Ermənistanın keçmiş prezidenti Robert Koçaryan 2008-ci ildə Yerevanda nümayişinin dağıdılması və insanların həlak olması işi ilə bağlı dindirilməyə çağırılıb
Ermənistanın ikinci prezidenti Robert Koçaryan 2008-ci il 1-2 martda Yerevanda baş vermiş faciəvi hadisələrlə bağlı dindirilməyə çağırılıb.
2008-ci il 18 fevral prezident seçkilərindən sonra Ermənistanın ilk prezidenti Levon Ter-Petrosyanın rəhbərlik etdiyi siyasi blokun tərəfdarları seçkilərin nəticələrinə yenidən baxılmasını tələb edib. Onlar bildiriblər ki, seçki zamanı əslində Levon Ter-Petrosyan qələbə qazanıb. On gün – martın 1-ə qədər minlərlə insan meydanı tərk etməyib, bütün sutkanı nümayiş keçirib.
2008-ci il martın 1-də nümayişin dağıdılması zamanı hərbi silahdan istifadə olunub, səkkizi mülki vətəndaş, ikisi polis əməkdaşı olmaqla on nəfər həlak olub. Bu hadisələrin gedişatında ölkə prezidenti hələ də Robert Koçaryan idi. Mərkəzi Seçki Komissiyasının məlumatına əsasən, səsvermə nəticələrinə görə, Serj Sarqsyan prezident seçilmişdi. Amma onun səlahiyyətləri hələ qvvəyə minməmişdi.
1 mart hadisələrinə görə Ermənistanın keçmiş müdafiə naziri Mikael Harutunyan haqda ittiham olunan şəxs qismində axtarış elan edilib və məhkəmə qiyabi həbs hökmü çıxarıb.
Ermənistan mediası Xüsusi İstintaq Qrupunun məlumatını yayıb və orda deyilir:
Harutunyan və o zamankı digər hakimiyyət nümayəndələri ölkədə hərbi vəziyyət yaradıb, ölkənin Silahlı Qüvvələrini dinc mitinq iştirakçılarına qarşı istifadə edib. Baxmayaraq ki, prezident Ermənistana hücum olarsa və ya müharibə elan edilərsə hərbi vəziyyət elan etməli və ordudan yararlanmalı idi.
Tarixçə
2008-ci ildə qüvvədə olan Konstitusiyanın “Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin Ermənistan Respublikasının təhlükəsizliyini, müdafiəsini və ərazi bütövlüyünü, sərhədlərinin möhkəmliyini təmin etməsi, Ermənistan SQ-nin siyasi məsələlərdə neytrallığını qoruduğu və vətəndaş nəzarəti altında olduğu” haqda maddəsi pozulub.
Fevralın 23-də keçmiş nazir “Ermənistan ali komandanı tərəfindən qarşıya qoyulan vəzifələrin həyata keçirilməsi haqda” tam məxfi əmr imzalayıb. Bu əmrdə dinc nümayişçilər “stabilliyi pozan siyasi qüvvə” adlandırılıb.
Silahlı Qüvvələrin şəxsi heyəti kazarma vəziyyətinə gətirilib. Tabel silahları ilə silahlanmış zabit qrupları yaradılıb. Həmçinin mürəkkəb vəziyyətlərdə effektiv davrana bilən yüksək mobil birləşmiş hissələr təşkil olunub. Onları döyüş silahları ilə silahlandırıblar.
Bu dəstələri maksimum hazırlıqlı, psixi stabil hərbçilərdən formalaşdırmaq tapşırılıb. SQ-in silahlı hissələrinin bir qismi daimi dislokasiya yerlərindən çıxarılıb, Yerevan və şəhər kənarındakı hərbi hissələrə yerləşdirilib.
Martın 1-i axşam Silahlı Qüvvələr və polis hissələri silahdan, partlayıcı maddələrdən və xüsusi vasitələrdən istifadə edərək etiraz aksiyasını dağıdıblar. Bunun da nəticəsində on nəfər həlak olub.
Yuxarıda sadalanan faktların əsasında general-polkovnik Mikael Harutunyana qarşı cinayət işi qaldırılıb.
Xüsusi İstintaq Xidmətinin məlumatında 2008-ci il prezident seçkilərinin çoxsaylı pozuntuların müşayiətilə keçirildiyi xüsusi olaraq qeyd olunub. Saxtakarlıqlar o zaman hələ qüvvədə olan prezident Robert Koçaryanın və prezident seçkilərində iştirak edən Serj Sarqsyanın ayağına yazılır.
Ermənistanın yeni baş naziri Nikol Paşinyan və “1 mart” işi
Ermənistanda 2018-ci ilin baharında baş verən məxməri inqilab nəticəsində hakimiyyətə gələn baş nazir Nikol Paşinyan hələ bu vəzifəyə qədəm qoymamışdan çox əvvəl “1 mart” işinin açılmasının tərəfdarı kimi çıxış edib.
2008-ci il prezident seçkiləri zamanı Nikol Paşinyan prezidentliyə namizəd Levon Ter-Petrosyanın maraqlarını təmsil edirdi. 1 mart faciəvi hadisələrindən sonra müxalif kütləvi iğtişaşların təşkilində ittiham olunduğu üçün siyasətçi bir il dörd ay müddəətində gizlənməli olub.
2010-cu il iyulun 1-də o, könüllü şəkildə prokurorluğa gəlib, həbs edilib və yeddi il müddətinə məhkum olunub. Bir il 11 aydan sonra Ermənistanın Müstəqillik Gününün 20 illiyinə həsr olunmuş amnistiyaya düşərək azadlığa çıxıb. Müxalifət bildirir ki, hakimiyyət beynəlxalq strukturların təzyiqi altında bu addımı atmağa məcbur qalıb.