიშვნელოვნად შეცვალა ბოლო თვეების დუნე პოლიტიკური ცხოვრება – ქვეყანა კვლავ საპროტესტო გამოსვლებმა და დაპირისპირებამ მოიცვა.
JAMnews-მა სთხოვა ექსპერტებს, შეეფასებინათ “ქართული ოცნების” ეს გადაწყვეტილება. რაში დასჭირდა “ქართულ ოცნებას” აგენტებზე რუსული კანონის დაბრუნება? და რას გულისხმობენ ექსპერტები, როდესაც ამბობენ, რომ “ოცნება” ხელისუფლების შესანარჩუნებლად “ყველაფერზეა წამსვლელი”.
_____
გიორგი შაიშმელაშვილი, ანალიტიკოსი:
„ქართული ოცნება“ ამ კანონპროექტის შემოტანით უკვე წავიდა რადიკალურად მნიშვნელოვან ამბავზე – საკუთარი ძალაუფლების შენარჩუნებისთვის ამ ქვეყნის საგარეო პოლიტიკური ტრაექტორიის რადიკალურ ცვლილებაზე. ანუ, ფაქტობრივად იმის შეცვლაზე, რასაც უფრო შორს რომ არ წავიდეთ, ბოლო ოცდაათ წელზე მეტია, დამოუკიდებლობის მოპოვების შემდეგ, აშენებდა და ქმნიდა საზოგადოების, საჯარო მოხელეების, პოლიტიკოსების თაობები. რომ ჩვენ ვყოფილიყავით ევროატლანტიკური სივრცის ნაწილი. ეს არის უკვე დრამატული ცვლილება, რომელიც ამ კანონპროექტის კანონად ქცევის შემთხვევაში სრულიად ცალსახაა.
შიდა პოლიტიკურ სივრცეში კი, ძალაუფლების შესანარჩუნებლად სრულიად შესაძლებელია, რომ მაღალი ინტენსივობის ძალადობრივი ტიპის მოქმედებებზეც წავიდნენ. ანუ, ვგულისხმობ იმას, რომ ძალაუფლების შესანარჩუნებლად საგარეო პოლიტიკაში შეცვლიან კურსს და შიდა პოლიტიკაშიც – თუ აქამდე ვითვლებოდით ე.წ. ელექტორალურ ავტორიტარიზმად, გადავლენ და პრინციპში დაწყებული აქვთ ავტორიტარიზმის კიდევ უფრო მყარ ფორმაში გადასვლა. ქვეყნის შიგნით ცდილობენ თავისუფლების ყველა წერტილის მოსპობას და ამ შემთხვევაში იგულისხმება სამოქალაქო საზოგადოება, არასამთავრობო ორგანიზაციები და დამოუკიდებელი მედია. საგარეო პოლიტიკური თვალსაზრისით კი, ცხადად ხდება რუსეთის ბანაკში გადაბარგება. სრულიად ცხადია, რომ ამ ორივეზე არიან წამსვლელები.
▇ ძალაუფლების შესანარჩუნებლად საგარეო პოლიტიკაშიც შეცვლიან კურსს და შიდა პოლიტიკაშიც – ქვეყნის შიგნით ცდილობენ თავისუფლების ყველა წერტილის მოსპობას
თუმცა, გამოვა თუ არა ეს, ამ შემთხვევაში ჯერი უკვე საქართველოს საზოგადოებაზეა. საზოგადოების დიდ ნაწილს ესმის ის რისკები. ჩვენ შეიძლება ამ წუთში არ ვიყოთ მზად რაღაც ინსტიტუციონალური დემოკრატიის მოსაწყობად, მაგრამ საქართველოს მოქალაქეებს ძალიან კარგად ესმით თავისუფლების ფასი. ეს არის ჩვენი, ასე ვთქვათ, არქეტიპული არჩევანის საწინააღმდეგო ქმედება და საზოგადოება ამას არ დაუშვებს. ამ იმედს მიმყარებს ის აქციაც, რომელიც რამდენიმე დღის წინ ჩატარდა.
ეს ხელისუფლება ჩვენსავე ისტორიულ გამოცდილებასთან შევიდა კონფლიქტში და ამ კონფლიქტიდან გრძელვადიან პერსპექტივაში „ქართული ოცნება“ ვერ გამოვა გამარჯვებული. ეს გამორიცხულია, თუმცა, მას შეიძლება ჰქონდეს რაღაც ტაქტიკური წარმატებები, მაგრამ გრძელვადიან პერსპექტივაში დინების საწინააღმდეგოა, რასაც აკეთებენ და გამარჯვებული ვერ გამოვა.
___
გია ხუხაშვილი, პოლიტიკის ანალიტიკოსი:
რაში დასჭირდა “ქართულ ოცნებას” აგენტებზე რუსული კანონის დაბრუნება?
ბევრი მიზეზი შეიძლება იყოს, დაწყებული იქიდან, რომ ხელისუფლის ძალაუფლების გაგება დგას ერთგვარ უძლეველობის მითოლოგიაზე, რომელსაც შარშან შეექმნა საფრთხე, როდესაც ამ კანონთან დაკავშირებით უკან დახევა მოუწია. ახლა ხელისუფლება ცდილობს, რომ ეს უძლეველობის მითი აღადგინოს, ანუ ერთგვარ რევანშს აწყობს.
გარდა ამისა, არ გამოვრიცხავ, რომ გარკვეულ წრეებთან ივანიშვილს თავის დროზე ვალდებულება ჰქონდა აღებული და ეს ვალდებულება რომ ვერ შეასრულა, ვიღაცეებს ეჭვი შეეპარათ, რამდენად აკონტროლებს ის სიტუაციას. ახლა მათ უმტკიცებს, რომ რეალურად სრულად აკონტროლებს სიტუაციას.
შეიძლება იყოს კიდევ რამდენიმე სხვა მოტივიც, თუმცა ამას აღარა აქვს უკვე მნიშვნელობა.
მთავარი ის არის, რომ ამ კანონის ფასი არის ძალიან მაღალი. ეს კანონი ნერგავს ევროსკეპტიციზმს, ანტიევროპულ განწყობებს საზოგადოებაში, რადგან როდესაც ხელისუფლების მხრიდან პროპაგანდისტულად იფუთება, ბუნებრივად ანტიდასავლური შეფუთვა გამოდის. ამ კანონის სამიზნე იმდენად სამოქალაქო საზოგადოება არ არის, რამდენადაც საერთაშორისო დონორი ორგანიზაციები და შესაბამისად, მთლიანად დასავლეთი. როდესაც შენ ლაპარაკობ, რომ ამ ორგანიზაციებს აქვთ რაღაც ინტერესები და აქ ამ ინტერესებს ვიღაც ნაძირლების მეშვეობით ატარებენ, გასაგებია, აქ დიაგნოზი რა არის.
გარდა ამისა, კიდევ ერთი მიზანი შეიძლება არის ე.წ. შუის გაკრეფა. ბიძინა ივანიშვილისთვის ორპოლუსიანობა საარჩევნო პროცესის აუცილებელი ელემენტია. ფრონტის ხაზი სადღაც უნდა გაატაროს და გადაწყვიტა, რომ ამ თემასთან დაკავშირებით მოხდეს ეს ყველაფერი. ეს რამდენად ეფექტური იქნება და რამდენად მის სასარგებლოდ იმუშავებს, ამას უკვე პროცესი აჩვენებს. მე დიდი იმედი მაქვს, რომ ეს ნაბიჯი მისი მხრიდან სერიოზული შეცდომა იყო, რაც პრინციპში, ძვირი დაუჯდება. ვნახოთ, ყველაფერი საზოგადოებაზეა დამოკიდებული.
ხელისუფლება კიდევ რაზეა წამსვლელი, რა შეიძლება იყოს მაქსიმუმი? ამბობენ, რომ ყველაფერზეა წამსვლელი და ამ ყველაფერში რა იგულისხმება?
რას შეიძლება ველოდოთ ხელისუფლებისგან:
“ქართული ოცნება” ხელისუფლების შესანარჩუნებლად რომ ყველაფერზე არის წამსვლელი, ამაში ეჭვი არ შეგეპაროთ. თუმცა, მეორე საკითხია, რა შეუძლიათ. ეს ის კითხვაა, რაზეც პასუხი არ მაქვს.
წამსვლელები კი არიან, მაგრამ რეალურად ამის შესაძლებლობას მისცემს თუ არა საზოგადოება, ეს არის მთავარი. საერთოდ, მხდალი ადამიანი ყველაზე საშიში ხდება, როდესაც კედელთან მიყენებულად გრძნობს თავს. ამ დროს ის აგრესიული და ნაკლებად პროგნოზირებადია. მათ [ხელისუფლებას] მიაჩნიათ, რომ მათი უსაფრთხოების და კეთილდღეობის შენარჩუნების ერთადერთი შანსი არის ძალაუფლება. სხვა ვარიანტს ვერ ხედავენ, ოპოზიციაში თავის თავს ეს ხალხი ვერ ხედავს და ეშინიათ, რომ როგორც კი ხელისუფლებას ჩამოშორდებიან, დაიღუპებიან. ეს შიში აიძულებთ, იყვნენ მაქსიმალურად აგრესიულები და ბოლომდე იბრძოლონ იმისთვის, რომ ეს ძალაუფლება შეინარჩუნონ.
▇ “ქართული ოცნება” ხელისუფლების შესანარჩუნებლად რომ ყველაფერზე არის წამსვლელი, ამაში ეჭვი არ შეგეპაროთ.
ცხადია, რომ ოპოზიციასაც საქმე კარგად არა აქვს. სამწუხაროდ, ჩვენ გვაქვს სიტუაცია, როდესაც ამომრჩევლის უმრავლესობა ვერ პოულობს არჩევანს. ნორმალურ კვლევებში მეტ-ნაკლებად ჩანს, რომ მთელი პოლიტიკური სპექტრი, ხელისუფლებიან-ოპოზიციანად არ არის ლეგიტიმური. რომ წარმოიდგინოთ, ყველა პარტია 50 პროცენტს ერთად ვერე აგროვებენ – აქ ვგულისხმობ ნატურალურ ამომრჩეველს და არა კრიტკულად განწყობილ მასას. ამიტომაც ცხადია, რომ ოპოზიციასაც პრობლემები აქვს და მოუხედავად იმისა, რომ ძალაუფლება ფაქტობრივად ქუჩაში აგდია, კრიტიკულად განწყობილი ამომრჩეველი ითხოვს მომავლის არჩევანს, მომავლის იმედს და ჯერჯერობით ასეთ ღირსეულ შეთავაზებას ოპოზიცია სათანადო სიღრმეზე ვერ აკეთებს. ეს სეგმენტი კი, თავის მხრივ წყვეტს არჩევნების ბედს.
___________________________________________________
გია ნოდია, პოლიტიკის მეცნიერებათა დოქტორი, ილიაუნის პროფესორი:
რაში დასჭირდა “ქართულ ოცნებას” აგენტებზე რუსული კანონის დაბრუნება?
ცხადია, რომ ეს ბიძინა ივანიშვილის პირადი გადაწყვეტილებაა და, მგონი, რაღაც პარანოიაზე მიანიშნებს. ანუ, ჰგონია, რომ დასავლეთი მას ებრძვის, არასამთავრობო სექტორი კი დასავლეთის ინსტრუმენტია მასთან საბრძოლველად და თვლის, რომ ეს საფრთხე უნდა გააუვნებელყოს. შარშან არ გამოუვიდა, მაგრამ იფიქრა, რომ ახლა უკვე საჭიროა, რადგან არჩევნები მოდის და საარჩევნო პერიოდი მისთვის სახიფათოა.
ხელახლა ამ კანონის გამოტანა უცნაური ნაბიჯია და ჩემთვის ნამდვილად მოულოდნელი იყო და მგონი, ყველასთვის. ფაქტია, რომ ის შფოთავს, ძალიან ნერვიულობს, რომ საქმე ცუდად არ წავიდეს. მისი ჯერ „დაბრუნება“ პოლიტიკაში და ახლა ამ კანონის დაბრუნებაც სწორედ შფოთვის სიმპტომია. შფოთავს.
“ქართული ოცნების” ოპონენტები ხშირად ამბობენ, რომ ივანიშვილი ყველაფერზე წავა, ხელისუფლება რომ შეინარჩუნოს. ეთანხმებით ამ ფორმულირებას?
მე არ ვიცი, ყველაფერი რას შეიძლება ნიშნავდეს, მაგრამ ფაქტია, რომ ბევრ რამეზე წავა და ვხედავთ, რომ მიდის. იგივე ამ აგენტების კანონის დაბრუნება ამის მაჩვენებელია, ამიტომაც ემპირიულად უნდა შემოწმდეს, რაზეა წამსვლელი.
▇ ფაქტია, რომ ივანიშვილი შფოთავს, ძალიან ნერვიულობს, რომ საქმე ცუდად არ წავიდეს. ამ კანონის დაბრუნებაც ამის სიმპტომია
აქამდე არ დასჭირვებია რაღაც ექსტრაორდინარული მეთოდების გამოყენება იმიტომ, რომ ღიად და ცალსახად არ წაუგია არჩევნები. თუ არჩევნებზე ცუდად წავიდა საქმე, რაზეა წამსვლელი და რას გააკეთებს, ჯერჯერობით არ გვაქვს არანაირი საფუძველი, რომ ამაზე ვიმსჯელოთ.
