Londonda yüz minlərlə insan Britaniyanın Avropa İttifaqını tərk etməsinə qarşı çıxdı və “Brexit” üzrə yeni referendum tələb edir
Londonda minlərlə insan nümayişə çıxaraq ölkənin Avropa İttifaqını tərk etməsi məsələsi üzrə yeni referendumun keçirilməsini tələb ediblər. Xatırladaq ki, bu aksiya artıq məşhurlaşmış “Brexit” adı ilə tanınır.
Britaniyanın Guardian qəzeti yazır ki, aksiyada 600 mindən çox insan iştirak edib, bu isə onun İraq müharibəsindən sonrakı dövrdə, başqa sözlə, son 10 il ərzində ən böyük etiraz aksiyası olması deməkdir.
“Brexit”in mahiyyəti nədən ibarətdir? İlk referendum haqqında
2016-cı ilin may ayında Böyük Britaniyada ölkənin Avropa İttifaqında üzvlüyü haqqında referendum keçirildi. Burada minimal üstünlüklə ölkənin təşkilatdan çıxmasının tərəfdarları qalib gəldilər.
Sosial tədqiqatlar göstərir ki, çıxışın lehinə o zaman əsas etibarilə konservativ baxışlara malik yaşlı adamlar səs vermişdilər. Əleyhinə səslər isə daha çox gənclərə və əhalinin iqtisadi cəhətdən fəal hissəsinə aiddir.
O vaxtdan bəri Avropa İttifaqı ilə Böyük Britaniya arasında ayrılığın şərtləri barədə danışıqlar gedir ki, bunlar da hələlik dalana dirənib.
Britaniya və Avropa İttifaqı nə barədə razılığa gələ bilmirlər
Avropa İttifaqı və Britaniya əsas iki məsələ üzrə razılığa gələ bilmirlər:
• Britaniyada yaşayan Avropa İttifaqının üzvü olan ölkələrin vətəndaşlarının hüquqları necə təmin olunacaq və əksinə, Aİ ölkələrində yaşayan Böyük Britaniya vətəndaşlarının hüquqları necə təmin olunacaq.
• Böyük Britaniyanın bir hissəsi olan Şimali İrlandiya ilə Avropa İttifaqının üzvü olan İrlandiya arasında sərhədlə nə etməli.
Oktyabrın 20-də Londonda parlamentin qarşısındakı meydanda etirazın təşkilatçıları və iştirakçıları – Britaniyanın Avropa İttifaqında üzvlüyünün tərəfdarları və “Brexit”in əleyhdarları – nədən danışırdılar
“Liberal demokratlar” partiyasının lideri Vins Keybl: “Bu faciədir və həmin faciədə ölkəmiz nəsillər üzrə bölünüb”.
“Yaşıllar partiyası”nın təmsilçisi Kerolayn Lukas: “[Breksit] bizim ən kasıb icmalarımızı daha kasıb və gücsüz edəcək. Biz xalqa səs verməliyik – eləcə də biz qeyri-bərabərliyə əsaslanmış iqtisadiyyatı yenidən proqramlaşdırmalıyıq”.
Konservativ partiyadan deputat Anna Sobori: “Artıq məlumdur ki, biz çoxuq və məsuliyyəti üzərimizə götürərək, bu anlaşılmazlığı qaydasına salacağıq”.
Etiraz aksiyasında “Observer” nəşrinin jurnalisti Kerol Kadvalladrın baş nazir postuna namizədliyinin irəli sürülməsi ilə bağlı çoxlu şüar olub. Onun “Brexit ” mövzusu ilə əlaqədar yazdığı məqalələr silsiləsi “Facebook”un səhmlərinin ucuzlaşması ilə nəticələnmişdi.
Satirik tok-şounun aparıcısı Dom Coli özünün “Twitter” hesabında Londonun yüksəklikdən çəkilmiş fotoşəklini yerləşdirib ki, şəkildə küçələrdə yüz minlərlə insanın olduğu görünür və bununla əlaqədar o, Britaniya paytaxtında bu yaxınlarda millətçi çıxışlara istinad edərək zarafat edib:
«QEYRİ irqçilərin nəhəng dəstəsi Londonun küçələrinə çıxıb, QEYRİ irqçi şüarlar səsləndirir və əcnəbiləri izləmir».
“Guardian”ın jurnalistləri etiraz aksiyasının bir çox iştirakçıları ilə söhbət ediblər. Onların əksəriyyəti İrlandiyadakı sülhün kövrəkliyinin təhlükəli olmasından, iqtisadiyyat üçün təhlükədən və LGBT cəmiyyəti üçün risklərdən danışıblar. Bir neçə xarakterik şərh:
Metyu Kuk, 28 yaş: “Brexit” iş yerləri verməyəcək, zəhmətkeşlərin hüquqlarını qorumağa kömək etməyəcək, ölkə sakinlərinə iqtisadi fayda gətirməyəcək».
Kroulidən 60 yaşlı Petr: «Normal ölkə [potensial münaqişəli zonada] sülh müqaviləsindən imtina edə bilərmi? İrlandiya ilə hər hansı sərt sərhədə yol vermək olmaz. Mən 1970-ci illərin qarışıqlığını xatırlayıram. İnsanlar o vaxt imzalanmış sazişin dəyərini çox tez unudublar».
43 yaşlı Ceyson Gillot deyir ki, referendumda Avropa İttifaqından çıxmağa səs verib. Lakin onun sözlərinə görə, “cəmi beş gündən sonra” fikrini dəyişib”.
«Mən siyasi aqnostikəm, faktlara və reallıqlara inanıram. Hazırda bizdə həm bu, həm də o birisi var”.
Gillotun aksiyaya gətirdiyi plakatda yazılıb: «Faktlar dəyişəndə mən də fikrimi dəyişirəm. Bəs siz nə edirsiniz, ser?»
Perspektivlər
Böyük Britaniyanın baş naziri Tereza Mey artıq bildirib ki, onun hakimiyyəti dövründə “Brexit” üzrə yeni referendum olmayacaq.
Bu isə o deməkdir ki, həm müxalifət partiyalarında, həm də hakim Konservativ partiyada onun əleyhdarları yeni parlament seçkilərinin keçirilməsinə və Böyük Britaniyada yeni baş nazirin seçilməsinə çalışacaqlar.
