იძულებითი გამჭვირვალობა: როგორ მიაჩვია კორონავირუსმა ხალხთან საუბარს ბელარუსის ხელისუფლება
ევრორადიო-ს მასალების მიხედვით
ბელარუსი ერთადერთი ქვეყანაა ევროპაში, რომელმაც არ დახურა თავისი საზღვრები და ჯერ ოფიციალურ დონეზე არ დაუწესებია საკარანტინო შეზღუდვები კორონავირუსის პანდემიასთან დაკავშირებით. ქუჩებში და მაღაზიებში ხალხი ნაკლებია, თუმცა სამედიცინო ნიღაბს ხუთიდან ერთი თუ ატარებს. მოძრაობს საზოგადოებრივი ტრანსპორტი, საფეხბურთო სტადიონებზეც ბევრი გულშემატკივარია.
ექიმები აქ, ისევე როგორც მთელს მსოფლიოში, მოუწოდებენ ადამიანებს სახლში დარჩნენ. თუმცა ამ მოწოდებებს ანეიტრალებს პრეზიდენტ ალექსანდრ ლუკაშენკოს სკეპტიკური განცხადებები. მაგალითად: ”ვირუსები არ არსებობს. თქვენ ხომ ვერ ამჩნევთ, რომ ისინი დაფრინავენ? ვერც მე ვხედავ.”
- კორონავირუსი ირანში: ერთ-ერთი ყველაზე დიდი აფეთქება მსოფლიოში და ხელისუფლების ტყუილი
- მოსაზრება: რუსებმა თავისიანები მიატოვეს
- ბელარუსული ფლეშმობი: “რას იტყოდა შენს სიკვდილზე ლუკაშენკო”
კორონავირუსის პანდემიამ ბელარუსის ჯანდაცვის სამინისტრო გამოაფხიზლა, რომელიც აქამდე ძალიან მწირ კომენტარებს იძლეოდა (განსაკუთრებით არასახელმწიფო მედიისთვის). უწყებამ მოულოდნელად გახსნა არხი Telegram-ში, დაიწყო რეგულარული ბრიფინგების ჟურნალისტებისთვის და პრეს-კონფერენციების Youtube- ზე გადაცემა.
ონკოლოგი ვლადიმერ კარანიკი, რომელიც მინისტრად ნახევარი წლის წინ დაინიშნა, ამ დროს აქტიურად იყენებდა ტელეეთერს და “Youtube” -ს, რათა სხვა ექიმებთან და თანამდებობის პირებთან ერთად ხალხი დაემშვიდებინა.
ცნობა ქვეყანაში ინფიცირების პირველი შემთხვევის – ვირუსის აზერბაიჯანიდან ბელარუსში “შემოტანის” შესახებ, 28 თებერვალს დილით არა რომელიმე დამოუკიდებელმა ტელეგრამ-არხმა, არამედ ჯანდაცვის სამინისტროს პრესსამსახურმა გაავრცელა. შემდეგ მან გულმოდგინედ დაიწყო იმის ახსნა, თუ რას აკეთებს ხელისუფლება.
ცოტა მოგვიანებით, უწყებამ საკუთარი Telegram-არხი შექმნა, რომელსაც ამ მომენტში 30 ათასზე მეტი გამომწერი ჰყავს.
და ეს არის უწყება, რომელიც აქამდე ჟურნალისტებს კითხვებზე პასუხს თვეების განმავლობაში არ სცემდა.
თუმცა, ძალიან მალე ჯანდაცვის სამინისტრო ჩვეულ რეჟიმში კომუნიკაციას დაუბრუნდა. ეს დროში დაემთხვა ალექსანდრ ლუკაშენკოს პირველ განცხადებებს კორონავირუსის შესახებ. 12 მარტს, ჯანდაცვის მინისტრთან საუბრის შემდეგ, პრეზიდენტმა ლუკაშენკომ ბელარუსების დამშვიდება დაიწყო: არ არის საჭირო აჟიოტაჟის შექმნა სამედიცინო ნიღბების გარშემო – ისინი ყველასათვის საკმარისია; ”ჩვენ პანიკის საფუძველი არ გვაქვს”; “ჩვენი ექიმები მოწოდების სიმაღლეზე არიან.”
იმ პერიოდისთვის ბელარუსში კორონავირუსის 21 შემთხვევა დაფიქსირდა.
იმავე დღეს დამცავი საშუალებებით ეკიპირებული ექიმები მინსკის ჩოგბურთის ორ ცენტრში და ბელარუსის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ერთ-ერთ ფაკულტეტზე მივიდნენ. ამის შესახებ ჟურნალისტებმა არა სახელმწიფო ორგანოებიდან, არამედ არაოფიციალური წყაროებიდან შეიტყვეს.
საღამოს, ჯანდაცვის სამინისტროს პრესსამსახურმა გაავრცელა ცნობა ბელარუსი ბიზნესმენის შესახებ, რომელმაც ჩრდილოეთ იტალიაში მოგზაურობის ფაქტი დამალა და 90 ადამიანთან კონტაქტი მოასწრო. გაავრცელა და “უქმეებზე დაიხურა”: ბელარუსში კორონავირუსების შესახებ შემდეგ სტატისტიკას საზოგადოება თითქმის ორი დღე ელოდებოდა.
მალე გაირკვა, რომ ჯანდაცვის სამინისტრომ, გადაწყვიტა ბელარუსებს ინფორმაცია კორონავირუსის შესახებ არა რეალურ დროში და ყოველდღიურად, არამედ ყოველ ორ დღეში ერთხელ მიაწოდოს, რადგან “ქვეყანაში საგანგაშო არაფერი ხდება.” ინფორმაციის მოლოდინის რეკორდმა სამი დღე შეადგინა.
მარტის შუა რიცხვებში Euroradio- მ შეიტყო იმის შესახებ, რომ კორონავირუსი მინსკში მცხოვრებ მეექვსეკლაელს დაუდასტურდა. თუმცა, ჯანდაცვის სამინისტროს პრესსამსახურის უფროსმა უარი თქვა ინფორმაციის გაცემაზე, საბაბად კი “ბავშვის პირადი საიდუმლოება” და “სამედიცინო საიდუმლოება” მოიშველია.
”რატომ ელოდება ზოგიერთი ბელარუსი ჟურნალისტი და ბლოგერი ვირუსებისგან ადამიანების გარდაცვალებას?” – ასე გამოეხმაურა ბელარუსის ჯანდაცვის სამინისტრო დამოუკიდებელი გამოცემის “Наша ніва” -ს ინფორმაციას ქალაქ ვიტებსკში კორონავირუსისგან პაციენტის გარდაცვალების შესახებ. უწყებამ მედია პანიკის დათესვაში დაადანაშაულა და აღნიშნა, რომ ჟურნალისტები “კატეგორიულად უშლიან ხელს ექიმების მუშაობას”.
ამრიგად, ბელარუსის ხელისუფლების მიერ დაწყებული “გამჭვირვალობის” ექსპერიმენტი წარუმატებელი გამოდგა.
”დათბობა – მით უმეტეს ასეთი მოკლე – საკმარისი არ არის ნდობის დასაბრუნებლად. მით უმეტეს, რომ ყოველთვის არის კითხვები ოფიციალურ სტატისტიკასთან დაკავშირებით იმიტომ, რომ ის ძალიან განსხვავდება სხვა ქვეყნების მონაცემებისგან”, – წერს Euroradio– ს მთავარი რედაქტორი პაველ სვერდლოვი.
