Ermənistan parlamenti Dağlıq Qarabağın başqa ölkənin tərkib hissəsi kimi tanınmasının kriminallaşdırılması layihəsini rədd edib
“Ayakve layihəsi”
Ermənistan parlamenti “Hayakve” təşəbbüsü ilə təqdim olunan Dağlıq Qarabağın başqa dövlətin tərkibində tanınmasının cinayət məsuliyyətinə cəlb edilməsi haqqında qanun layihəsinin gündəliyə salınmasının əleyhinə səs verib. Müxalifəti təmsil edən 26 deputat layihənin “lehinə”, hakim çoxluğun 57 deputatı “əleyhinə” səs verib. Dövlət-hüquq məsələləri üzrə komissiyada da layihə təsdiqlənməyib.
Təşəbbüs müəllifləri Cinayət Məcəlləsinə dəyişiklik edilməsini təklif ediblər, ona görə qanunu pozanları Dağlıq Qarabağın başqa dövlətin bir hissəsi kimi tanınmasına, habelə 20-ci əsrin əvvəlləri Erməni Soyqırımının beynəlxalq miqyasda tanınmasından imtinaya görə 10-15 həbs cəzası gözləyir.
Siyasi müşahidəçi Armen Baqdasaryan hesab edir ki, layihə Dağlıq Qarabağın gələcəyi ilə birbaşa bağlı deyil. O, “Hayakve” təşəbbüsünün başladığı prosesi “daxili siyasi mübarizənin növbəti epizodu” kimi xarakterizə edir.
- İlham Əliyev: “Azərbaycan qarşısına Aİ üzvü olmaq məqsədi qoymayıb”
- İlk dəfə: Azərbaycan və Ermənistan hakimiyyətlərinin birgə bəyanatı
- “Təhlükəli iş olsa da, işsizlikdən yaxşıdır”. Süpürgəçi qadınların güzəranı
Vətəndaş Təşəbbüsü hüququndan daha çox səs topladı
Ermənistan Konstitusiyasına görə, Milli Assambleyanın gündəliyinə məsələ qoymaq üçün vətəndaş təşəbbüsü 50 min vətəndaşdan imza toplamalı idi. Toplama 2023-cü ilin iyun ayının sonunda başladı və layihə 58 min ölkə vətəndaşı tərəfindən dəstəkləndi.
Nəticədə məsələ Milli Məclisə çatsa da, MŞ-nin müvafiq komissiyası arasında müsbət rəy alınmayıb və növbəti iclasda müzakirə mərhələsinə gəlib çatmayıb.
Layihə ümumxalq səsverməsinə çıxarıla bilər. Bununla belə, bunun üçün təşəbbüs müəllifləri daha çox — 300 min imza toplamalı olacaqlar. “Hayakve” hələ ki, bu yolla gedəcəklərini açıqlamayıb.
“Hakim partiya 58 min vətəndaşın təqdim etdiyi layihəyə məhəl qoymadı”
Müxalifət hesab edir ki, hakim çoxluqdan olan deputatlar təşəbbüsü dəstəkləyən 50 mindən çox ölkə vətəndaşının fikrinə məhəl qoymayıblar. Bunu sessiyada müxalifətin “Hayastan” fraksiyasının katibi Artsvik Minasyan deyib. Onun sözlərinə görə, hakim komanda seçkiqabağı vədlərini yerinə yetirməkdən imtina etdiyini mövqeyi ilə təsdiqləyib:
“Vətəndaş paktı” [hakim partiya] da bir mesajla çıxış etmək istəyir: nə söz verdiyimizi, nə dediyimizi unut, yerlərimizi qorumaq üçün nə etməli olduğumuzu edirik”.
“Hayakve” təşəbbüsünün nümayəndəsi Aram Petrosyan da hakim fraksiya 2021-ci il növbədənkənar seçkilərdə qalib gəldiyi seçkiqabağı proqramının müddəalarını xatırladıb:
“Onlar Artsax xalqının təhlükəsizliyinə zəmanət verəcəklərini vəd etdilər, problemin öz müqəddəratını təyinetmə hüququ əsasında həllindən danışdılar, lakin bunun tam əksini etdilər. Bu, hakimiyyətin qəsb edilməsindən başqa bir şey deyil. Vətəndaşlar proqramında Artsaxın Azərbaycanın bir hissəsi kimi tanınacağı deyilsə, səslərini verməzdilər. Azərbaycan Artsax xalqına qarşı soyqırım müharibəsi başlatdıqda Ermənistan Respublikası onları müdafiə etməyəcək və qondarma anklavlar və azərbaycanlıların Ermənistana qayıtması məsələləri də müzakirə olunacaq”.
Təşəbbüs müəllifləri və parlament müxalifəti hökumət deputatlarının layihəni “hüquqi arqumentlər olmadan” rədd etdiklərini bəyan ediblər. Layihə ölkə konstitusiyasının və müstəqillik bəyannaməsinin müddəalarına tam uyğundur.
Hakimiyyətdə olan deputatların arqumenti: “Bu düzəlişin nə faydası olacaq?”
Deputat Vladimir Vardanyan müxalifətə cavab verib ki, onun rəhbərlik etdiyi parlamentin dövlət-hüquq məsələləri üzrə komissiyası “7 saat ərzində əsaslı müzakirələrdən” sonra layihəyə mənfi rəy verib.
Vardanyan bildirib ki, o, təqdim olunan layihədə “hüquqi müəyyənlik baxımından” problemlər görür. O, xüsusilə, ölkənin cinayət məcəlləsində erməni soyqırımının inkarı ilə bağlı müddəaların artıq olduğunu vurğulayıb.
Hakim komandanın deputatları müxalifətçilərdən bu düzəlişin “bir çox problemlər yarada biləcəyindən başqa” nə fayda gətirəcəyini soruşdular.
Müxalifətçi deputat Artsvik Minasyan qanun layihəsinin fayda və riskləri ilə bağlı birbaşa cavab verməsə də, onun qəbul edilməsinin “bir çox səbəbləri” olduğunu bildirib:
“Layihə Ermənistanın təhlükəsizliyinin təmin edilməsi, Artsaxın subyektivliyinin bərqərar olması, o cümlədən erməni xalqının birliyinin təmin edilməsi, beynəlxalq ictimaiyyətə Artsax məsələsinin bağlanmaması, düzgün mesajların çatdırılması baxımından vacibdir.”
Şərh
Siyasi şərhçi Armen Bagdasaryan hesab edir ki, təşəbbüs müəlliflərinin məqsədi qanun layihəsini ümumiyyətlə qəbul etmək deyildi. Onun fikrincə, bu, cəmiyyətə “hakimiyyətin milli və dövlət maraqlarına xəyanət etdiyini, ona görə də onlardan tez bir zamanda qurtulmaq lazım olduğunu” göstərmək cəhdi idi.
“Artsaxda ümumiyyətlə erməni qalmayandan sonra da bu, daxili siyasi mübarizənin, hakimiyyət uğrunda mübarizənin əsas bəhanəsi olur. Sadəcə bir bəhanədir”.
Təhlilçi hesab edir ki, Ermənistan hakimiyyəti də bunu dərk edir və sadəcə olaraq bundan yayına bilmədiklərinə görə “çox mənasız müzakirə aparırlar”.
Bağdasaryanın sözlərinə görə, dövlət-hüquq məsələləri komissiyasının bir gün əvvəl keçirilən iclasında hakim komanda bir daha sübut etməyə çalışıb ki, “hər şeydə keçmiş hakimiyyət günahkardır”.
“Bu arada, daha aktual bir sual müzakirə olunsaydı, daha ciddi olardı: bu layihənin qəbulu gələcəkdə Artsax probleminin həllinə qismən də olsa kömək edəcəkmi, yoxsa ona zərər verəcəkmi?”
O vurğulayır ki, Ermənistanın siyasi müstəvisində gələcəklə bağlı müzakirələr əvəzinə “bir-birinin keçmişdəki hərəkətlərinə görə ittihamlar”la müzakirələr davam edir.
