Şərh: Gürcüstanda loukosterlərin əksinqilabı

Yəqin ki, pandemiya ilə əlaqədar Gürcüstanda ən rezonanslı mənfi xəbər Macarıstanın ucuz uçuşlar həyata keçirən Wizzair aviaşirkətinin Gürcüstanın Kutaisi şəhərindəki bazasını bağlaması (şirkət bunun müvəqqəti, təqribən bir illik olduğunu açıqlayıb) və müvafiq olaraq bu aeroportdan Avropa şəhərlərinə əksər reyslərin ləğv olunması oldu.

Yalnız aviaşirkətin başqa bazalarından xidmət göstərilən reyslər həyata keçiriləcək – məlumdur ki, şirkət avqustdan etibarən əvvəllər Kutaisidən həyata keçirilən 29 reysdən cəmi səkkizini bərpa etməyi planlaşdırır.

Bu, Gürcüstan vətəndaşlarına  böyük zərbə olacaq, həm də təkcə iqtisadi anlamda yox.

Sosial şəbəkələrdə, xüsusən də səyahətlərə həsr olunan qruplarda təşviş hökm sürür – çoxları üçün son səkkiz ildə Avropaya ucuz səfərlər həyatlarının ayrılmaz hissəsinə çevrilib.

Tələbələr və xaricdə işləyən Gürcüstan vətəndaşları artıq aldıqları biletləri itiriblər, bəziləri hətta bir neçə dəfə.  

•  Məhdudiyyətli vizasız rejim. Gürcüstan vətəndaşlarını kim və niyə Avropaya buraxmır?
•  Gürcüstan şərabı və meyvələri Avropada – niyə bu qədər az? Video
•  Polşa – Gürcüstan vətəndaşları üçün işyerinin olduğu ölkə

Pandemiya nəticəsində məruz qaldığı böyük ziyanı heç olmasa qismən kompensasiya etmək üçün beynəlxalq turizmin bərpasına ümid edənlər də dərin məyusluq içindədirlər. Axı məhz loukoster reysləri Avropadan turizt axınının böyük hissəsini təmin edirdi.

Məyus vətəndaşların çoxu baş verənlərdə hökuməti günahlandırırlar. Və bu ittihamlar məntiqdən məhrum deyil.

Anlaşılmaz qərar 

Əvvəlcə iyul ayından beynəlxalq reyslərin bərpa ediləcəyini, Gürcüstanın dünyada turist qəbul edəcək az qala birinci ölkə olacağını, bir neçə ölkə ilə “yaşıl dəhlizlərin” yaradılması ilə bağlı danışıqların aparıldığını elan edən hökumət birdən-birə bütün vədlərinə rəğmən iyulun 1-də ölkəni açmaqdan vaz keçdi və uçuş qadağalarını bir ay da uzatmaq qərarına gəldi.

Üstəlik bu, praktiki olaraq ideal epidemioloji vəziyyətdə, gün ərzində bir-iki yeni yoluxma halı qeyd olunmasına rəğmən baş verdi.

Həm də Avropa ölkələri öz aralarında uçuşlara başlayandan, Gürcstan isə Avropa İttifaqının qapılarını vətəndaşlarının üzünə açdığı yeganə Şərqi Avropa ölkəsi olduğu zaman.

Wizzair şirkəti Gürcüstanla hava əlaqələrinin açılacağını son ana qədər gözlədi, amma nəticədə Gürcüstan hakimiyyətinin son qərarından sonra daha təyyarələrini bağlı aeroportda saxlamamaq qərarına gəldi.

Əvəzində iyulda əvvəlki aylarda olduğu kimi hökumət yeganə aviaşirkəti – “Airzena Gürcüstan Hava Yolları”na çarter reyslər həyata keçirmək icazəsi verdi. Nəticədə Avropa şəhərlərindən Gürcüstana vasitəçi xidmətli bu aviaşirkətin reyslərinə satılan biletlərin qiyməti min dollardır.

Uzun illər “Airzenı” rəhbərliyi özünəməxsus vasitələrlə biznes yürütməyə və rəiblərlə mübarizə aparmağa çalışıb – gah loukosterləri ölkədən qovmağı tələb etməklə, gah aeroportdan istifadəyə görə güzəştli ödənişə israr etməklə. Qlobal pandemiya isə “Airzenı” üçün əsl fürsət oldu.

İqtisadiyyatdan daha çox 

Bu hadisələrin fəsadları yalnız iqtisadi deyil, baxmayaraq ki, iqtisadiyyat çox güclü ziyan çəkəcək. Hər şeydən əvvəl Gürcüstanın 150 vətəndaşının işlədiyi uğurlu müəssisə qablanıb. Bundan başqa, daha çox insan – taksiçilər, avtobus sürücüləri, turizm şirkətlərinin işçiləri və s. işlərini itirəcəklər.

Məsələ burasındadır ki, loukoster Gürcüstan üçün istənilən digər ölkə üçün daha önəmlidir. 2012-ci ildə Kutaisi beynəlxalq aeroportu açılandan və Wizzair şirkəti Gürcüstana gələndən sonra əsl inqilab baş verib.

Məlum faktdır ki, Gürcüstan Avropaya can atır, ölkə əhalisi Aİ və NATO-ya inteqrasiyanı dəstəkləyir. Amma Ukrayna və Moldovadan fərqli olaraq Gürcüstanın Aİ ilə sərhədi yoxdur, sadəcə maşınla ora gedib çıxamaq mümkün deyil.

Ucuz uçuşların açılması Avropaya gediş-gəlişi yalnız elita üçün yox, praktiki olaraq hər kəs üçün əlçatan edib.

Wizzair reysləri və 2017-ci ildə tətbiq olunan vizasız rejim sayəsində bu illər ərzində yüz minlərlə Gürcüstan sakini Avropaya səyahət edib, bəziləri isə mütəmadi gedib-gəlib – təhsil, iş, yaxınlarını zayarət etmək, sadəcə turistik yerləri gəzmək məqsədilə.

Bu insanlar Avropada həyatı nəinki öz gözləri ilə görürdülər, həmçinin Gürcüstana özləri ilə Avropadan iş, təhsil təcrübəsi, o cümlədən də yaşam mədəniyyəti gətirirdilər.

Kutaisi aeroportu və Wizzair Gürcüstan vətəndaşları üçün sivil dünyaya ən əsas pəncərə olub.

Odur ki, bunun ölkə üçün böyük siyasi, hətta mental əhəmiyyəti vardı. Gürcüstan hökuməti də bu pəncərənin bağlanmasına imkan verməmək üçün gecələr yatmamalı idi.

Amma imkan verdi. Hökumətin qərarını dəstəkləyənlərin yeganə arqumenti – turistlər xaricdən gəldikləri zaman koronavirusun qarşısını almaq daha çətin olacaq və səhiyyə sistemi bunun öhdəsindən gəlməyə bilər.

Amma birincisi, bir ay nəyi dəyişəcək? Yoxsa hakimiyyət Gürcüstanı sonsuza qədər qapalı saxlamaq niyyətindədir? İkincisi isə hakimiyyətin bir neçə ayı var idi ki, beynəlxalq səfərlərin bərpa olunması üçün həm təhlükəsizlik protokollarını, həm də səhiyyə sektorunu hazırlasın.

Amma görünür ki, hakimiyyət nəticələr haqda çox da düşünmədən ən sadə yolla getmək qərarına gəlib.

Əlbəttə, gec, ya tez bazar üstün gələcək – insanların Gürcüstandan və Gücüstana uçmaq tələbatı var. Amma bərpaya böyük ehtimalla illər gedəcək. Bu qədər zaman itkisinə isə yol verməmək olardı.