ვინ როგორ არღვევს და იცავს ადამიანის უფლებებს აფხაზეთში. ომბუდსმენი ყველაზე გახმაურებულ ისტორიებს ჰყვება
მარტში ხუთი წელი შესრულდა მას შემდეგ, რაც ასიდა შაკრილი ომბუდსმენი გახდა – ადამიანის უფლებათა რწმუნებული აფხაზეთში.
კანონის თანახმად, ერთსა და იმავე პირს შეუძლია სახალხო დამცველის თანამდებობა ზედიზედ ორი ვადით დაიკავოს. თუმცა, ასიდა შაკრილმა გადაწყვიტა მეორე ვადით აღარ დარჩეს. ის ამბობს, რომ ათი წელი, ძალიან დიდია სერიოზული ეფექტურობისთვის და თანამდებობის პირების ცვალებადობა არანაკლებ მნიშვნელოვანია დემოკრატიულ საზოგადოებაში.
ჯერჯერობით, ასიდა შაკრილი, გეგმავს აფხაზეთის რიგით, თუმცა აქტიურ მოქალაქედ დარჩეს. ომბუდსმენის პოსტზე კი ორი კანდიდატი იბრძვის. რომელი მათგანი დაიცავს ადამიანის უფლებებს აფხაზეთში მომდევნო ხუთი წლის განმავლობაში, აპრილის დასაწყისში გახდება ცნობილი.
პენსიაზე გასვლამდე ის JAMnews-თან საუბრობს ამ წლების განმავლობაში ყველაზე დასამახსოვრებელ შემთხვევებზე.
ომბუდსმენი ისეთ საქმეებს იხსენებს, სადაც მისი თქმით, ყველაზე ნათლად გამოჩნდა სისტემის მანკიერება და ის პრობლემები, რომლებიც ადამიანის უფლებების დაცვის კუთხით აფხაზეთში მრავლადაა.
- აბორტის აკრძალვა აფხაზეთში: “ჩემი შვილი დეპუტატებისთვის უფრო მნიშვნელოვანია, ვიდრე ჩემთვის?”
- „სირცხვილია იყო დაზარალებული“: წამების ისტორიები აფხაზეთიდან
- “ჩემი დიდი ბაბუა სელიკუ ხაშიგი მუსლიმი იყო, ბებიაჩემი კი ქრისტიანი” – წერილი აფხაზეთიდან
გატეხილი თავის ამბავი
თავისუფლების აღკვეთის ადგილების მონიტორინგს რომ ვახორციელებდით, ვესტუმრეთ ფსიქიატრიულ საავადმყოფოს. ერთ-ერთ პალატაში პაციენტს რაღაცის თქმა უნდოდა. ახალგაზრდა ბიჭი იყო, 30 წლისაც არ იქნებოდა. ყველას ვთხოვე მარტო დავეტოვებინეთ და ვთხოვე მოეყოლა, იქ როგორ მოხვდა.
თავზე ჭრილობა მაჩვენა და მითხრა, რომ რამდენიმე თვის წინ ყაჩაღობის ბრალდებით დააკავეს. გადაიყვანეს დროებითი მოთავსების იზოლატორში, მეორე დილით კი ეს ბიჭი თავის მძიმე ტრავმით საავადმყოფოში მოხვდა. ტრეპანაცია დასჭირდა, მისი სიცოცხლე ძლივს გადაარჩინეს, მაგრამ მამაკაცი ინვალიდი დარჩა. ტრავმამ მისი ცხოვრება სამუდამოდ შეცვალა. ეს ყველაფერი დახურულ დაწესებულებაში მოხდა, სადაც არავის აქვს წვდომა გარედან.
პროკურატურას უამრავი წერილი მივწერეთ ამ საქმის შესწავლის მოთხოვნით, თუმცა ამ დრომდე პასუხისმგებლობა არავის აუღია, საქმეც არ აღძრულა. ჩვენი წერილების პასუხად გვწერდნენ, რომ დანაშაული არ არსებობს.
მოძალადე მამა
2022 წლის ბოლოს მივიღეთ შეტყობინება, რომ მამა სასტიკად სცემდა თავის ქალიშვილს. მშობლები განქორწინებულები არიან. ბავშვები მამასთან დარჩნენ. ცემის შესახებ თავად ბავშვმა შეატყობინა სკოლას. მან თქვა, რომ მამა მას არმატურითაც კი სცემდა. ბავშვის დედას ურჩიეს სასამართლოში შეეტანა სარჩელი, რაღა მამისთვის მეურვეობა ჩამოერთვათ. დედა ასეც მოიქცა, მაგრამ სანამ სასამართლოს გადაწყვეტილებას ელოდნენ, მთელი ამ ხნის განმავლობაში, ბავშვი საფრთხეში რჩებოდა და მასზე ძალადობდნენ.
ვინ არ ჩაერთო ამ საქმეში – სოციალური სამსახური, არასრულწლოვანთა საკითხების კომისია, სკოლის ადმინისტრაცია, რაიონის განათლების განყოფილება, შინაგან საქმეთა სამმართველო. ასევე არასამთავრობო ორგანიზაციებიც ჩაერთნენ – საზოგადოებრივი ორგანიზაცია „პანორამა“, ქალთა ასოციაცია, ჰუმანიტარული პროგრამების ცენტრი, ბავშვთა უფლებების კომისარი, პირადად შინაგან საქმეთა მინისტრი, პრემიერ-მინისტრი. ყველა, ვისაც შეეძლო, ჩაერთო. თუმცა, სისტემა ვერაფერს გახდა. ფაქტობრივად, ბავშვი ერთ თვეზე მეტხანს დარჩა მამასთან და მთელი ამ ხნის განმავლობაში ამბობდა, რომ მას სცემდნენ. გოგონა დახმარებას ითხოვდა და მთელი თვე ვერავინ შეძლო ამის გაკეთება.
საბოლოოდ, სასამართლოს გადაწყვეტილებით გოგონა დედას გადასცეს. თუმცა, ამ საქმემ გამოავლინა ყველა რგოლის პრობლემა. მიმაჩნია, რომ აუცილებელია სასწრაფოდ მივიღოთ სამართლებრივი დოკუმენტი, რომელიც ბავშვთა უფლებების დაიცავს და აფხაზეთში მეურვეობისა და მეურვეობის ორგანოების საქმიანობის რეგულირებას.
დანგრეული სახლის ამბავი
იმ ქალის ოჯახი, რომელზეც გიყვებით, სოხუმის ცენტრში, მერიასთან, პარკის მოპირდაპირედ ცხოვრობდა. 90-იან წლებში, ქართულ-აფხაზური ომის დროს, სახლს ჭურვი მოხვდა, რა დროსაც ოჯახის დიასახლისი, ამ ქალის ბებია დაღუპა. სახლი კი, ავარიულ შენობად იქცა.
ომის შემდეგ, მოგეხსენებათ, რა ქაოსი იყო. ბევრმა უკანონოდ მიითვისა სხვისი ქონება. კანონმორჩილი მოქალაქეები კი, დაიჩაგრნენ, რადგან სახეწლმწიფოსთან კანონიერი უერთოერთობა აარჩიეს. ამ ქალმაც, როგორც კანონმორჩილმა მოქალაქემ, მიმართა სახელმწიფოს სახლის შეკეთების თხოვნით. პირველ ეტაპზე სერიოზული ინვესტიციები იყო საჭირო, სახლს სახურავი არ ჰქონდა. სახელმწიფომ ამისთვის ფული ვერ გამონახა, სახლი ამ სახით იდგა მრავალი წლის განმავლობაში და თანდათან კიდევ უფრო ინგრეოდა. ქალი მთელი ამ ხნის განმავლობაში ნაქირავებ ბინაში ცხოვრობდა შვილთან ერთად. საგულისხმოა ისიც, რომ ამ ქალის ქმარი ომის ვეტერანი იყო, რომელიც ომის დროს მიღებული ტრავმების შედეგად გარდაიცვალა.
და უცებ, სოხუმის ადმინისტრაცია, ყველა ნორმის დარღვევით, ერთ მეწარმეს აძლევს ნებართვას, დაანგრიოს ეს სახლი და მის ადგილას ააშენოს ბიზნეს-ცენტრი. თუმცა, ეს მეწარმე იქ არა ბიზნეს ცენტრს, არამედ ძალიან დიდ საცხოვრებელ კორპუსს აშენებს. ქალმა ათობით განცხადება შეიტანა, თუმცა უშედეგოდ.
მას აღარ აქვს არანაირი ქონება. ბოლოს ის ჩვენთან მოვიდა. თუკი ის მოახერხებდა ამ დანგრეული სახლის პრივატიზებას და გაყიდვა, ხომ წარმოგიდგენიათ, რამდენ ფულს მიიღებდა.
სასამართლოში მივედით და გავიმარჯვეთ. სასამართლომ გადაწყვიტა, რომ ქალს დანგრეული სახლის საკომპენსაციოდ საცხოვრებელი უნდა მიეცეს. ზარალი სოხუმის მერიამ უნდა აანაზღაუროს. თუმცა, მერიამ უბრალოდ მხრები აიჩეჩა და თქვა, რომ ფული არ აქვს. აფხაზეთში სახელმწიფო საბინაო ფონდი არ არსებობს და სახელმწიფო არც არაფერს აკეთებს, რომ ეს ფონდი გამოჩნდეს.
სტატია მომზადებულია სოხუმის რედაქციის მიერ და პროექტის პირობების თანახმად, დაბეჭდილია უცვლელად. ტექსტში გამოყენებული ტერმინები და ტოპონიმები, ასევე მოსაზრებები და იდეები, გამოხატავს სტატიის ავტორის პირად პოზიციას და ყოველთვის არ ემთხვევა JAMnews-ის და მისი ცალკეული თანამშრომლების მოსაზრებებსა და პოზიციას. JAMnews-ი იტოვებს უფლებას წაშალოს პუბლიკაციის ქვეშ დატოვებული კომენტარები, რომლებიც შეფასდება, როგორც შეურაცხმყოფელი, მუქარის შემცველი, ძალადობის წამქეზებელი და ასევე ეთიკურად მიუღებელი სხვა მიზეზების გამო
