"აზერბაიჯანული თვითმფრინავი რუსულმა საჰაერო ძალებმა ჩამოაგდეს" - პირველი ნახევრად ოფიციალური ვერსია ბაქოდან
აზერბაიჯანული თვითმფრინავი რუსეთმა ჩამოაგდო?
დღეს აზერბაიჯანში გლოვის დღეა. ქვეყანა ბაქო-გროზნოს რეისის აზერბაიჯანის ავიახაზების ავიაკატასტროფის შედეგად დაღუპულებს გლოვობს.
ასევე დღეს, გვიან საღამოს, ტრაგიკული ავიაკატასტროფის მიზეზების პირველი ნახევრად ოფიციალური ვერსია გავრცელდა. პრო-სამთავრობო ტელეგრამის არხი Caliber-ი, “მთავრობასთან დაახლოებულ წყაროებზე“ დაყრდნობით იუწყება, რომ აზერბაიჯანის კუთვნილი სამგზავრო თვითმფრინავი რუსეთის საჰაერო თავდაცვის სისტემამ ჩამოაგდო.
დაზარალებულთა ჯგუფი აზერბაიჯანში გადაიყვანეს
25 დეკემბერს ყაზახეთის ტერიტორიაზე ჩამოვარდა რეისი, რომელიც ბაქოდან გროზნოში მიფრინავდა. ბორტზე 67 მგზავრი, აქედან 5 ეკიპაჟის წევრი იმყოფებოდა. კატასტროფას გადაურჩა 29 ადამიანი.
გადარჩენილი მგზავრებიდან 12 დღეს აზერბაიჯანში გადაიყვანეს. გავრცელდა ინფორმაცია, რომ შვიდი პირი, რომელთა მდგომარეობა დამაკმაყოფილებელია, რეგულარული რეისით გადაიყვანენ, ხოლო ხუთი მგზავრი, რომელთა მდგომარეობა შეფასებულია საშუალო სიმძიმით, აზერბაიჯანის საგანგებო სიტუაციების სამინისტროს სპეციალური თვითმფრინავით ცალკე სამედიცინო ჯგუფის თანხლებით გადააფრინეს.
ავარიის მიზეზების დაუსაბუთებელი ვერსიები
დღეს აზერბაიჯანის საგარეო საქმეთა მინისტრი ჯეიჰუნ ბაირამოვი თავის ყაზახ კოლეგას, მურატ ნურთლეუს ავიაკატასტროფის მიზეზების გამოძიებასთან დაკავშირებით ტელეფონით ესაუბრა. იმავე დღეს აზერბაიჯანის პრემიერმინისტრმა ალი ასადოვმა კატასტროფის მიზეზების გამოძიების მიმდინარეობა განიხილა თავის ყაზახ კოლეგა ოლჟას ბექტენოვთან.
ოფიციალური წყაროები გამოძიების მიმდინარეობის შესახებ განცხადებას ჯერ არ აკეთებენ და შესაძლო ვერსიებს არ ასახელებენ.
კატასტროფის პირველ საათებში აზერბაიჯანის ავიახაზებმა (AZAL) განაცხადა, რომ ტრაგედიის მიზეზი შესაძლოა თვითმფრინავსა და ფრინველების ჯგუფს შორის შეჯახება ყოფილიყო. იყო ვერსიაც, რომლის მიხედვითაც თვითმფრინავის კურსის ცვლილების მიზეზი შესაძლოა გროზნოში უამინდობა გამხდარიყო, მაგრამ ეს ვერსიები მალევე უარყვეს.
AZAL-ის პრეზიდენტის, სამირ რზაევის მიერ დღეს ჟურნალისტებთან გაკეთებული განცხადების შემდეგ, ასევე გამოირიცხა ვერსია, რომ ავარიის მიზეზი შესაძლოა თვითმფრინავის გაუმართაობა ყოფილიყო. მისივე თქმით, თვითმფრინავს ოქტომბერში ჩაუტარდა ძირითადი ტექნიკური შემოწმება და რაიმე სახის გაუმართაობაზე საუბარი არ შეიძლება.
ფაქტობრივად, მას შემდეგ, რაც სოციალურ ქსელებში ავარიის ადგილიდან გავრცელდა კადრები, ასევე ვიდეო, სადაც გადარჩენილი მგზავრები საუბრობდნენ ტრაგედიის მომენტზე, ყველაზე დამაჯერებელი ვერსია გახდა თვითმფრინავის ჩამოგდება.
თვითმფრინავის ნარჩენების ამსახველი ვიდეო გვიჩვენებს, რომ ფიუზელაჟში ბევრი ნახვრეტია, ხოლო სტიქიას გადარჩენილი ერთ-ერთი მგზავრი ზაურ მამედოვი ტრაგედიის მომენტზე საუბრისას ამბობს, რომ ორი აფეთქება გაისმა, რის შემდეგაც თვითმფრინავი მწყობრიდან გამოვიდა.
აზერბაიჯანული თვითმფრინავი რუსეთმა ჩამოაგდო?
26 დეკემბერს საღამოს, Caliber Telegram-ის არხმა, რომელიც ცნობილია თავისი პრო-სამთავრობო პოზიციით, არა მხოლოდ დაადასტურა თვითმფრინავის ჩამოგდების შესაძლებლობა, არამედ განაცხადა, რომ ის ჩამოაგდო რუსული საჰაერო თავდაცვის სისტემამ.
“როგორც Caliber.Az-ის რედაქციამ სანდო სამთავრობო წყაროებიდან შეიტყო, გამოძიების წინასწარი შედეგების საფუძველზე დადგინდა, რომ აზერბაიჯანის ავიახაზების თვითმფრინავი, რომელიც ბაქო-გროზნოს რეისს ასრულებდა, რუსული პანცირის გამოყენებით ჩამოაგდეს.
მეტიც, რუსული მხარის მიერ ელექტრონული სისტემების გამოყენების შედეგად აზერბაიჯანული თვითმფრინავის საკომუნიკაციო სისტემა მთლიანად გაითიშა და სწორედ ამ გარემოების გამო გაქრა თვითმფრინავი რადარებიდან რუსეთის საავიაციო სივრცეში და აღმოჩნდა კასპიის ზღვის თავზე“, – ნათქვამია განცხადებაში.
Caliber.Az-მა ასევე აღნიშნა, რომ რუსული წყაროების თანახმად, ჩეჩნეთის ტერიტორიაზე რეისის ფრენის დროს რუსული საჰაერო თავდაცვა უკრაინული უპილოტო საფრენი აპარატების ჩამოგდებას ცდილობდა.
“ამგვარად, ჩეჩნეთის რესპუბლიკის უშიშროების საბჭოს ხელმძღვანელმა ხამზატ კადიროვმა დაადასტურა გროზნოში 25 დეკემბერს დილით დრონებით შეტევის ფაქტი და აღნიშნა, რომ მსხვერპლი და ნგრევა არ ყოფილა. ამ შემთხვევაში რუსული მხარე ვალდებული იყო დაეკეტა თავისი საჰაერო სივრცე სამოქალაქო თვითმფრინავებისთვის, რაც, არ გაკეთებულა. რატომ არ გამოცხადდა აკრძალული ზონა ჩეჩნეთის თავზე, ეს კითხვის ნიშებს აჩენს.
მოგეხსენებათ, გროზნოს აეროპორტმა თვითმფრინავს დაშვების ნებართვა არ მისცა. უფრო მეტიც, ჩვენს ბორტს ასევე არ მიეცა ნებართვა დაშვებულიყო მახაჩკალის აეროპორტში. თვითმფრინავის დეზორიენტირებული ეკიპაჟი, რომელიც ექვემდებარებოდა საჰაერო თავდაცვის ცეცხლს და ელექტრონული სისტემების ეფექტებს, გადამისამართდა ყაზახეთის ქალაქ აქთაუში. შეიძლება ვივარაუდოთ, რომ ეს რეკომენდაცია ერთი მიზნით იყო გაცემული: თვითმფრინავი კასპიის ზღვაში ჩავარდნილიყო, ყველა მგზავრი დაღუპულიყო და თვითმფრინავი ჩაძირულიყო. თუმცა, გვინდა აღვნიშნოთ, რომ ეს მხოლოდ ჩვენი ვარაუდია.
გამოძიებაში მონაწილე აზერბაიჯანული მხარისთვის სიტუაცია აბსოლუტურად აშკარაა. არავინ აცხადებს, რომ ეს განზრახ გაკეთდა. თუმცა, დადგენილი ფაქტების გათვალისწინებით, ბაქო ელის, რომ რუსული მხარე აღიარებს აზერბაიჯანული თვითმფრინავის ჩამოგდებას, ოფიციალურ ბოდიშს მოუხდის აზერბაიჯანელ ხალხს და ჩაატარებს სრულ გამოძიებას, რის შემდეგაც ყველა პასუხისმგებელი პირი დაისჯება. “ – წერს გამოცემა.
ექსპერტების მოსაზრება
“ის ფაქტი, რომ წინასწარი ინფორმაცია გავრცელდა, მიუთითებს იმაზე, რომ ბაქო მოელის, რომ რუსეთის ოფიციალური სტრუქტურები აღიარებენ ამ ფაქტს და გადადგამენ შემდგომ ნაბიჯებს: ბოდიშს მოიხდიან და კომპენსაციას გადაიხდიან, ამბობს პოლიტიკური დამკვირვებელი ფარჰად მამედოვი.
„აზერბაიჯანისა და რუსეთის ურთიერთობების ისტორიაში ბოლო რამდენიმე წლის განმავლობაში იყო ინციდენტები და აზერბაიჯანმა ბოდიში მოიხადა. ამაში ცუდი არაფერია. და შედეგად, ურთიერთობის ხარისხი არ გაფუჭებულა.
ახლა რუსეთის ჯერია.
მიზანშეწონილია მოსკოვმა არ გადადოს თავისი ქმედებები და არ დაუკავშიროს ისინი საგამოძიებო კომისიის საქმიანობის ოფიციალურ შედეგებს – გაუადვილეთ ცხოვრება საკუთარ თავს და ყაზახეთს, რომლის ტერიტორიაზეც ჩამოვარდა თვითმფრინავი.
თუ მოსკოვში ამას უარყოფენ, ეს უდავოდ აისახება ურთიერთობების ხარისხზე“, – აღნიშნავს მამედოვი.
პოლიტიკური დამკვირვებელი შაჰინ ჯაფარლი მიიჩნევს, რომ თუნდაც აზერბაიჯანული თვითმფრინავი რუსეთის საჰაერო ძალებმა შემთხვევით ჩამოაგდეს, გაუგებარი გარემოებებია.
“თუ საპირისპირო მხარე აღიარებს, რომ შემთხვევით ჩამოაგდეს თვითმფრინავი, ბოდიშს მოიხდიან და ზიანს აანაზღაურებენ, ეს შეიძლება გარკვეულწილად გასაგებიც იყოს.
თუმცა, არ აქვს გასაგები ახსნა იმ ფაქტს, რომ ინციდენტის შემდეგ თვითმფრინავს რუსეთის ტერიტორიაზე დაშვების უფლება არ მისცეს.
ეს ნაბიჯი არამეგობრულია აზერბაიჯანის მიმართ და სრულიად ეწინააღმდეგება ორ ქვეყანას შორის შეთანხმებებს, საერთაშორისო კონვენციებს სამოქალაქო ავიაციის და ჰუმანიზმის სფეროში.
არ ვიცი, ვინ თქვა პირველად, მაგრამ ეს არის სიმართლე: რუსეთს არ ჰყავს მოკავშირეები, ჰყავს ვასლები ან მტრები“ – წერს ის სოციალურ ქსელში.
