24 აპრილს სომხეთში ოსმალურ თურქეთში მომხდარი სომეხთა გენოციდის მსხვერპლებს იხსენებენ
მეორე დღეა, მოქალაქეების ნაკადი არ წყდება ოსმალურ თურქეთში მომხდარი სომეხთა გენოციდისადმი მიძღვნილი მემორიალური კომპლექსისკენ, რომელიც ერევანში, ციცერნაკაბერდის გორაზე მდებარეობს, ადამიანებს მარადიულ ცეცხლთან ყვავილები მიაქვთ და იმ მილიონნახევარ ადამიანს იხსენებენ, რომლებიც მე-20 საუკუნის დასაწყისის ტრაგედიას ემსხვერპლნენ.
გენოციდის მსხვერპლთან დაკავშირებულ თავის გზავნილში სერჟ საგსიანმა აღნიშნა, რომ “გადასახლების საბაბით განხორციელებული ჟლეტა ოსმალეთის იმპერიის სახელმწიფო გეგმა იყო”.
მისი თქმით, სომხეთის მატერიალური, კულტურული და პოლიტიკური დანაკარგი აურაცხელია, მაგრამ ყველაზე დიდი დანაკარგი ის ადამიანები არიან, რომლებიც უძველესი, მდიდარი და თვითმყოფადი ცივილიზაციის მატარებლები იყვნენ.
“იმ სასტიკი თარიღის – 1915 წლის შემდეგ, უკვე საუკუნეზე მეტია გასული. ჩვენ ვიცით, თუ რა გავიარეთ ამ დროის განმავლობაში, და ვიცით, რომ სიკვდილი დავამარცხეთ. ამას აღარასდროს გავაბედინებთ!”, – განაცხადა სერჟ სარგსიანმა.
წინა დღეს ერევანში გაიმართა ყოველწლიური ჩირაღდნებით მსვლელობა, რომელიც პარტია სომხეთის რევოლუციური ფედერაციის „დაშნაკცუტიუნის“ ახალგაზრდული ფრთის მიერ იყო ორგანიზებული. ტრადიციულად, მსვლელობა თურქეთის დროშის დაწვით დაიწყო.
სომეხთა გენოციდი აღიარებული და დაგმობილია გავლენიანი საერთაშორისო ორგანიზაციების მიერ, როგორებიცაა – ევროპის საბჭო, ევროპული პარლამენტი, მსოფლიო ეკლესიათა საბჭო. იმ ქვეყნებს შორის, რომლებმაც სომხების გენოციდი აღიარეს, არიან – კანადა, არგენტინა, შვეიცარია, ავსტრია, იტალია, რუსეთი, ბელგია, საფრანგეთი, პოლონეთი, სლოვაკეთი, ნიდერლანდები, ურუგვაი, საბერძნეთი, კვიპროსი, ვატიკანი, გერმანია, ლიბანი, აშშ-ის 48 შტატი.
სომხეთი აგრძელებს მსოფლიოს ქვეყნებისადმი მოწოდებას, რომ 1915 წლის მოვლენები გენოციდად აღიარონ. თურქეთი ამ ფაქტს არ ცნობს, ტერმინი „გენოციდის“ გამოყენების წინააღმდეგ იბრძვის და ირწმუნება, რომ ადამიანები საომარ მოქმედებებსა და პირველი მსოფლიო ომის დროს მომხდარ შეტაკებებს ემსხვერპლნენ.
სომეხ ექსპერტებს მიაჩნიათ, რომ მე-100 წლისთავი და რომის პაპს განცხადება გენოციდის აღიარების ხანგრძლივი კამპანიისთვის გარდამტეხი მომენტი აღმოჩნდა.
სომხების გენოციდის ინსტიტუტი-მუზეუმის დირექტორის მოადგილე სურენ მანუკიანის აზრით, ახლა აუცილებელია, გენოციდის ფაქტის აღიარებასთან დაკავშირებით დიპლომატიური ძალისხმევა გაგრძელდეს: გენოციდის ასი წლისთავისადმი მიძღვნილი ღონისძიებების შემდეგ ჯერი საელჩოებზეა, რომლებმაც ყოველდღიურად უნდა იმუშაონ თავიანთი ქვეყნების პოლიტიკოსებთან, საზოგადოებასა და პრესასთან, რადგან მათ ხელთ საკმაოდ კარგი სასტარტო პოზიცია აქვთ“.
დღესდღეობით სომხურ-თურქული ურთიერთობები გაყინულია, ორ ქვეყანას შორის საზღვარი დაკეტილია. არ არსებობს დიპლომატიური და ეკონომიკური ურთიერთობები, თურქეთი ისევ აგრძელებს ოსმალეთის იმპერიაში სომეხთა გენოციდის ფაქტის უარყოფას; ხოლო ამ ქვეყნის ის მოქალაქეები, რომლებიც გენოციდის საკითხის წამოწევას ცდილობენ, კანონით იდევნებიან.
