“Yerevan küçələrində kritik kütlə yoxdur, baş nazirin istefası olmayacaq”. Şərh
Ermənistanın baş naziri istefa verəcəkmi?
“Aydındır ki, müxalifət Milli Məclisdə heç nəyə nail olmayacaq. Mən hətta müxalifətin Ermənistanın baş nazirinə qarşı impiçment prosesini başlada biləcəyinə də şübhə edirəm, çünki hər iki fraksiya birlikdə səslərin üçdə birinə sahib deyil”, – politoloq Areq Koçinyan hesab edir.
Ermənistan parlamentindəki hər iki müxalifət fraksiyası “Vətən naminə Tavuş” hərəkatına qoşulub. Etiraz fəalları Azərbaycanla sərhədin delimitasiyası prosesinə qarşı çıxmaq üçün Tavuş rayonundan Yerevana piyada gediblər. Lakin paytaxta çatan kimi onlar məqsədlərini bəyan ediblər: baş nazir Nikol Paşinyanın istefası.
Siyasi analitikin fikrincə, hərəkatın strategiyası vəziyyəti tədricən gərginləşdirməyi nəzərdə tutur. O, parlamentdə gözlənilən uğursuzluqdan sonra başqa mübarizə üsullarına əl atacaqlarını düşünür. Məsələn, 2018-ci ildə “məxməri” inqilab zamanı olduğu kimi küçələri bağlaya bilərlər. Lakin Koçinyanın dediyi kimi, artıq heç bir gündəm və ya siyasi fiqur ətrafında eyni ictimai konsolidasiya yoxdur.
“Hərəkatın təşkilatçıları və liderləri uğur üçün kritik kütlə toplaya biləcəklərmi? Təcrübə göstərir ki, bunun üçün 300 minə qədər insan toplaşmalıdır. Amma son mitinqdən olan görüntülər belə bir rəqəmə çatmaqdan çox uzaq idi”, – Areq Koçinyan bildirib.
“Məlumatlı Vətəndaşlar Birliyi” qeyri-hökumət təşkilatının məlumatına görə, mayın 9-da Yerevanda təşkil olunan aksiyada Respublika meydanı və ona bitişik küçələrdə 32 minə yaxın insan olub.
“Vətən naminə Tavuş” hərəkatı mayın 4-də sərhəddə yerləşən Tavuş rayonunun Kirants kəndindən yürüşə başlayıb. İştirakçılar mayın 9-da şimal sərhədindən Yerevana çatdılar. Paytaxtda keçirilən mitinq zamanı hərəkatın lideri arxiyepiskop Baqrat Qalstanyan gözlənilmədən elan etdi ki, onların tələbi baş nazirin istefasıdır. Paşinyana istefa vermək üçün bir saat vaxt verilib, lakin tələbə heç bir reaksiya verilməyib.
Mayın 10-da səhər saatlarında hərəkat iştirakçıları itaətsizlik aksiyaları keçirirlər. Xüsusilə, bir qrup tələbə dərsdən yayınaraq universitetləri gəzərək başqalarını da onlara qoşulmağa çağırıb. Axşam daha bir mitinq planlaşdırılıb. Bundan əlavə, baş nazirə qarşı impiçment prosesinin başlanması üçün parlament fraksiyaları ilə məsləhətləşmələr aparılır. Hərəkat hələlik bu vəzifəyə namizədini açıqlamayıb”.
- Sülh müqabilində ərazilər: Azərbaycan yeni müharibədən imtina edəcəkmi?
- Başkənd – 32 ildir boş qalan anklav
- İlham Əliyev: “Delimitasiya və sülh sazişi iki ayrı məsələdir”
Müxalifət baş nazir postuna kimin namizədliyini irəli sürəcək?
Tavuş yeparxiyasının rəhbəri, arxiyepiskop Baqrat Qalstanyanın sözlərinə görə, “müxtəlif namizədlər müzakirə olunur”, lakin hələlik heç bir qərar verilməyib.
O, jurnalistləri əmin edib ki, Ermənistanın keçmiş prezidenti Robert Köçəryanın namizədliyi müzakirə olunmur.
“İnsanlar bu mifi yaradıblar. Ayaqlarımı sarmağa getdim [Yerevandakı uzun yürüşdən və 9 may mitinqindən sonra] Robert Köçəryanla görüşə getdiyimi dedilər. Bu insanlar yalançıdırlar” dedi.
Daha sonra Ermənistanın keçmiş xarici işlər naziri Vardan Oskanyan arxiyepiskop Baqrat Qalstanyanın “doğru yolda” olduğunu deyib:
“Hazırda o, yəqin ki, baş nazirliyə namizəd olmalıdır. Bu hökumət müvəqqəti olacaq. Bəzi məsələləri həll etmək lazımdır, ondan sonra ədalətli seçkilər keçirilməlidir”.
Arxiyepiskop cavabında belə bir niyyətinin olmadığını bildirib.
Hərəkat iştirakçıları və müxalifət baş nazir postuna yeni namizədi müzakirə edərkən, hakim komanda əminliklə bildirir: “Onlar necə görünsələr də, istər qalstukda, istərsə də cübbədə hakimiyyəti ələ keçirə bilməyəcəklər”.
İmpiçment proseduru haqqında
Konstitusiyaya görə, baş nazirə etimadsızlıq ifadə edən qərar layihəsini deputatların ümumi sayının ən azı üçdə birindən ibarət qrup parlamentə təqdim edə bilər. Bu, o zaman baş verə bilər ki, layihəyə baş nazir vəzifəsinə yeni namizəd daxil edilsin.
Konstitusiyaya görə, baş nazirə etimadsızlıq ifadə edən qərar layihəsini deputatların ümumi sayının ən azı üçdə birindən ibarət qrup parlamentə təqdim edə bilər. Bu, o zaman baş verə bilər ki, layihəyə baş nazir vəzifəsinə yeni namizəd daxil edilsin.
Layihə təqdim edildikdən sonra 48 saat və 72 saatdan gec olmayaraq səsverməyə çıxarılır.
Qərar deputatların ümumi sayının səs çoxluğu ilə qəbul edilir. Parlament qətnaməni qəbul edərsə, baş nazirin artıq istefa verdiyi hesab edilir.
Politoloqlar bu ssenarini mümkünsüz hesab edirlər. Onlar müxalifətin parlamentdə səslərinin yetərli olmadığını, hakim fraksiyadan olan deputatların onların tələbinə qoşulmayacağını izah edirlər.
Konstitusiyaya görə, baş nazirə etimadsızlıq ifadə edən qətnamə layihəsi Milli Məclis tərəfindən qəbul edilməzsə, növbəti impiçment proseduruna 6 aydan gec olmayaraq başlana bilər.
Müxalifət deputatları impiçment prosesini başlatmağa hazırdırlar
“Mənim şərəfim var” fraksiyasının katibi Tiqran Abramyan jurnalistlərə bildirib ki, fraksiyanın bütün altı üzvü baş nazirə etimadsızlıq ifadəsi prosesinə qoşulmağa hazır olduqlarını bildiriblər. O, əmin edib ki, bütün 35 müxalifət deputatı impiçment proseduruna başlamaq üçün formanı imzalamağa hazırdır.
Lakin qərar layihəsinin gündəliyə daxil edilməsi üçün ən azı 36 deputatın imzası tələb olunur.
Bir qədər əvvəl Baqrat Qalstanyan bəyan etmişdi ki, hakim “Mülki müqavilə” fraksiyasının deputatları onların mübarizəsinə qoşulmaq istəyirlər. Lakin onlar özləri bu prosesdə iştirakını istisna ediblər.
Hakim fraksiyadan olan deputat Qaqik Melkonyanın sözlərinə görə, “400 min və ya daha çox insan meydana toplaşarsa, baş nazir müəyyən addımlar ata bilər”.
Siyasi analitik Areq Koçinyan şərh edir
“Demarkasiyanın dayandırılması münaqişənin davam etməsi demək olardı”
Areq Koçinyan bildirir ki, demarkasiya və delimitasiya prosesinə qarşı çıxanlar mahiyyət etibarı ilə münaqişənin davam etdirilməsinə tərəfdardırlar:
Areq Koçinyan bildirir ki, demarkasiya və delimitasiya prosesinə qarşı çıxanlar mahiyyət etibarı ilə münaqişənin davam etdirilməsinə tərəfdardırlar:
“Azərbaycanla mövcud güc balanssızlığının mövcud vəziyyətində Ermənistan ərazisində münaqişənin davam etməsi ehtimalı var”.
O, iddia edir ki, bu, hərəkat iştirakçılarının iddia etdiyi kimi, insanları müharibə ilə qorxutmaq deyil:
“Siyasətdə hesablanmış qərarlar qəbul edilməlidir. Döyüşə girib uduzacağını əvvəlcədən bilsən, o döyüşə girməməlisən”.
“Hərəkatın benefisiarı Rusiyadır”
Politoloq izah edir ki, münaqişənin uzadılmasından yalnız bir ölkə faydalana bilər – Rusiya, çünki bu, regionda “qeyri-sabitlik və Rusiyanın əlavə iştirakı” deməkdir:
“1990-cı illərdə Ermənistan müharibədə qalib gəldiyi üçün Rusiyanın müttəfiqi idi. İndi Azərbaycandır. Lakin Cənubi Qafqazda Rusiyanın bir müttəfiqi var – münaqişə”.
Onun fikrincə, iştirakçıların Moskvanın maraqlarına xidmət etmək istəyib-istəməməsindən asılı olmayaraq, etiraz hərəkatından faydalanan tərəf Rusiya Federasiyasıdır.
O, Rusiya ilə münasibətləri belə xarakterizə edir:
“Ya hər şeyi ruslara verirsən, ya da səni döyürlər. Əgər Ermənistanda hər şeyi ruslara verməklə dövlətin imicini bərpa edə biləcəyini düşünən insanlar varsa, bu insanlar dərindən yanılırlar”.
Koçinyan xəbərdarlıq edir ki, münaqişənin davam etdirilməsi Ermənistanın dönməz Rusiya hökmranlığı və diktaturası bərqərar etməsi demək olacaq.
“Ermənistan heç bir ərazi itirməyib”
O, Ermənistanın hazırda heç bir ərazisinin Azərbaycana verilmədiyini bəyan edib. Tavuş rayonuna bitişik 4 kəndin Azərbaycana qaytarılmasına gəlincə, o, Ermənistan ordusunun təhlükəsizlik məqsədilə 1990-cı illərdə müvəqqəti olaraq onları işğal etməsi ilə izah edib. Lakin demarkasiyadan sonra o, cəbhə deyil, sərhəd olacaq. Məhz buna görə Ermənistan silahlı qüvvələri oradan çıxarılıb:
“Voskepar və ya Kirantsın bir hissəsini [Tavuş bölgəsindəki kəndləri] kiminsə rəqibə verməsi ilə bağlı şayiələr açıq-aşkar yalan, dezinformasiyadır”.
“Hər iki tərəf qoşunlarını geri çəkir”
Politoloq xatırladıb ki, artıq Tavuş kəndlərinin rəhbərləri Azərbaycan qüvvələrinin sərhədin müəyyən hissələrindən 10, 20, 30 metr geri çəkildiyini bildiriblər. Demarkasiya məntiqində qarşılıqlı güzəştlər edilir və hər iki tərəf öz ərazisinə çəkilir:
“Hərəkat iştirakçıları cəmiyyətdə belə bir inam yaratmağa çalışırlar ki, sabah Azərbaycan heç bir güzəştə getməyəcək və [Azərbaycan silahlı qüvvələrinin irəlilədiyi Ermənistan ərazilərindən] geri çəkilməyəcək. Bunu siyasi kapitala çevirib hakimiyyətə gəlməyə çalışırlar”.
Koçinyan özü də inanmır ki, demarkasiya və sərhədlərin müəyyənləşdirilməsi erməni tərəfi üçün problemli ərazilərdən başlasa, Bakı öz qoşunlarını digər ərazilərdən, məsələn, cənub sərhədindən – Cermuka doğru çəkməyəcək.
