არიან, თუ - არა, აზერბაიჯანში ისრაელის მებრძოლები და შესაძლებელია, თუ - არა, ირანის თავდასხმა. კომენტარი ბაქოდან
აზერბაიჯანი ირანსა და ისრაელს შორის
ისრაელის არმიის ხელმძღვანელობამ თავის სამხედროებს, რომლებიც გარკვეული მიზეზების გამო საქართველოში და აზერბაიჯანში აღმოჩნდნენ, უბრძანა დატოვონ ამ ქვეყნების ტერიტორიები. ამის შესახებ ინფორმაცია რამდენიმე დღის წინ ისრაელის სახელმწიფო ტელეკომპანია 11KAN-ის ვებგვერდზე გამოქვეყნდა. წინა დღეს, ბრიტანული გამოცემა The Telegraph წერდა, რომ ირანის პრეზიდენტმა მასუდ პეზეშკიანმა სამხედროებს შესთავაზა, ისრაელის საიდუმლო ბაზებისთვის მეზობელ ქვეყნებში დაერტყათ.
ამ სიახლემ ორი სერიოზული კითხვა გააჩინა:
- განთავსებულია თუ არა ისრაელის სამხედრო ძალები აზერბაიჯანში და საქართველოში?
- შეუძლია თუ არა ირანს მართლაც დაარტყას მეზობელ ქვეყნებს?
აზერბაიჯანელი პოლიტოლოგები მიიჩნევენ, რომ აზერბაიჯანში არ არიან ისრაელის სამხედროები, ხოლო განცხადებები პროვოკაციაა და მიზნად ისახავს სამხრეთ კავკასიის ქვეყნების ჩართვას ახლო აღმოსავლეთის კონფლიქტში.
- აზერბაიჯანში ოპოზიციური პარტიის ლიდერს ცილისწამებაში ადანაშაულებენ.
- „ქართული ოცნება ეყრდნობა შავ ფულს”, – ჰელსინკის კომისია
- „აზერბაიჯანის კონსტიტუციაში საჭიროა ცვლილებების შეტანა“. მოსაზრება ერევნიდან.
რა მოხდა?
ინფორმაცია იმის შესახებ, რომ ისრაელის არმიის ხელმძღვანელობამ თავის სამხედროებს უბრძანა დაეტოვებინათ საქართველო და აზერბაიჯანი, გამოქვეყნდა ტელეკომპანია 11KAN-ის ვებგვერდზე ორშაბათს, 12 აგვისტოს. თუმცა, არც ისრაელის არმიის პრესსამსახურში და არც სხვა ისრაელურ მედიაში არ არის მითითებული თავად ბრძანების წყარო.
ზოგიერთმა ისრაელურმა მედიამ მოითხოვა განმარტება ისრაელის არმიის პრესსამსახურისგან, მაგრამ პასუხი ვერ მიიღო.
ისრაელის არმიის პრესსამსახურმა ისრაელის საიტ Vesty.co.il-ის კითხვაზე მოკლე პასუხი გასცა.
„ისრაელის არმია მუდმივად აფასებს სიტუაციას და განაახლებს ინფორმაციას იმ ქვეყნების შესახებ, სადაც ისრაელის არმიის ჯარისკაცების შესვლა ნებადართულია“, – სამხედროებმა არც დაადასტურეს და არც უარყვეს 11KAN-ის ინფორმაციის სისწორე.
აზერბაიჯანულ საინფორმაციო სააგენტო Turan-ის მოთხოვნაზე ისრაელის საელჩომ აზერბაიჯანში განაცხადა, რომ ამ საკითხზე კომენტარი არ აქვთ. ოფიციალურ ბაქოზ ჯერჯერობით არ გაუკეთებია კომენტარი ისრაელის საიტის მიერ გავრცელებულ ინფორმაციაზე.
ირიბი უარყოფა აზერბაიჯანში
აზერბაიჯანის მედიის განვითარების სააგენტოს განცხადებაში აღნიშნულია:
„ბოლო დროს ზოგიერთი ქვეყნის მედია, საეჭვო სანდოობის წყაროებზე დაყრდნობით, ავრცელებს აზერბაიჯანზე ინფორმაციას, რომელიც არ შეესაბამება რეალობას და მიზნად ისახავს როგორც ადგილობრივი, ასევე საერთაშორისო საზოგადოებისთვის შეცდომაში შეყვანას.“
განცხადებაში ცალკე საუბარია ტელეკომპანია Iran International-ზე, ასევე The Telegraph-და და 11KAN-ზე.
„გვინდა განვაცხადოთ, რომ აზერბაიჯანის ტერიტორიაზე არ იმყოფება უცხოეთის სამხედრო კონტინგენტები და კატეგორიულად ვგმობთ მანიპულაციურ ინფორმაციას, რომელიც დაფუძნებულია მცდარ მონაცემებზე,“ — ნათქვამია განცხადებაში.
აღსანიშნავია, რომ ბრიტანულმა გამოცემა The Telegraph-მა, საკუთარი წყაროებზე დაყრდნობით, განაცხადა, რომ „ისლამური რევოლუციის გვარდიის კორპუსის (IRGC) გენერლები მოითხოვენ პირდაპირი დარტყმების განხორციელებას თელ-ავივზე და სხვა ისრაელის ქალაქებზე, განსაკუთრებით სამხედრო ბაზებზე, რათა თავიდან აიცილონ მსხვერპლი მშვიდობიან მოსახლეობაში. თუმცა, ახლადარჩეულმა პრეზიდენტმა მასუდ პეზეშკიანმა სამხედროებს შესთავაზა დარტყმები საიდუმლო ისრაელის ბაზებზე მეზობელ ქვეყნებში.“
ამასობაში, აშშ-მა განაცხადა, რომ ამ კვირაში ისრაელი შესაძლოა ირანის მხრიდან თავდასხმის ობიექტი გახდეს.
„აზერბაიჯანი არ არის სხვა ქვეყნების ბრძოლისა და ომის ველი“
ახლო აღმოსავლეთის მზარდმა დაძაბულობამ ვერ დატოვა უყურადღებოდ სამხრეთ კავკასია, მათ შორის აზერბაიჯანი, აღნიშნავს კვლევითი ცენტრის „ატლასი“ ხელმძღვანელი ელხან შაჰინოღლუ:
„თუ ირანის პრეზიდენტმა შესთავაზა ისრაელის პოზიციებზე შეტევა უახლოესი მეზობლების ტერიტორიაზე და მან აზერბაიჯანი მოიხსენია, ეს ნიშნავს, რომ იგეგმებოდა შეტევა ჩვენს ქვეყანაში მდებარე ისრაელის საელჩოზე. თუ თეირანი ამ გეგმiს განხორციელებას გადაწყვეტს, ეს ავტომატურად გამოიწვევს დაძაბულობას აზერბაიჯან-ირანის ურთიერთობებში. აზერბაიჯანი არ არის სხვა ქვეყნების ბრძოლისა და ომის ველი.“
სანამ ამ თემაზე დისკუსიები გრძელდებოდა, ისრაელის სახელმწიფო ტელერადიოკომპანია 11KAN-მა ეთერში გაავრცელა ინფორმაცია, რომ ისრაელის არმიამ თავის სამხედროებს აუკრძალა დარჩენა აზერბაიჯანში და საქართველოში ირანის მხრიდან თავდასხმის საფრთხის გამო.
ინფორმაციის თანახმად, არმიის ხელმძღვანელობის ბრძანებით, ისრაელელები, რომლებიც გარკვეული მიზეზების გამო მსახურობენ სამხრეთ კავკასიის ამ ორ რესპუბლიკაში, დაუყოვნებლივ უნდა დაბრუნდნენ თავიანთ ქვეყანაში.
„ეს პროვოკაციაა. აზერბაიჯანში არ არის ისრაელის სამხედრო ნაწილები და ჯარისკაცები. ამ პროვოკაციული სიახლით ისრაელის სახელმწიფო ტელევიზიამ ითამაშა ანტიააზერბაიჯანულ კონსერვატიულ წრეებსა და ირანის SEPAH-ის გენერალებზე.
იმიტომ, რომ სწორედ ისინი წლების განმავლობაში ავრცელებენ ლეგენდებს ისრაელის სამხედროების აზერბაიჯანში ყოფნის შესახებ. და ახლა იტყვიან: „მოდით, ნახეთ, ისრაელმაც ეს დაადასტურა.“
ჩვენ არ ვართ ახლო აღმოსავლეთის დაძაბულობისა და ირან-ისრაელის კონფლიქტის მხარე, თუმცა მათ უნდათ კოცონში ჩაგვაგდონ. ასეთ სიტუაციაში კიდევ ერთხელ იკვეთება აზერბაიჯანის სტრატეგიული კავშირების მნიშვნელობა თურქეთთან,“ — აცხადებს ელხან შაჰინოღლუ.
„ისრაელს არ აქვს საჭიროება ჰქონდეს სამხედრო ბაზები აზერბაიჯანში“
ეს არაა პირველი შემთხვევა, როდესაც ირანი აზერბაიჯანს სიონისტების მხარდაჭერასა და საკუთარ ტერიტორიაზე მათ ყოფნაში სდებს ბრალს, აღნიშნა პოლიტიკურმა მიმომხილველმა ხალედდინ იბრაჰიმლიმ სააგენტო Turan-თან საუბრისას.
„ფაქტი, რომ ეს განცხადება ახალარჩეულმა პრეზიდენტმა მასუდ პეზეშკიანმა გააკეთა, რომელსაც თურქული ეროვნება აქვს, მიუთითებს იმაზე, რომ მისი ხელისუფლებაში მოყვანის მიზანი [ირანის] მთავრობის გარშემო თურქების გაერთიანებაა.
გამოსდის, რომ ერთი თურქი რახბარის (ალი ხამენეის) თანამდებობაზე არ იყო საკმარისი რეჟიმის მხარდასაჭერად, საჭიროა მეორე თურქი პრეზიდენტის თანამდებობაზე,“ — აღნიშნა იბრაჰიმლიმ.
მისი აზრით, თურქი წარმოშობის პრეზიდენტის არჩევა ირანში არის პროექტის ნაწილი, რომელსაც შორს მიმავალი მიზნები აქვს და ირანის პოზიცია აზერბაიჯანის მიმართ შესაძლოა უფრო რადიკალური გახდეს.
თეირანი ალბათ მიიჩნევს, რომ პეზეშკიანის პრეზიდენტად არჩევა არ გამოიწვევს უარყოფით რეაქციას თურქებისა და ირანული შეიარაღებული ძალების მხრიდან.
იბრაჰიმლი ასევე ყურადღებას ამახვილებს იმ ფაქტზე, რომ პეზეშკიანმა ჯერ არ უარყო The Telegraph-ში გამოქვეყნებული ინფორმაცია.
„სანამ პეზეშკიანი არ უარყოფს ინფორმაციას „მეზობელ ქვეყნებში საიდუმლო ისრაელის ბაზებზე დარტყმების შესაძლებლობაზე“, ირანის აგრესიული გეგმების ვერსია აზერბაიჯანის წინააღმდეგ დარჩება აქტუალური,“ – მიიჩნევს ის.
აზერბაიჯანისა და ისრაელის თანამშრომლობის შესაძლებლობასთან დაკავშირებით, იბრაჰიმლი ეჭვის ქვეშ აყენებს ისრაელის სამხედრო ბაზების არსებობას აზერბაიჯანის ტერიტორიაზე.
„ნებისმიერი ობიექტური ანალიზი აჩვენებს, რომ ისრაელს არ აქვს სამხედრო ბაზების აზერბაიჯანში ყოფნის აუცილებლობა, რადგან ისრაელს არ აქვს არსებითი პრობლემები ირანთან, რამდენადაც ეს შეიძლება ჩანდეს,“ — დაასკვნა ექსპერტმა.
