რატომ ვერ შეძლებს აშშ ყარაბაღის კონფლიქტის იგნორირებას - გენერალი ფილიპ ბრიდლავი
აშშ-ს არ შეუძლია საკუთარ თავს მთიან ყარაბაღის მოვლენების იგნორირების უფლება მისცეს – საკუთარი ენერგოუსაფრთხოებისა და სატრანსპორტო ქსელის სტაბილურობისთვის, და რათა, თავიდან ავიცილოთ რეგიონის სამი წამყვანი ძალის პირდაპირი შეტაკება – რუსეთის, თურქეთისა და ირანის.
ამის შესახებ, ევროპაში ნატოს ძალების ყოფილი მთავარსარდლის, ფილიპ ბრიდლავის კომენტარი, ამერიკულ NPR-ში გამოქვეყნდა.
გენერალი ფილიპ ბრიდლავი – აშშ-ის საჰაერო სამხედრო ძალების გადამდგარი გენერალი და ევროპაში ნატოს ძალების ყოფილი მთავარსარდალი.
ახლა ის Middle East Institute’s Frontier Europe Initiative-ის ერთ-ერთი ხელმძღვანელია.
27 სექტემბრიდან მოყოლებული, მთიანი ყარაბაღის კონფლიქტის ზონაში, აზერბაიჯანისა და სომხეთის არმიები ჯავშანტექნიკის, არტილერიისა და უპილოტო საფრენი აპარატების გამოყენებით იბრძვიან. ორივე მხრიდან უკვე რამდენიმე ათასი სამხედრო და მშვიდობიანი მოსახლე დაიღუპა. ამ დროის განმავლობაში, სამჯერ გამოცხადდა ზავი – 10, 18 და 26 ოქტომბერს, მაგრამ ყოველთვის მაშინვე დაირღვა. მხარეები ერთმანეთს ადანაშაულებენ ზავის დარღვევაში. მესამე ზავი მხარეებმა აშშ-ის სახელმწიფო მდივნის, მაიკ პომპეოს შუამავლობით გააფორმეს.
ბევრი ამერიკელი ვერ აცნობიერებს, რომ ეს კონფლიქტი აშშ-ის ინტერესებსაც ეხება – საუბარია არა მხოლოდ ლოკალურ ბრძოლებზე, არამედ ენერგორესურსების მიწოდებასა და სტაბილურობაზე მთელ სამხრეთ კავკასიაში.
1.
ბუნებრივი აირისა და ნავთობის მილსადენები, რომლებიც აზერბაიჯანიდან, საქართველოსა და თურქეთის ტერიტორიის გავლით გადის, პრინციპულად მნიშვნელოვანია ევროპის რუსულ რესურსებზე დამოკიდებულების შესამცირებლად.
2.
ბაქო-თბილისი-ყარსის სარკინიგზო მაგისტრალი მნიშვნელოვანია ავღანეთში ამერიკული ჯარების მომარაგებისთვის.
3.
კონფლიქტის ესკალაცია, შეიძლება, საქართველოსაც შეეხოს – აშშ-ის საკვანძო მოკავშირეს ამ რეგიონში და ქვეყანას, რომელზეც ბევრად არის დამოკიდებული სამხრეთ კავკასიაში სტაბილურობის შენარჩუნება.
• საინფორმაციო ომი ყარაბაღის გარშემო
• «ომი აზერბაიჯანისთვის ნიშნავს კომპრომისის მოხსნას”, – სომეხი პოლიტოლოგი
• ყარაბაღი და „მშვიდობა ტერიტორიების სანაცვლოდ“ – მოსაზრება ბაქოდან შვიდი რაიონის შესახებ
4.
მოვლენების განვითარების უფრო სახიფათო სცენარი – რუსეთის პირდაპირი სამხედრო ჩარევა, რომელსაც სომხეთთან ურთიერთდახმარების შეთანხმება აქვს გაფორმებული.
5.
თურქეთი აზერბაიჯანს ეხმარება, მათ შორის, საბრძოლო რესურსების მიწოდებითა და კონფლიქტის ზონაში, სირიიდან დაქირავებული მებრძოლების გაგზავნით.
6.
ირანი, რომელსაც საერთო საზღვარი აქვს სომხეთთანაც და აზერბაიჯანთანაც და რომლის ტერიტორიაზეც, მილიონობით ეთნიკური აზერბაიჯანელი ცხოვრობს, შეიძლება, ამ კონფლიქტში აღმოჩნდეს ჩაბმული.
რეგიონის სამი წამყვანი ზესახელმწიფოს პირდაპირი შეტაკების დაშვება, ძალიან სახიფათოა.
„სამი „მიძინებული“ კონფლიქტი – მთიანი ყარაბაღის გარდა, ესენია სამხრეთ ოსეთი და აფხაზეთი – სამხრეთ კავკასიას ყოფილი საბჭოთა კავშირის ტერიტორიაზე ყველაზე არასტაბილურ რეგიონად აქცევს.
სამხრეთ კავკასიაში მიმდინარე მოვლენებში აქტიური მონაწილეობა ამერიკული დიპლომატიისთვის პრიორიტეტი უნდა გახდეს. სახელმწიფო მდივნის, მაიკ პომპეოს მცდელობა, შეერიგებინა დაპირისპირებული მხარეები, შექების ღირსია, მაგრამ ეს არასაკმარისია.
უკანასკნელი 25 წლის განმავლობაში, აშშ აქტიურად უწყობდა ხელს სომხეთში, საქართველოსა და აზერბაიჯანში დემოკრატიული ინსტიტუტებისა და ენერგეტიკული პროექტების განვითარებას, და ამან შედეგი გამოიღო.
ახლა აუცილებელია მინსკის პროცესის ფარგლებში აქტიური ქმედებების დაბრუნება და ყველა მხარესთან თანამშრომლობა. გასაღები შეიძლება აღმოჩნდეს ისეთი გამოცდილი და საიმედო მოკავშირის მხარდაჭერა, როგორიც საქართველოა.
