“Yalnız qızılgüllər – bu darıxdırıcıdır”. Bakı qəsəbələrindən birində gül biznesi haqqında foto-hekayə
„Əlinə pul gələndə gözünə yuxu getmir. Pulu dövriyyəyə buraxmaq istəyirsən. Yoxsa onlar məhv olub gedəcəklər. Hər sonrakı gün sən, az da olsa, əvvəlki gündən daha çox qazanmalısan. Bu baş vermirsə, ən yaxşısı heç bizneslə məşğul olmayasan“.
Hacı Şahbala 70-ci illərdən gülçülüklə məşğul olur. Bu biznes Bakının yaxınlığında yerləşən Maştağa qəsəbəsində çox populyar olub. Hacı Şahbala o vaxtlar kala və qərənfil alveri edirdi.
Biznes yaxşı gedirdi, amma Sovet İttifaqının dağılması ilə doxsanıncı illərin əvvəllərində o, məcburən bu işlərdən kənarlaşdı – qarışıq vaxt idi və sahibkarın sözlərinə görə, hakimiyyətin „onun yaxşı qazancından elə də xoşu gəlmirdi“. Buna görə də, o, daha sadə bitkilərin əkilməsinə keçdi – pomidorların.
Sonra, ölkədə vəziyyət sabitləşən kimi, Hacı Şahbala yenidən güllərə qayıtdı və çeşidini artırdı. İndi onun böyük ərazidə bir neçə istixanası var.
Biznes necə qurulub?
Hacı, əsasən, bağ sahələri üçün və dibçəklərdə güllər satır. Onun sözlərinə əsasən, bayramlarda gül ticarəti ilə məşğul olanlar bundan qat-qat çox qazana bilərlər.
„Lakin iş burasındadır ki, onlar ildə cəmi iki dəfə qazanırlar, mən isə ilboyu! Mən ailəmi, işçilərimi dolandırmalıyam. Bayramlarda gül ticarəti ilə məşğul olanlar isə hansısa başqa biznesin də sahibidirlər ki, bu da onlara yaşamağa kömək edir“.
Lakin Hacının da bayramlara aid nəyisə var – şəbbugülü. „Yalnız qızılgüllər – bu darıxdırıcıdır və insanlar daha çoxunu istəyirlər, xüsusilə bu əcnəbilərdirsə“.
Bu dibçəkdəkilər pionlardır. Onlar ildə bir dəfə çiçək açırlar, lakin Hacı onları aldadır – solmağa başlayan kimi, o, soğanaqları çıxarır, xüsusi soyuducuya qoyur. Pionlar isə „fikirləşirlər“ ki, qış gəlir. Sonra onları yenidən əkir. Bu yolla ildə iki dəfə məhsul almaq olar.
„Gül əkmək üçün 6-7 nəfər lazımdır, sonradan isə bir nəfər də kifayət edir. Suvarma iləsə avtomatika məşğul olur“.
„Mənim güllərimi rayonlardan da alırlar. Bəli, orada torpaq yaxşıdır. Amma texnologiya, təcrübə yoxdur. Qazla problemləri isə bizimkindən də pisdir“.
Gül biznesinin təhlükələri və çətinlikləri
„Burada əsas problem qazdır. Hər zaman qazı kəsə bilərlər, don vurar və hər şey məhv olar. Bura kənddir, belə şeylər olur. Bu isə az pul deyil, yalnız bir istixanada 60 min beqoniya var“.
„Mənim bir uğursuz ilim olub, o vaxt Türkiyədən gül sifariş etmişdim, yük maşını isə yolda xarab olmuşdu. Beş gün ləngimə az deyil. Hava çatışmazlığından güllər solmuş və xarab olmuşdular. Nəticədə, həm güllərin alışına, həm də gömrükdə xərclədiyim bir neçə min sadəcə olaarq batdı“.
2020-ci il də uğursuz gəldi – koronavirus pandemiyası yaz bayramları ilə üst-üstə düşdü. Qadınlar günündə – martın 8-də məktəblilərə külli miqdarda xaricdən idxal edilmiş qızılgül satan gül mağazaları nəhəng pullar itirdilər. Hacı Şahbala da karantin vaxtında çətin dövrlərini yaşayıb.
Hacı Şahbalanın biznes arzuları
Tam xoşbəxtlik üçün Hacıya iki şey çatışmır: vergilərin daha az olması və biznesini böyük şirkət halına qədər inkişaf etdirmək.
„Misal üçün, 2019-cu ildə mən Hollandiyadan şəbbugülü toxumları sifariş etmişdim. Beş rəngdə sifariş etdim, dördü gəldi. Sonra elə alındı ki, iki rəng yaxşı idi, ikisi isə o qədər də yox. Fotolarda bir şeydir, əslində isə başqa. Şirkətim olsaydı, müqavilə bağlayardıq, onların başına oyun açardım!“
