Laçın yolunda keçid məntəqəsinin yaradılmasının ildönümü. Səbəblər və nəticələr. Bakıdan baxış
Laçın yolunda keçid məntəqəsi
Bu gün, aprelin 23-də Azərbaycanın Laçın rayonunda sərhəd postu yaratmasından və bununla da bütün Qarabağ münaqişəsi dövründə ilk dəfə olaraq dövlət sərhədlərinin bütün perimetri üzərində suverenliyini bərqərar etməsindən düz bir il keçir. Azərbaycanlı siyasi icmalçı Hacı Namazovun sözlərinə görə, bu gün münaqişə tarixində ən əlamətdar günlərdən biridir.
- “Bölgəmizin gələcəyi üçün dönüş nöqtəsi”. Bakıdan baxış
- “Qərb Ermənistana ciddi dəstək əvəzinə qeyri-ciddi təklif edir?” Şərh
- “Azərbaycan üçün tarixi hadisə”. Analitiklər Rusiya sülhməramlılarının Qarabağdan çıxarılması haqda
Laçın yolunda keçid məntəqəsinin yaradılmasının ildönümündə siyasi icmalçı Hacı Namazov 2023-cü ilin bu gününə qədər baş verən hadisələri və bu addımın nəticələrini JAMnews-un Azərbaycan redaksiyası üçün şərh edib.
Ekspert şərhi
“Azərbaycan tərəfindən son nəticədə ölkənin Qarabağ üzərində suverenliyinin tam bərpasına gətirib çıxaran aktiv fəaliyyət 2022-ci il dekabrın 12-dən, yəni sərhəddə nəzarət-buraxılış məntəqəsinin yaradılmasına təxminən dörd ay əvvəldən başlayıb. Həmin gün fəallar Şuşa şəhəri yaxınlığında Laçın yolunu bağlayıb, Ermənistana qeyri-qanuni təbii sərvətlərin ixracının dayandırılmasını tələb ediblər.
“Azərbaycan tərəfindən son nəticədə ölkənin Qarabağ üzərində suverenliyinin tam bərpasına gətirib çıxaran aktiv fəaliyyət 2022-ci il dekabrın 12-dən, yəni sərhəddə nəzarət-buraxılış məntəqəsinin yaradılmasına təxminən dörd ay əvvəldən başlayıb. Həmin gün fəallar Şuşa şəhəri yaxınlığında Laçın yolunu bağlayıb, Ermənistana qeyri-qanuni təbii sərvətlərin ixracının dayandırılmasını tələb ediblər.
2023-cü ilin aprel ayının sonuna qədər davam edən bu aksiya Qarabağın erməni əhalisinin məskunlaşdığı və Rusiya sülhməramlı kontingentinin yerləşdiyi hissəsi ilə Ermənistan arasına mahiyyətcə sədd qoydu. Amma bu yerdən Ermənistanla sərhədə qədər kifayət qədər məsafə var idi və tezliklə ermənilərin Laçın yolunun başlanğıcını Xankəndi ilə birləşdirən alternativ dağ yollarından istifadə etmələri barədə xəbərlər gəlməyə başladı.
2023-cü ilin aprelində Azərbaycan silahlı qüvvələri sərhəddəki dominant yüksəklikləri nəzarətə götürdü və bununla da Laçın yolunun lap başlanğıcında, Azərbaycan və Ermənistan sərhədinin keçdiyi Xəkəri çayı üzərində nəzarətin yaradılması imkanını əvvəlcədən müəyyənləşdirdi. Aprelin 23-də nəzarət-buraxılış məntəqəsi də elə burada yaradıldı.
İlk mərhələdə Qarabağın yaxınlıqdakı erməni kəndlərinin sakinləri avtomobilləri ilə bu keçid məntəqəsindən keçərək Ermənistana gedib-gəlirdilər. Bütün bunlar Azərbaycan mətbuatında işıqlandırılırdı. Amma tezliklə Xankəndidəki separatçı rejim bu cür səfərləri qadağan etdi və hər iki istiqamətdə keçid məntəqəsindən yalnız Qırmızı Xaç və sülhməramlı qüvvələrin maşınları keçməyə başladı. Əslində, tanınmamış DQR-in o vaxtkı rəhbərliyi öz istəyi ilə Qarabağın erməni əhalisini həbsə məhkum etdi, insanlara bölgəni Ermənistanla birləşdirən yoldan istifadə etməyə imkan vermədi.
Həmin gündən, 2023-cü il aprelin 23-dən separatçı rejim Ermənistandan gələn təchizatla hərbi qüdrətini gücləndirmək imkanını itirib. Bütün bunlara baxmayaraq, Xankəndidə rejim tərəfindən Laçın yolu ilə əhalinin gediş-gəlişinə qadağa qoyulması səbəbindən kəskin ərzaq qıtlığına baxmayaraq, Ağdam-Xankəndi yolu ilə Azərbaycan tərəfinin humanitar yardımla bağlı bütün təklifləri əngəllənib.
Bütün bu hekayənin sonuna yaxın hər yerdə mövcud olan fransızlar oyuna qoşuldular. Ermənistandan humanitar yardım daşıyan yük maşınları koloniyası Xəkəri çayı üzərindəki keçid məntəqəsinin yaxınlığında dayandı. Sonra rəsmi Bakı öz şərtini irəli sürdü: Ermənistandan gələn humanitar yardım yalnız Ağdamdan avtomobil yolu ilə paralel olaraq Xankəndinə çatdırıla bilər. Bu danışıqlar uzandı və nəticədə Fransanın yardımı gəldiyi yerdən Yerevana qayıtdı.
Daha sonra Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin antiterror əməliyyatı, separatçı rejimin təslim olması, bu rejimin rəhbərlərinin həbsi və erməni əhalisinin könüllü olaraq Qarabağı tərk etməsi baş verdi.
Yəni Laçın yolunda nəzarət-buraxılış məntəqəsinin yaradılması rəsmi Bakının Ermənistandan Qarabağa silah-sursat idxalının, eləcə də Azərbaycanın təbii sərvətlərinin Qarabağdan çıxarılmasının qarşısının alınması istiqamətində gördüyü işlərin məntiqi nəticəsi idi. Bu addımın yekunu Azərbaycanın bütün qanuni ərazisi üzərində suverenliyinin tam bərqərar olması oldu.
Ona görə də 23 aprel 2023-cü il tarixini rəsmi Bakının öz ölkəsinin ərazisi üzərində suveren hüquqlarının bərpası prosesində və deməli, bütün Qarabağ münaqişəsi tarixində ən əlamətdar günlərdən biri adlandırmaq olar”.
