შეუძლია თუ არა თურქეთს სამხედრო ბაზის შექმნა აზერბაიჯანში? კომენტარი ბაქოდან
აზერბაიჯანელებისთვის ჩვეულებრივი მოვლენა გახდა, სხვადასხვა დღესასწაულებისა და ფესტივალების დროს ბაქოს ცაზე თურქი მფრინავების პილოტაჟი, სამხედრო ვერტმფრენებზე F-16. ცოტა ხნის წინ, ედირნედან ბაქოში უახლესი თურქული უპილოტო საფრენი აპარატის Akıncı-ს ფრენა შესრულდა. თურქეთსა და აზერბაიჯანს შორის სამხედრო დახმარების შესახებ შეთანხმება გაფორმდა. შეუძლია თუ არა თურქეთს სამხედრო ბაზის შექმნა აზერბაიჯანში?
პოლიტიკური მიმომხილველის აგშინ კარიმოვის თქმით, ყველაფერი ასე მარტივი არ არის.
- კომენტარი ბაქოდან: თურქეთისა და აზერბაიჯანის ალიანსი, ნატო და რუსეთი
- თომას დე ვაალი: სომხეთი და თურქეთი – ახალი შესაძლებლობები თუ მტრობის გაგრძელება?
- საქართველო, აზერბაიჯანი და თურქეთი: ახალი სამხედრო ალიანსი ჰორიზონტზე?
გასულ კვირას ბაქოში საავიაციო, კოსმოსური და ტექნოლოგიების ფესტივალი Teknofest-2022 გაიმართა, რომელსაც თურქეთისა და აზერბაიჯანის პრეზიდენტები ესწრებოდნენ.
ფესტივალის ფარგლებში, F-16-ის თურქმა პილოტებმა ბაქოს ცაზე უმაღლესი პილოტაჟის დემონსტრირება მოახდინეს.
ასევე, თურქეთის ყველაზე დასავლეთით მდებარე ქალაქ ედირნედან ფესტივალში მონაწილეობის მისაღებად, უახლესი თურქული დრონი Akıncı („აკინჯი“) გაფრინდა ბაქოში, თითქმის 2000 კილომეტრის მანძილზე.
ბაქოს თავზე თურქული სამხედრო თვითმფრინავების ფრენა აზერბაიჯანელებისთვის უკვე ჩვეულებრივი მოვლენა გახდა. ორ მოძმე ქვეყანას შორის სამხედრო კავშირები ვითარდება. თურქეთისა და აზერბაიჯანის სამხედრო მოსამსახურეები ყოველწლიურად არაერთხელ ატარებენ ერთობლივ წვრთნებს. 2021 წელს შუშაში ხელი მოეწერა შეთანხმებას ორ სახელმწიფოს შორის სამხედრო დახმარების შესახებ.
აქედან გამომდინარე, ჩნდება კითხვა: შეუძლია თუ არა თურქეთს სამხედრო ბაზის შექმნა აზერბაიჯანში?
კომენტარი
„44-დღიან ომში აზერბაიჯანის სომხეთზე გამარჯვების შემდეგ სამხრეთ კავკასიის გეოპოლიტიკურ ცხოვრებაში დიდი ცვლილებები მოხდა.
ახლა კონფლიქტის ადგილი არ არის, მაგრამ სადავო საკითხების არსებობა რეგიონის სიმშვიდეს რისკებს უქმნის.
ასეთი რისკების არსებობა, თავის მხრივ, ქმნის გამოწვევას თავდაცვის გასაძლიერებლად და აზერბაიჯანი ამ მიმართულებით სამხედრო-პოლიტიკურ ნაბიჯებს დგამს“, – აღნიშნავს პოლიტიკური მიმომხილველი აგშინ ქერიმოვი.
მისი თქმით, ბაქო აფართოებს ორმხრივი და მრავალმხრივი ურთიერთობების მასშტაბებს თურქეთთან სტრატეგიული მოკავშირეობის პრიზმაში.
„ერთ-ერთი ნაბიჯი, რომელიც აზერბაიჯანის ძლიერ თავდაცვით შესაძლებლობებს უზრუნველყოფს, შეიძლება ქვეყანაში თურქული სამხედრო ბაზის შექმნა იყოს.
ბევრი ექსპერტი აღნიშნავს, რომ ეს იურიდიულად შეუძლებელია. ფაქტობრივად, სიტუაცია არც ისე კატეგორიულია. შევეცდები ავხსნა.
აზერბაიჯანის მოქმედი სამხედრო დოქტრინის 29-ე მუხლის თანახმად, ოფიციალური ბაქო არ უშვებს თავის ტერიტორიაზე უცხოური სამხედრო ბაზების შექმნას. გარდა, საერთაშორისო ხელშეკრულებებით გათვალისწინებული შემთხვევებისა, რომლის მონაწილეც თავადაც არის.
მაგრამ, ამ წინადადებისთანავე, დაუყოვნებლივ გახსენდება აზერბაიჯანის ექსკლუზიური უფლება. ამ წინადადებაში ნათქვამია:
„ამავდროულად, სამხედრო-პოლიტიკური პირობების ფუნდამენტური ცვლილებების შემთხვევაში, აზერბაიჯანის რესპუბლიკა იტოვებს უფლებას დროებით დაუშვას თავის ტერიტორიაზე უცხოური სამხედრო ბაზების განლაგება ან სხვა ფორმით უცხოური სამხედრო ძალების არსებობა”
ჩნდება კითხვა: მოხდა თუ არა ფუნდამენტური ცვლილებები სამხედრო-პოლიტიკურ ვითარებაში? რა თქმა უნდა, მოხდა. ეს საყოველთაოდ ცნობილია. დიახ, ჩვენ ვსაუბრობთ ახალ რეალობაზე სამხრეთ კავკასიაში.
აზერბაიჯანი მიმართავს თურქეთის არმიის მოდელს, რათა დაგეგმოს სამხედრო-პოლიტიკური ღონისძიებები, ასევე მათი ყოვლისმომცველი მხარდაჭერა და დროული განხორციელება.
ეს მოდელი უკვე გამოიყენება და უახლოეს მომავალში ქვეყნის შეიარაღებული ძალები მთლიანად გადაერთვებიან ამ მოდელზე.
ამ თვალსაზრისით, მოძმე ქვეყნის არმიის სისტემაში ინტეგრაციის პროცესის დაჩქარების მიზნით, შესაძლოა საჭირო გახდეს აზერბაიჯანის ტერიტორიაზე თურქული სამხედრო ბაზის არსებობა. ეს შეიძლება გახდეს ახალი ფურცელი ორი სახელმწიფოს სტრატეგიულ ალიანსში.
შეგახსენებთ, რომ ახლა თურქეთის სამსახურებრივი ჯგუფის სარდლობა აზერბაიჯანშია განთავსებული.
