„არანაირი ნატო!“ - როგორ ჩაიარა მოლაპარაკებებმა რუსეთსა და აშშ-ს შორის
რუსეთისა და აშშ-ის მოლაპარაკებები უკრაინის თემაზე
რუსულ-ამერიკული მოლაპარაკებები უსაფრთხოების საკითხებზე 10 იანვარს, ჟენევაში გაიმართა – ეს პირველი შემთხვევაა, როდესაც რუსმა და ამერიკელმა დიპლომატებმა პირადად განიხილეს უკრაინის გარშემო დაპირისპირება და რუსეთის მოთხოვნა ნატოს მიმართ – „უკან დაიხიოს აღმოსავლეთ ევროპიდან.“
მოლაპარაკებები თითქმის რვა საათის განმავლობაში მიმდინარეობდა, მაგრამ ექსპერტების საერთო მოსაზრებით, მნიშვნელოვანი გარღვევა არ მომხდარა. ის, რომ მხარეებმა ერთმანეთს ღიად გააცნეს თავიანთი მოთხოვნები, მოლაპარაკებების გაგრძელების იმედს იძლევა. თუმცა, აზრთა სხვადასხვაობა მათ შორის კვლავინდებურად ძალიან სერიოზული რჩება.
- NYT-მა უკრაინის საზღვრებთან რუსული ჯარების კონცენტრაციის ახალი რუკა გამოაქვეყნა
- სერგეი ლავროვი: საქართველოს NATO-ში ძალით შეყვანას ცდილობენ
მოლაპარაკებების მთავარი დასკვნები:
1.
ამერიკის შეერთებულმა შტატებმა რუსეთს კვლავ სიტუაციის დეესკალაციისა და უკრაინის საზღვრებიდან ჯარების უკან გაყვანისკენ მოუწოდა (სავარაუდოდ, იქ, დაახლოებით, 100 ათასი სამხედროა განლაგებული) – მაგრამ არანაირი გარანტია არ მიუღია, რომ ეს მოხდება.
2.
რუსეთმა მოითხოვა, ნატომ მტკიცე გარანტია მისცეს, რომ უკრაინასა და საქართველოს არასოდეს შესთავაზებენ ორგანიზაციის წევრობას – მაგრამ აშშ-მა ეს კატეგორიულად უარყო.
ოპტიმისტები და პესიმისტები: შეფასებები
შეხვედრის შედეგების მიხედვით, ოპტიმისტი ექსპერტები ამბობენ, რომ მოლაპარაკებები მაინც საქმიან ხასიათს ატარებდა, არ დასრულდა სკანდალით და რუსეთი დაბეჯითებით ამტკიცებდა, რომ არ აპირებს უკრაინაში შეჭრას.
თუმცა, პესიმისტები გვახსენებენ, რომ ასეთი გარანტიების შემდეგაც, ამერიკელმა ოფიციალურმა პირებმა განაცხადეს, რომ ისინი მაინც არ არიან დარწმუნებულნი, სერიოზულად არის თუ არა რუსეთი განწყობილი ამ კრიზისის დიპლომატიური გზით გადაწყვეტისთვის.
მოლაპარაკებების შემდეგ: შეფასებები ვაშინგტონიდან და მოსკოვიდან
„ჩვენ არავის მივცემთ უფლებას გავლენა მოახდინოს ნატოს ღია კარის პოლიტიკაზე, რომელიც ყოველთვის ცენტრალური იყო ალიანსისთვის. გარდა ამისა, აშშ რუსეთის ფედერაციასთან კონტაქტისას არ აპირებს არანაირი გადაწყვეტილების მიღებას უკრაინასთან დაკავშირებით უკრაინელების მონაწილეობის გარეშე, ევროპაზე – ევროპელების გარეშე და ნატოზე – ნატოს გარეშე“, – მოლაპარაკებების შედეგებზე ასეთი კომენტარი გააკეთა აშშ-ის სახელმწიფო მდივნის მოადგილემ, უენდი შერმანმა.
მისი განცხადებით, აშშ-ის დელეგაციამ გააფრთხილა კრემლი, რომ „ნებისმიერ შეჭრას მოჰყვება მნიშვნელოვანი სანქციები და შედეგები, რომელიც ბევრად მეტი იქნება იმაზე, რაც რუსეთს 2014 წელს დაეკისრა, როდესაც მან უკრაინის კუთვნილი ყირიმის ნახევარკუნძულის ანექსია მოახდინა“.
ეს ზომები შეიძლება მოიცავდეს სანქციებს საკვანძო ფინანსური დაწესებულებებისთვის, ექსპორტის კონტროლს, ნატოს ძალების გაძლიერებას მოკავშირე ტერიტორიებზე და უკრაინისთვის დახმარების გაძლიერებას უსაფრთხოების სფეროში, აღნიშნა უენდი შერმანმა.
რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრის მოადგილემ, სერგეი რიაბკოვმა, რომელიც მოლაპარაკებებზე რუსულ დელეგაციას ხელმძღვანელობდა, შეხვედრა შეაფასა, როგორც „საქმიანი და პროფესიონალური“, მაგრამ გააფრთხილა აშშ, „სათანადოდ შეაფასონ დაძაბულობის რისკები“.
მან ასევე განაცხადა, რომ „მოსკოვის პოზიცია ურყევია, კომპრომისები კი – აშშ-ის ხვედრია“.
ძალაში რჩება რუსეთის პოზიცია იმასთან დაკავშირებით, რომ „ნატოს აღმოსავლეთით გაფართოება არ უნდა მოხდეს“.
ჟენევა, შვეიცარია. ფოტო: Anokhi de Silva, Unsplash.com
ევროკავშირის შეშფოთება, რომლის წარმომადგენლებიც მოლაპარაკებებში არ მონაწილეობდნენ
ჟენევის მოლაპარაკებები პირველი იყო აშშ-ის, მოკავშირეთა და რუსეთის ოფიციალურ პირებს შორის შეხვედრებიდან. მომდევნო დღეებში შეხვედრები გაიმართება ბრიუსელში ნატოს შტაბბინაში და ეუთოს მუდმივ საბჭოში, რომელშიც რუსეთიც შედის.
ყველა განხილვის დღის წესრიგი იგივეა, რაც ჩამოყალიბდა 2021 წლის დეკემბრის შუა რიცხვებში – რუსეთის წინადადებები ევროპაში უსაფრთხოების შესახებ.
თუმცა, იმ ფაქტმა, რომ პირველი შეხვედრა აშშ-ის ევროპელი მოკავშირეების გარეშე გაიმართა, მათ შორის, უკრაინის წარმომადგენლების გარეშე, რომლის ბედიც განიხილებოდა, უკვე გამოიწვია მათი შეშფოთება.
ასეთი შეშფოთების საფუძველი არსებობს. მოსკოვი ადრეც არაერთხელ სთავაზობდა ვაშინგტონს ევროპის უსაფრთხოების საკითხების ერთმანეთში განხილვას, ევროპის მონაწილეობის გარეშე.
კერძოდ, 2021 წლის დეკემბერში, მოსკოვში გამართულ ბრიფინგზე სერგეი რიაბკოვმა განაცხადა:
„ჩვენ ვთავაზობთ ორმხრივ მოლაპარაკებებს აშშ-სთან. თუ მათში სხვა ქვეყნებსაც ჩავრთავთ, ამ ყველაფერს მხოლოდ კამათსა და ფუჭსიტყვაობაში ჩავახრჩობთ“.
თუმცა, აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტის წარმომადგენლები არაერთხელ არწმუნებდნენ ყველას, რომ უკრაინა, ევროპა და ნატო ჩართულები იქნებიან ნებისმიერი გადაწყვეტილების მიღების პროცესში.
ადრე, ევროკავშირის საგარეო პოლიტიკური უწყების ხელმძღვანელმა, ჟოზეპ ბორელმა განაცხადა, რომ, მისი აზრით, რუსეთის შეჭრის საფრთხე კვლავინდებურად აქტუალური რჩება.
„საზღვრის მეორე მხარეს 100 000 რუსი სამხედრო მოსამსახურე იმყოფება. ვვარაუდობ, რომ ისინი იქ ყავის დასალევად არ წასულან“, – განაცხადა მან.
როგორ გაფართოვდა ნატო 1997 წლის შემდეგ
