"აგრესორმა უნდა დატოვოს სომხეთის ტერიტორია" - პრემიერი ფაშინიანი
აზერბაიჯანის აგრესია სომხეთის წინააღმდეგ
სომხეთის პრემიერმინისტრის განცხადებამ, რომ მზადაა ხელი მოაწეროს დოკუმენტს, რომელიც უზრუნველყოფს სომხეთის 29 800 კვ.კმ ფართობის უსაფრთხოებასა და სტაბილურობას, საზოგადოებაში გაურკვევლობა და პროტესტი გამოიწვია. ხალხი ქუჩებში გამოვიდა და მთავრობის შენობის წინ შეიკრიბა.
უახლესი ამბები საზღვარზე არსებული ვითარების, დეესკალაციის მიღწევის მცდელობებისა და მოვლენების შესაძლო განვითარების შესახებ პრემიერმინისტრისგან. ასევე თავდაცვისა და ჯანდაცვის სამინისტროების ანგარიშები.
„დოკუმენტს მოვაწერ ხელს“ – ფაშინიანის სკანდალური განცხადება და განმარტებები
სომხეთის პრემიერმინისტრმა განაცხადა, რომ მშვიდობის სახელით რთული გადაწყვეტილებების მიღების პასუხისმგებლობა აიღო, მაგრამ “რთული – არ ნიშნავს გადაწყვეტილებებს, რომლებიც ეწინააღმდეგება სომხეთის სახელმწიფო ინტერესებს”.
მან განაცხადა, რომ ხელს მოაწერს დოკუმენტს, რის შემდეგაც ბევრი გააკრიტიკებს, აგინებს და „მოღალატეს“ უწოდებს, მაგრამ „შედეგად, სომხეთი 29 800 კვადრატულ კილომეტრზე იცხოვრებს მშვიდად და უსაფრთხოდ“.
„იმ გადაწყვეტილებას მოვაწერ ხელს, რომელიც ამას უზრუნველყოფს, ძალიან მკაფიო ვარ. მე არ მაინტერესებს რა დამემართება ამის შემდეგ, მე მაინტერესებს რა ბედი ეწევა სომხეთს“, – განაცხადა ფაშინიანმა.
მისმა ამ განცხადებამ საზოგადოებაში მწვავე რეაქცია გამოიწვია, კერძოდ – ხალხი მიხვდა, რომ ნიკოლ ფაშინიანი ამბობდა უარს მთიანი ყარაბაღისთვის ბრძოლაზე და სომხებისთვის საკუთარ სამშობლოში ცხოვრების უფლებაზე.
შედეგად, მას და მის გუნდს ახსნა-განმარტების მიცემა მოუწიათ. მან Facebook-ის საკუთარ გვერდზე დაწერა:
„ძვირფასო თანამემამულენო, მოგიწოდებთ, არ დაემორჩილოთ მანიპულაციებს! არც ერთი დოკუმენტი არ არის ხელმოწერილი და არც მზადდება ხელმოწერისთვის“.
მმართველი პარტიის „სამოქალაქო თანმხობის“ ხელმძღვანელმა, ჰაიკ კონჯორიანმა ასევე გაავრცელა განმარტება:
„პრემიერმა დღეს ეროვნულ ასამბლეაზე განაცხადა, რომ სომხეთის ტერიტორიული მთლიანობა და სუვერენიტეტი არის წითელი ხაზი და ჩვენ ყველაფერს გავაკეთებთ იმისათვის, რომ შევინარჩუნოთ ჩვენი ქვეყნის ტერიტორიული მთლიანობა. ჩვენ მზად ვართ ხელი მოვაწეროთ დოკუმენტს, რომელიც უზრუნველყოფს სომხეთის გრძელვადიან მშვიდობასა და უსაფრთხოებას. ახლა ყველაზე მთავარი: ამ დროისთვის ასეთი დოკუმენტი არ არსებობს, არაფერი არ გაფორმდება. ჩვენ ვსაუბრობთ მომავალში ნებისმიერ ჰიპოთეტურ გადაწყვეტილებაზე, რომელიც გამოხატავს ჩვენს სახელმწიფო ინტერესებს“.
პრემიერმინისტრი საზღვარზე არსებულ ვითარებაზე
პარლამენტში სიტყვით გამოსვლისას ნიკოლ ფაშინიანმა ასევე განაცხადა, რომ სომხეთის მთავარი პოლიტიკური ამოცანაა „აგრესორის გაყვანა ქვეყნის ტერიტორიიდან“.
პრემიერმინისტრს ასევე მხედველობაში აქვს აზერბაიჯანის შეიარაღებული ძალების შეჭრა სომხეთის ტერიტორიაზე სოტკ-ხოზნავარის მონაკვეთზე 2021 წლის 12 მაისს. მიუხედავად სომხეთის არაერთგზის მოთხოვნისა დატოვოს სუვერენული ტერიტორია და დაუბრუნდეს თავდაპირველ პოზიციებს, აზერბაიჯანელი სამხედროები ტერიტორიიდან ჯერ არ გასულან და პირიქით, მათ პოზიციები გაამაგრეს.
ნიკოლ ფაშინიანმა განაცხადა, რომ 2021 წლის 12 მაისს შეჭრისას აზერბაიჯანულმა მხარემ სომხეთის ტერიტორიის 40 კვადრატული კილომეტრი დაიკავა, ბოლო თავდასხმის შედეგად კი კიდევ 10 კვადრატული კილომეტრი.
მან თქვა ისიც, რომ 13 სექტემბერს დაწყებული საომარი მოქმედებების დროს სომხეთის არმიის 105 სამხედრო მოსამსახურე დაიღუპა.
ვინ არის სომხეთის მოკავშირე?
„ვინ არის ჩვენი მოკავშირე, რატომ ვართ მარტო?“ – ჰკითხეს დეპუტატებმა ფაშინიანს. საპასუხოდ პრემიერმა აღნიშნა, რომ სომხეთის მოკავშირეა რუსეთი და კოლექტიური უსაფრთხოების ორგანიზაცია (ОДКБ) – სამხედრო ბლოკი, რომელიც მოქმედებს რუსეთის ეგიდით. მისი თქმით, წინა ღამეს გამართულ ОДКБ-ს რიგგარეშე სხდომაზე დაიწყო პროცესი, რომელსაც „საკუთარი კონკრეტული გადაწყვეტილებები უნდა ჰქონდეს“.
„შეხვედრისას ჩვენმა პარტნიორებმა გამოხატეს მკაფიო შეფასება, რომ აზერბაიჯანის შეიარაღებული ძალები შეიჭრნენ სომხეთის სუვერენულ ტერიტორიაზე. თუ ასეთი განცხადებები გაკეთდება ამ ფორმატში, ისინი არ უნდა დარჩეს უშედეგოდ. პროცედურა დაწყებულია და ყველაფერს გავაკეთებთ, რომ ლოგიკურ დასასრულამდე მივიდეს.“
სომხეთის პრემიერმინისტრის თქმით, სამხედრო ინტერვენცია არ განიხილება, როგორც ერთადერთი შესაძლო სცენარი, არსებობს სხვა ინსტრუმენტები და მექანიზმები, კერძოდ კი პოლიტიკური და დიპლომატიური გავლენა.
საზღვარზე ესკალაციასთან დაკავშირებით სომხეთის მთავრობამ დახმარება სთხოვა რუსეთს და გაეროს უშიშროების საბჭოს, ასევე კოლექტიური უსაფრთხოების ორგანიზაციას, რომლის წევრიც ის არის. გვიან ღამით რიგგარეშე შეხვედრა ვიდეოკონფერენციის საშუალებით გაიმართა. შედეგად, გადაწყდა კონფლიქტის ზონაში ОДКБ-ს მისიის გაგზავნა ორგანიზაციის გენერალური მდივნის ხელმძღვანელობით. სომხეთის საგარეო საქმეთა მინისტრმა პარლამენტის ტრიბუნიდან განაცხადა, რომ სადამკვირვებლო მისია სომხეთში 15 სექტემბერს იქნება.
პრემიერის თქმით, სომხეთმა ОДКБ-ს მიმართა კოლექტიური უსაფრთხოების ხელშეკრულების მეოთხე მუხლის საფუძველზე, სადაც ნათქვამია, რომ აგრესია ერთი წევრი ქვეყნის წინააღმდეგ განიხილება აგრესიად სხვა ქვეყნების მიმართ.
„ჩვენ მივმართეთ ОДКБ-ს მხარდაჭერისთვის, მათ შორის სამხედრო მხარდაჭერისთვის, სომხეთის ტერიტორიული მთლიანობის აღსადგენად და სომხეთის ტერიტორიიდან აზერბაიჯანის შეიარაღებული ძალების გაყვანის უზრუნველსაყოფად.“ – განაცხადა ფაშინიანმა.
თავდაცვის სამინისტრო სომხური დასახლებების აღებას უარყოფს
მთელი დღის განმავლობაში სომხეთის თავდაცვის სამინისტრო ავრცელებდა ინფორმაციას საზღვარზე დაძაბული სიტუაციის შესახებ. კერძოდ, 15:00-დან 17:00 საათამდე პერიოდში სომხეთის თავდაცვის სამინისტრომ განაცხადა, რომ ვითარება უკიდურესად დაიძაბა და აზერბაიჯანი ახორციელებდა „ინტენსიურ სარაკეტო იერიშებს სოტკიდან გორისამდე საზღვრის გასწვრივ, რომლის გარშემოც მშვიდობიანი დასახლებები იყო. იერიშისას ფართოდ გამოიყენებოდა მძიმე არტილერია და დრონები“
მაგრამ საღამოს გავცრელდა ინფორმაცია, რომ დაბომბვა ყველა მიმართულებით 20:00 საათიდან პრაქტიკულად შეწყდა.
თავდაცვის სამინისტროს სპიკერმა არამ ტოროსიანმა ასევე უარყო ჭორები იმის შესახებ, რომ ზოგიერთი სომხური დასახლება აზერბაიჯანის შეიარაღებული ძალების კონტროლის ქვეშ მოექცა. მან მოუწოდა მედიასაშუალებებს თავი შეიკავონ მსგავსი ჭორების გავრცელებისგან და იხელმძღვანელონ მხოლოდ ოფიციალური ინფორმაციით.
არის მსხვერპლი მშვიდობიან მოსახლეობაში
ჯანდაცვის სამინისტროს ინფორმაციით, დაბომბვის შედეგად ექვსი მშვიდობიანი მოქალაქე დაშავდა. ოთხი მათგანი ამ დრომდე მკურნალობს ერევნის სხვადასხვა სამედიცინო ცენტრშებში.
პარლამენტის თავმჯდომარემ ალენ სიმონიანმა საერთაშორისო პარტნიორებს წერილი გაუგზავნა, სადაც დაზუსტებულია, რომ ბაქო მიზანმიმართულად ბომბავს სამოქალაქო ინფრასტრუქტურას და ანადგურებს მათ.
პარლამენტის თავმჯდომარის თქმით, მშვიდობიან მოსახლეობაშიც არის მსხვერპლი, თუმცა მათი რაოდენობა არ დააკონკრეტა.
კიდევ ერთი სომეხი ტყვე ბაქოში
სომხეთში ამ დრომდე არ არსებობს ოფიციალური მონაცემები იმის შესახებ, თუ რამდენი სამხედროა ტყვედ.
იურიდიულ საკითხებში სომხეთის საერთაშორისო კომისრის ოფისში განაცხადეს, რომ სოციალურ ქსელებში გავრცელებული ვიდეოდან, მათ ერთი პატიმარი ამოიცნეს.
სომხეთის მთავრობამ შეიტანა საჩივარი ადამიანის უფლებათა ევროპულ სასამართლოში, რათა მათ აიძულონ ბაქო, უზრუნველყოს სამხედრო ტყვეების ჯანმრთელობისა და სიცოცხლის უფლება.
