Rusiya-Ermənistan gərginliyi və Azərbaycanın yeri. Bakıdan baxış
Rusiya ilə Ermənistan arasında gərginlik
Rusiya ilə Ermənistanın münasibətlərindəki gərginlik çox vaxt Azərbaycan faktoru ilə əlaqələndirilir. Ermənistan KTMT-də iştirakının dayandırılmasını Azərbaycan ordusunun “müdaxiləsi” zamanı təşkilatın öz üzvünü müdafiə etməməsi ilə izah edir. Bu arada Rusiya Ermənistan tərəfini Azərbaycanın əsas hissəsi ilə Naxçıvan arasında kommunikasiyaların açılmasına dair 10 noyabr 2020-ci il tarixli üçtərəfli bəyanatın şərtlərinə əməl etməməkdə ittiham edir. Azərbaycanın Cənubi Qafqaz Tədqiqatlar Mərkəzinin ekspertlərinin fikrincə, Ermənistan hakimiyyətinin indiki “anti-Rusiya” addımları Azərbaycanla münasibətlərin normallaşmasına xidmət etmir.
- “Zəngəzur dəhlizi və səkkiz kəndin müqabilində Bakı Yerevana nə təklif edə bilər?” Şərhlər
- “Cənubi Qafqazda müharibə: kim lehinə, kim əleyhinədir?” Bakıdan baxış
- “Moskvaya Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsinin davam etməsi lazımdır”. Yerevandan şərh
Cənubi Qafqaz Tədqiqatlar Mərkəzi (CSSC) Yerevanla Moskva arasında mövcud münasibətlərə, eləcə də bunun Azərbaycan faktoru ilə bağlılığına diqqət çəkən analitik material dərc edib.
“Yerevanla Moskva arasında “duel” ritorik xarakter daşıyır”
“Son zamanlar dünya mediasında Ermənistanla Rusiya arasında gərginliyin artmasına dair spekulyasiyalar çoxalıb. Halbuki, reallıqda hər iki tərəfdən əsl gərginliyə səbəb ola biləcək ciddi əməli addımların olmadığı və Yerevan-Moskva “duel”inin əsasən ritorik xarakter daşıdığı aydın şəkildə görünür.
Etiraf etmək lazımdır ki, ixtisasca jurnalist olan Paşinyan uğurlu informasiya kampaniyası apararaq bir çoxlarını, xüsusən də Qərbdəki havadarlarını Ermənistanın Rusiyadan üz döndərmək planlarına inandıra bilib, bunun qarşılığında isə müəyyən yardımlar almağı və dəstək qazanmağı bacarıb”.
İki ölkə arasındakı münasibətlərin hazırki vəziyyəti
“İki ölkə arasındakı münasibətlərin hazırki vəziyyətini anlamaq üçün Rusiyanın Ermənistanda hansı sahələrdə təmsil olunduğuna nəzər salaq:
– Hərbi-siyasi kontekstdə: Gümrüdəki hərbi baza, Erebuni hərbi hava bazası, birgə Hava Hücumundan Müdafiə sistemi, Ermənistan-İran və Ermənistan-Türkiyə sərhədlərini qoruyan, həmçinin Azərbaycanla şərti sərhəddəki 5-6 məntəqədə, eləcə də Zvartnots hava limanında xidmət aparan Rusiya sərhədçiləri;
– İqtisadi kontekstdə: Ermənistanın atom energetikası, qaz və elektrik paylayıcı şəbəkələri, eləcə də dəmir yolları üzərində Rusiyanın inhisarı, ticarət dövriyyəsi (son 2 ildə 3 dəfəyə yaxın artaraq 7.3 mlrd. dollara çatıb), pul köçürmələri (son 2 ildə 4 dəfədən çox artaraq 4 mlrd. dollara yaxınlaşıb).
Həmçinin, Ermənistan Rusiyanın aparıcı rol oynadığı inteqrasiya layihələrində də yer almaqda davam edir:
– KTMT (hərbi-təhlükəsizlik ittifaqı);
– AİB (iqtisadi-gömrük ittifaqı);
– MDB (siyasi dialoq platforması).
Bununla yanaşı, Ermənistan Rusiyanın Cənubi Qafqazdakı yeganə strateji müttəfiqi olaraq qalır”.
Ermənistan hökumətinin son addımları
“Bütün bu sadalananların fonunda indiyədək Paşinyan hökuməti Ermənistanda Rusiyanın təsirini azaltmaq üçün cəmi iki, özü də miqyası baxımından çox kiçik addımlar atıb:
“Bütün bu sadalananların fonunda indiyədək Paşinyan hökuməti Ermənistanda Rusiyanın təsirini azaltmaq üçün cəmi iki, özü də miqyası baxımından çox kiçik addımlar atıb:
– Ermənistan KTMT-dəki fəaliyyətini dondurub, lakin təşkilatdan çıxmayıb. Ölkə rəsmiləri təşkilatın tədbirlərində iştirak etmir, Yerevanın KTMT-dəki təmsilçisi təyin olunmur (amma təmsilçilik ləğv edilmir), təşkilat tərəfindən qəbul edilmiş sənədlər imzalanmır;
– Zvartnots hava limanındakı Rusiya sərhədçilərinin avqustun 1-dək Ermənistan sərhədçilərilə əvəz olunması və lazımi təhvil-təslim işlərinin aparılması üçün Moskvaya müraciət göndərilib”.
“Ermənistan hakimiyyətinin addımları Azərbaycanla münasibətlərin normallaşmasına xidmət etmir”
“Maraqlıdır ki, bu iki addımın heç biri Azərbaycanla bağlı deyil. Başqa sözlə, Ermənistan hakimiyyətinin cari “anti-Rusiya” addımları Azərbaycanla normallaşmaya xidmət etmir.
Bu kontekstdə Paşinyan hökumətinin iki mümkün qərarı rəsmi Bakı ilə münasibətlərin yaxşılaşdırılmasına xidmət edə bilər:
– 2021-ci ildə Azərbaycanla şərti sərhəddə peyda olan Rusiya sərhədçilərinin ərazidən uzaqlaşdırılması;
– İranla sərhəddə xidmət aparan Rusiya sərhədçilərinin çıxarılması.
Azərbaycan öz sərhədlərində heç bir kənar qüvvələrin, o cümlədən də Rusiya sərhədçilərinin olmasında maraqlı deyil. Buna baxmayaraq, atılan addımlar Azərbaycana qarşı olmadıqca, Bakı Moskva-Yerevan münasibətlərinə aid məsələlərə reaksiya verməyəcək”.
