Şərh: Rusiya diplomatlarının qərb ölkələrindən çıxarılması niyə Kremli çox da narahat etmir?
Son bir ay ərzində Avropa İttifaqı, NATO, ABŞ, Böyük Britaniya və daha bir neçə ölkə ümumilikdə 139 nəfər Rusiya diplomatını vətəninə göndərib. Bütün bunlar keçmiş Rusiya kəşfiyyatçısı Sergey Skripalın İngiltərənin Solsberi şəhərində qəsdən zəhərlənməsi ilə bağlıdır.
The New Yorker nəşrində dərc olunan məqalənin müəllifi jurnalist Coşua Yaffa hesab edir ki, diplomatların sürgünü sırf rəmzi jestdir və ardınca heç bir ciddi nəticələr gətirmir. Kreml üçün bu vəziyyətdə real problem yalnız Qərb ölkələrinin addımlarını sinxronlaşdırması ola bilər. Kreml Qərb ölkələrinin öz aralarında ziddiyyət yaşamaları ümidindədir.
Rusiya hakimiyyətinin son illərdə xarici siyasətlə bağlı qarşısında duran əsas vəzifə Qərb ölkələrinin mövcud ittifaqlarını dağıtmaq və yenilərinin əmələ gəlməsinə imkan verməməkdir, Coşua Yaffa yazır. Məhz buna görə, Rusiya çox güman ki, Breksiti və Amerika seçkilərində Donald Trampın qalibiyyətini dəstəkləyib.
Məqalə müəllifi hesab edir ki, Rusiya hakimiyytinin nəzərində Tramp ABŞ-ın ətraf dünyadan təcrid olunmasına təkan verə bilərdi, bu da Rusiyanın xeyrinə olardı.
The New Yorker müəllifinin rəyincə, Rusiya prezidentinin ətrafından olan insanlar hələ də Trampa ümid bəsləyirlər. Onlar hesab edirlər ki, Birləşmiş Ştatların bütün anti-Rusiya addımları Tramp tərəfindən yalnız administrasiyasının təzyiqinə məruz qaldığı üçün təsdiqlənir.
İki nəticə çıxarmaq olar: Avropa birləşə bilər, amma bütünlüklə yox. Burada da Moskva üçün resurs mövcuddur
Skripalın işi ətrafında Qərb açıq şəkildə birləşdi – Rusiya diplomatlarının ölkədən çıxarılması haqda ABŞ və Avropa İttifaqının 16 ölkəsi bəyan etdi.
Bununla belə Rusiya ilə münasibətləri korlamamaq üçün Avropa ölkələrinin heç də hamısı bu addımı atmadı.
Məsələn, Yunanıstan Böyük Britaniyanın Skripalın zəhərlənməsi ilə bağlı Rusiyaya qarşı ittihamını dəstəklədi. Amma ölkənin baş naziri Aleksis Tsipras bəyan etdi ki, hələlik Rusiyaya qarşı sanksiyalar tətbiq etmək niyyətində deyil.
Avstriya hakimiyyəti də Moskva ilə münasibətləri korlamağa hazır olmadığını göstərdi və bəyan etdi ki, onların ölkəsi qarşısında duran vəzifə “Qərb və Şərq arasında körpü qurmaqdır”.
Rusiyalı biznesmenlərin və məmurların Avropa banklarındakı hesabları yoxlanılmalıdır
Rusiyalı diplomatların kütləvi şəkildə qovulması Rusiya üçün ciddi problem deyil, məqalə müəllifi belə hesab edir. Kreml cavab sanksiyalarına əl atacaq, Avropa, Amerika və Kanada diplomatlarını ölkədən çıxaracaq – bununla da hər şey bitəcək. Rusiya təbliğatı hələ uzun müddət bu vəziyyətdən yararlana biləcək və Qərbin Rusiyaya qarşı ədalətsiz münasibətindən danışacaq.
Eyni zamanda, Coşua Yaffanın fikrincə, Kreml indən belə də Avropa İttifaqını parçalamağa və Qərbin birləşməsini əngəlləməyə çalışacaq.
Amma Rusiya hakimiyyətinin əlində istifadə edə biləcəyi o qədər də çox rıçaq qalmayıb. Qərb ölkələri də bunun fərqinə mümkün qədər tez varmalıdır.
Coşua Yaffanın fikrincə, Rusiya hökumətinə böyük ziyan vura biləcək real sanksiyalar öz pullarını Avropa banklarında saxlayan Rusiya biznesmenlərinin və məmurlarının hesablarının yoxlanılması ola bilər.
Bu pulların mənşəyinin qanuni olub-olmadığını aydınlaşdırmaq Vladimir Putinin ətrafına ciddi zərbə olardı. İlk növbədə bunu Böyük Britaniya edə bilərdi, çünki Rusiya pullarının böyük həcmi məhz bu ölkənin bank hesablarında saxlanılır.
Niyə Avropa indiyə qədər bunu etməyib?
Çünki belə tədbirlər yalnız Rusiyaya yox, həm də bu sanksiyaları həyata keçirən ölkəyə də mənfi təsir göstərəcək, məqalə müəllifi belə hesab edir. Göründüyü kimi son zamanlar beynəlxalq maliyyə mərkəzi statusunu itirən Londonun Rusiya kapitalını itirməyə hazır olduğunu hələ sübut etməsi lazımdır.
