მიხეილ სააკაშვილი - ველოსიპედისტი
2016 წლის მაისში ერთი წელი გადის ოდესაში საქართველოს ექსპრეზიდენტის,მიხეილ სააკაშვილის გამოჩენის შემდეგ. მისივე თქმით, იგი ქალაქის „ახალ ღირსშესანიშნაობად„ იქცა. სააკაშვილის წარდგენილი კანდიდატები ადგილობრივ არჩევნებზე ჩაფლავდნენ. თუმცა, ოდესის საზღვრებს გარეთ მისი პოპულარობა იზრდება. ნუთუ უკრაინაში რაიმე საქართველოსგან განსხვავებული ხდება?
გაქანება
ოდესაში გამოჩენის პირველი დღეებიდანვე სააკაშვილმა მომავალ საქმიანობაში პრიორიტეტად კორუფციასთან ბრძოლა დაისახა, და აი, ამ სფეროში მიღწეული ძირითადი წარმატებების სია:
- ოდესის საოლქო ადმინისტრაციის აპარატის თანამშრომელთა რაოდენობის 800-დან 500-მდე შემცირება. საბოლოო მიზანია შტატში 400 თანამშრომლის დატოვება;
- ქალაქში მუშაობა დაიწყო ახალმა საპატრულო პოლიციამ, რომელმაც სამომავლოდ რეგიონის მთელი მილიცია უნდა შეცვალოს. რეგიონის მთავარი მილიციელ-პოლიციელი სააკაშვილის თანამებრძოლი, საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრის ყოფილი მოადგილე, გიორგი ლორთქიფანიძე გახდა, რეგიონის შინაგან საქმეთა სამინისტროს პირადი უსაფრთხოების დეპარტამენტის უფროსად კი კიდევ ერთი ქართველი, კონსტანტინე მჭედლიშვილი დაინიშნა;
- ოდესის მახლობლად მდებარე ქალაქ ილიჩევსკის (რომელსაც ამჟამად ჩერნომორსკი ჰქვია) საზღვაო პორტის დირექტორის სკანდალური გათავისუფლება;
- ოდესის საბაჟოს ხელმძღვანელი გახდა მაიდანის აქტივისტი, იულია მარუშევსკაია, რომელსაც მანამდე საბაჟო საქმესთან კავშირი არ ჰქონია;
- ოდესის ოლქის ყველა რაიონის ხელმძღვანელი შეიცვალა;
- ქართული ანალოგის მიხედვით, გაიხსნა „ადმინისტრაციული მომსახურების ცენტრი“ _ იმისთვის, რომ ყველამ შეძლოს, ქრთამის გარეშე, მოკლე ვადაში ნებისმიერი ცნობის მიიღება.
- „ჯვაროსნული გალაშქრება“ პლაჟებზე უკანონოდ აღმართულ ღობეებზე. სამშენებლო ტექნიკა ანგრევდა ღობეებს, რომლებიც ზღვის ნაპირზე გაშენებულ ვილებს ჰქონდა შემოვლებული. სხვა ოლიგარქების სახლების გალავნებთან ერთად ნგრევაში მოყვა ის ღობეებიც, რომლებიც ეკოლოგიის ყოფილი მინისტრის (იანუკოვიჩის პრეზიდენტობის პერიოდში), ნიკოლაი ზლოჩევსკისა და უკრაინელი მილიარდერის, ვასილი ხმელნიცკის ვილებს ჰქონდა შემორტყმული.ამის შემხედვარე საზღვრის დაცვის სამსახურისა და უშიშროების ადგილობრივი სამმართველოს ხელმძღვანელობამ თავადვე დაიწყო იმ ღობეების მოხსნა, რომელთა მიღმა წლების განმავლობაში დახურული პლაჟები ეგულებოდათ.
- დაწესდა „საესტრადო ემბარგო“. სააკაშვილის მოთხოვნით, ოდესაში გაუქმდა რუსი მომღერლის, სტას პიეხას კონცერტი _ ეს მომღერალი რუსეთის პრეზიდენტის, ვლადიმირ პუტინის ნდობით აღჭურვილი პირი აღმოჩნდა; ასევე, არ ჩატარდა რეპერ „ტიმატის“ კონცერტიც, რომელიც უკრაინის ახალ მთავრობას მძაფრად აკრიტიკებდა,ხოლო თავად უკრაინა ‘ნარკოტიკზე შემჯდარ უმცროსი ძმად’ მოიხსენია.
- ადგილობრივი მოსახლეების საჩივრების საფუძველზე, სააკაშვილი რაიონული ხელისუფლების მხრიდან სანაპიროს მიწების დარიგება-გასხვისებასთან დაკავშირებული ქმედებების შესწავლას შეუდგა. აღმოჩნდა, რომ ოდესის შორიახლოს მდებარე დასახლება კრიჟანოვკაში მთელი სანაპირო ზოლი დაბის ადგილობრივი ხელმძღვანელობის ნათესავებსა და მეგობრებს ეკუთვნოდათ. აქაურმა მოსახლეობამ კი ხელისუფლებისგან ერთი კვადრატული მეტრის ფართობის მიწაც კი ვერ მიიღო. სააკაშვილმა სკანდალი ატეხა და ყველა დამნაშავეს ‘ციხეში ჩასმით’ დაემუქრა.
დარტყმის შედეგები
აი, რა შედეგებით დასრულდა ეს ყველაფერი ჯერჯერობით:
- ადმინისტრაციის შტატის 400 ადამიანამდე შემცირება ვერ მოხერხდა. შესაძლოა, საქართველოს ექსპრეზიდენტს ხელი უკრაინის კანონმდებლობამ შეუშალა, რომლის მიხედვითაც, სახელმწიფო სამსახურში მყოფი ადამიანის (თუკი რაიმე დარღვევა არ აქვს ჩადენილი) თანამდებობიდან გათავისუფლება არც ისე ადვილია.
- ახალ საპატრულო პოლიციას ძველ მილიციასთან თანამშრომლობა გაუჭირდა. ჯერჯერობით ახალი პოლიციის ფუნქციებში მხოლოდ პატრულის სამსახურის ვალდებულებების შესრულება შედის _ ანუ გამოძიების, სისხლის სამართლის საქმის აღძვრის, საქმის სასამართლოსთვის ან პროკურატურისთვის გადაცემის უფლებამოსილება მილიციას დარჩა. უნდა აღინიშნოს, რომ შემცირებები ამ უწყებაშიც დაიწყო.
- ილიჩევსკის (ჩერნომორსკის) ირგვლივ მოულოდნელად აგორებული სკანდალი მოულოდნელადვე ჩაცხრა. სააკაშვილმა პირობა დადო, რომ პორტის საქმიანობას უკრაინის გენპროკურატურა შეისწავლიდა და შემოწმების შედეგები გასაჯაროვდებოდა, მაგრამ დაპირებული დოკუმენტები დღემდე არავის უნახავს, საწარმოს კი უკვე ყოფილი დირექტორის იმჟამინდელი მოადგილე ხელმძღვანელობს.
- ოდესის საბაჟოს ხელმძღვანელის პოსტზე იულია მარუშევსკის დანიშვნის ყველაზე შესამჩნევი შედეგი _ გასაჯაროვდა ცნობა იმის შესახებ, რომ ის ერთ-ერთი ყველაზე მსხვილი უკრაინული არხის, „24“-ის კომერციული დირექტორის, პარტია „სამოპომოშჩის“ ლიდერისა და ლვოვის მერის, ანდრეი სადოვოის მეგობრის, მარკიან პროცივის მეუღლეა (ტელეარხი თავად სადოვოიმ დააარსა 2006 წელს); ხოლო მისი ასეთი კარიერული წინსვლა უკრაინის პრეზიდენტის პარტიასა და „სამოპომოშჩს“ შორის მიღწეული შეთანხმების შედეგია.
- 16 ოქტომბერს ოდესაში გახსნილი „ადმინისტრაციული მომსახურების ცენტრი“ დღემდე იურიდიული სტატუსის გარეშე მუშაობს. მისი სრულფასოვანი ფუნქციონირებისთვის უკრაინის კანონმდებლობაში ცვლილებების შეტანაა საჭირო, ამიტომ ამჟამად ეს უზარმაზარი, თანამედროვე ცენტრი მხოლოდ მოქალაქეთა განცხადებების მიღებითა და შესაბამის სფეროსთან დაკავშირებული რჩევების გაცემითაა დაკავებული.
- ოდესის პლაჟებზე შემოვლებული ღობეების აღება დასრულდა,უკვე მოხსნილი ღობეების ადგილას კი ოლიგარქებისა და სახელმწიფო უწყებების ვილების დაცვის თანამშრომლებმა „დროებითი მავთულხლართები“ აღმართეს, რომლებიც, ძველი ღობეების მსგავსად, მოქალაქეებს ზღვის სანაპიროს უკეტავს.
- უკრაინის მუსიკალური არხები, როგორებიცაა, მაგალითად М1 და “Евромузыка საეთერო დროის თითქმის 80 პროცენტს მაინც რუს პოპშემსრულებლებს, მათ შორის „ტიმატის“, უთმობენ.
- ჩაცხრა და მინელდა სააკაშვილის კიდევ ერთი ლაშქრობა, რომელიც მან სანაპიროს მიწების ახლობლებისთვის დამრიგებელი ადგილობრივი ადმინისტრაციის ხელმძღვანელების წინააღმდეგ დაიწყო. კრიჟანოვკის ადმინისტრაციის ხელმძღვანელი, სააკაშვილის პირობისამებრ, მისი ვიზიტიდან მეორე დღესვე, 2,7 მილიონი გრივნის (დაახლოებით 119 ათასი დოლარი) გაფლანგვის ბრალდებით დააპარიმრეს, თუმცა იმავე დღეს, 1,5 მილიონი გრივნით (დაახლოებით 66 ათასი დოლარი) განსაზღვრული გირაოთი გაათავისუფლეს. ოდესის საოლქო პროკურატურიდან კი კრიჟანოვკის ხელმძღვანელობის საქმესთან დაკავშირებით აღარაფერი ისმის.
ოდესაში რეფორმების „ქართული მოდელის“ ეფექტურობა ყველაზე მეტად ოქტომბერში გამართული რეგიონული არჩევნების დროს დადგა ეჭვქვეშ. პარტიებისა და კანდიდატების დიდი რაოდენობის მიუხედავად, ერთმანეთს ორი ბანაკი დაუპირისპირდა _ ქალაქის ძველი ბატონ-პატრონები და უკრაინის ახალი ხელისუფლება. ძველებმა შთამბეჭდავად გაიმარჯვეს.
მაგრამ სააკაშვილის საქმიანობისთვის გამოტანილი ყველაზე უარყოფითი განაჩენი მაინც ის იყო, რომ გუბერნატორის გუნდის მრავალი მოწოდების მიუხედავად, რეგიონულ არჩევნებზე ამომრჩეველთა მხოლოდ 46,6 პროცენტი მივიდა _ოდესის მოქალაქეების ნახევარზე მეტი არჩევნებზე არ გამოცხადებულა.
მიზანი არაფერია, მთავარი ქმედებაა
„წმენდის მიზნით“ _ ამ სახელით მართავს ოდესის გუბერნატორი უკრაინის რეგიონებში ორგანიზებული „ანტიკორუფციული ფორუმების“ ტურს. სააკაშვილი უკრაინის სხვადასხვა კუთხეს სტუმრობს, სახელმწიფო სისტემის ხარვეზებზე დაწვრილებით მსჯელობს, კორუფციაზე ლაპარაკობს და საზოგადოებაში დიდ პოპულარობას იხვეჭს. ტრადიციულად, ის გამოსვლას უკრაინულ ენაზე იწყებს, შემდეგ კი ბოდიშის მოხდით, სიტყვას რუსულ ენაზე აგრძელებს.
სააკაშვილი ყველაზე მტკივნეულ თემებს ეხება და, თან პოლიტიკურ-ბიუროკრატიული ენით კი არ ლაპარაკობს, არამედ მარტივი, გასაგები ენით მეტყველებს. ის იმ საკითხებს განიხილავს, რომლებიც ქვეყნის ყველა მოქალაქეს ეხება; მთავარ არგუმენტებს კი საქართველოში პრეზიდენტობის დროს მიღებული გამოცდილებიდან მოიხმობს.
‘ჩემი პოლიტიკური ამბიციები ამ ქვეყანაში პრემიერ–მინისტრობაზე გაცილებით მეტია. მინდა, სრულიად ახალი თამაშის წესები დავამკვიდრო და უკრაინის ხელისუფლებაში ახალი პოლიტიკური ელიტა მოვიდეს’, _ განაცხადა სააკაშვილმა ახლახან მიცემულ ერთ-ერთ ინტერვიუში.
ამასთან, იგი ყველანაირად მხარს უჭერს პეტრო პოროშენკოს.სააკაშვილის თქმით, უკრაინის პრეზიდენტის მთავარი უპირატესობაა ისაა, რომ იგი „მზადაა რეფორმებისთვის“.
სააკაშვილის მიერ შექმნილი ახალი მოძრაობის (სახელწოდებით “წმენდის მიზნით“) ეფექტურობაზე საუბარი ჯერჯერობით ნაადრევია, თუმცა გვერდს ვერ ავუვლით იმ ფაქტს, რომ ოდესის ოლქის საზღვრებს გარეთ მისი პოპულარობა მატულობს.
უკრაინაში გამოჩენიდან ერთი წლის განმავლობაში სააკაშვილი ბევრის თვალში ჩამოყალიბდა ერთგვარ „ვარიაგად“ , რომელიც ადგილობრივ ოლიგარიულ სისტემასთან არ არის დაკავშირებული, და რომელიც ალბათ ქვეყნის პოლიტიკურ ელიტასთან ბრძოლას შეძლებს.
თავად საქართველოს ექსპრეზიდენტი კი, როგორც ჩანს, ველოსიპედისტივით მოქმედებს _ იცის, რომ გაჩერება და წაქცევა ერთია.
გამოქვეყნებულია: 17.03.2016
