დაგროვებითი პენსიის შესახებ კანონში ცვლილებებს პრეზიდენტმა ხელი არ მოაწერა. რას გულისხმობს ახალი დოკუმენტი
დაგროვებითი პენსია საქართველოში
საქართველოს პრეზიდენტმა სალომე ზურაბიშვილმა დაგროვებითი პენსიის კანონში ცვლილებებს ხელი არ მოაწერა. ამის შესახებ ბრიფინგზე მისმა საპარლამენტო მდივანმა, გიორგი მსხილაძემ განაცხადა. შესაბამისად, კანონი პარლამენტს უკან დაუბრუნდა.
მსხილაძის თქმით, განხორციელებული ცვლილებებით, საპენსიო ფონდის მმართველი საბჭოს წევრებს დანიშნავს პრემიერმინისტრი მაშინ, როცა ადრე მოქმედი მოდელით ფონდის საინვესტიციო საბჭოს წევრებს ირჩევდა პარლამენტი. როგორც მსხილაძემ განმარტა, ამ პროცესის პარლამენტიდან გატანა და პრემიერმინისტრის ხელში “ძალაუფლების ამგვარი კონცენტრაცია”, მიუღებელი და დაუშვებელია.
“აღნიშნული ცვლილება აჩენს რისკს, რომ საბჭო დაკომპლექტდეს მმართველი ძალის ინტერესების გამტარებელი კადრებით. ეს კი შესაძლებელს გახდის, ფონდის ინვესტიციები განხორციელდეს მმართველი ძალის პოლიტიკური გადაწყვეტილებებით სხვადასხვა სამთავრობო ნაკლებად მომგებიან პროექტებში და არ მოემსახურება მოსახლეობის საუკეთესო ინტერესებს.
პენსიის რეფორმა საქართველოში ერთ-ერთ წარმატებულ რეფორმად ითვლებოდა, რის გამოც გაუმართლებელია ასეთი ცვლილებების მიღება, რომლებიც რეპუტაციულად აზიანებს ამ რეფორმას, არყევს მის მიმართ მოსახლეობის ნდობას. მყარი საპენსიო სისტემა და მისი სანდოობა პირდაპირ დაკავშირებულია მოქალაქეთა კეთილდღეობასთან”, – აღნიშნა პრეზიდენტის საპარლამენტო მდივანმა.
მსხილაძემ ასევე განმარტა, რომ ეს არ არის პარლამენტში მოტივირებული შენიშვნებით კანონის დაბრუნება ე.წ ვეტო. პრეზიდენტი იყენებს კონსტიტუციურ უფლებას აგზავნის კანონს უკან პარლამენტში, რომელსაც პარლამენტის თავმჯდომარე 5 დღის ვადაში მოაწერს ხელს.
რას გულისხმობს ცვლილებები
პარლამენტმა კანონში ცვლილებები ივნისის ბოლოს მიიღო. დამტკიცებული პროექტის მიხედვით:
● მმართველობითი სტრუქტურის დანიშვნის ძირითადი უფლებამოსილება პარლამენტიდან პრემიერმინისტრზე გადადის.
● სააგენტოში ორი მმართველი საბჭოს – საინვესტიციო და სამეთვალყურეო საბჭოების – ნაცვლად გაჩნდება ერთი ორგანო – მმართველობითი საბჭო. სწორედ ეს საბჭო იქნება პასუხისმგებელი დაგროვებითი საპენსიო სქემის ერთიან მართვაზე.
ამჟამინდელი ნორმით, სამეთვალყურეო საბჭო შედგება 4 წევრისგან, ხოლო საინვესტიციო საბჭო – 5 წევრისგან. სამეთვალყურეო საბჭოში შედიან: საქართველოს ფინანსთა მინისტრი; საქართველოს ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების მინისტრი; საქართველოს ოკუპირებული ტერიტორიებიდან დევნილთა, შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის მინისტრი; საინვესტიციო საბჭოს თავმჯდომარე. თავის მხრივ საინვესტიციო საბჭოს წევრებს 5 წლის ვადით თანამდებობაზე ირჩევს საქართველოს პარლამენტი სრული შემადგენლობის უმრავლესობით. სწორედ საბჭოს წევრებიდან ირჩევა შემდგომში საინვესტიციო საბჭოს თავმჯდომარეც.
● ორივე საბჭო გაუქმდება და მმართველობითი საბჭო ჩამოყალიბდება. აღნიშნული ორგანო შედგება არანაკლებ 9, ხოლო არაუმეტეს 15 წევრისგან, რომელთაგან 9 წევრის შემთხვევაში საქართველოს მთავრობა 1 წევრს ნიშნავს თანამდებობრივად, ხოლო 9 წევრზე მეტის შემთხვევაში უფლებამოსილია თანამდებობრივად დანიშნოს 2 წევრი.
● პროფესიონალ წევრებს ნიშნავს პრემიერმინისტრი, კანდიდატურები კი მას შესარჩევმა კომისიამ უნდა წარუდგინოს.
● რაც შეეხება მმართველობითი საბჭოს წევრების გათავისუფლებას, ცვლილებების თანახმად, მმართველობითი საბჭოს პროფესიონალ წევრს თანამდებობიდან ათავისუფლებს საქართველოს პრემიერმინისტრი კანონით განსაზღვრული საფუძვლების არსებობისას.
შესარჩევი კომისია შედგება 7 წევრისგან: საქართველოს ფინანსთა მინისტრი, საქართველოს ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების მინისტრი, საქართველოს ოკუპირებული ტერიტორიებიდან დევნილთა, შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის მინისტრი, საქართველოს პარლამენტის 3 წევრი, 1 დამოუკიდებელი წევრი. შესარჩევი კომისიის დამოუკიდებელ წევრს წარადგენს ეროვნული ბანკი. დამოუკიდებელი წევრი, მათ შორის, არ შეიძლება იყოს ეროვნული ბანკის თანამშრომელი ან ეროვნული ბანკის საბჭოს წევრი.
● საპენსიო ფონდის მმართველობითი საბჭო ანგარიშვალდებულია საქართველოს პრემიერმინისტრის და ეროვნული ბანკის წინაშე.
● მმართველობითი საბჭო სამ კომიტეტს შექმნის: საინვესტიციო კომიტეტი; რისკის კომიტეტი; აუდიტის კომიტეტი.
აღსანიშნავია, რომ იცვლება საინვესტიციო პორტფელები ინვესტირების არეალები და ლიმიტები. მაგალითად, ამჟამად ნაკლებრისკიანი პორტფელიდან ინვესტიციების გაკეთება შეიძლება კორპორაციული სასესხო ფასიანი ქაღალდებსა და წილობრივ ფასიან ქაღალდებში. ცვლილებით კი ჩნდება “სხვა აქტივებიც”.
2019 წლის 1-ლი იანვრიდან საქართველოში დაგროვებითი საპენსიო სისტემა ამოქმედდა.
ეს იმას ნიშნავს, რომ ამიერიდან ყოველ თვე მოქალაქეებს ხელფასიდან გარკვეული თანხა ჩამოეჭრებათ, რომელიც საპენსიო ფონდში შეინახება და როდესაც ეს მოქალაქეები საპენსიო ასაკს მიაღწევენ, პენსიის სახით დაუბრუნდებათ.
საპენსიო რეფორმის აუცილებლობას ხელისუფლება ორი არგუმენტით ხსნის: პირველი – პენსიონერი უფრო ღირსეულ პენსიას მიიღებს და უზრუნველი სიბერე ექნება; და მეორე – ტვირთი შეუმსუბუქდება სახელმწიფო ბიუჯეტს.
