“Axşam zəng vurub dedilər ki, atan xəstələnib. 300 kilometr məsafə var, epidemiya vaxtı necə gedəsən?” – Ermənistandan şəxsi hekayələr

Ermənistan koronavirus epidemiyasına görə martın 16-dan fövqəladə vəziyyət rejimində yaşayır. Evdən ancaq vacib işlər üçün qısa müddətə və xüsusi anketlə çıxmaq olar. İctimai nəqliyyat dayandırılıb, o cümlədən də Yerevandan regionlara nə avtobus, nə də marşrut işləyir.

Axşam David Poqosyana zəng gəlib, atasının xəstəxanada ağır vəziyyətdə olduğunu bildiriblər. Davidin valideynləri Yerevanın təxminən 300 kilometrliyində, Qafan şəhərində yaşayırlar.

“Mən dərhal Qafana getməli idim. Nəqliyyat yoxdur, Yerevandan ora taksi getmir, çünki karantin vaxtı maşına bir sərnişindən artıq mindirmək olmaz. Bir sərnişin üçün isə sürücüyə bu qədər böyük məsafənin haqqını ödəmək çətindir. Əvvəl adambaşı ödənişlə bir neçə sərnişin birdən getdiyi zaman həm sərnişinlərə, həm də sürücüyə sərf edirdi”, – David deyir.

Uzun axtarışlardan sonra o, tanışlarının tanışı ilə Qafana gedib çıxa bilib. Artıq David doğmalarının yanında olduğu üçün rahatlaşıb. Atasının da vəziyyəti tədricən düzəlir.

“Şükür tanrıya, atam sağalır, amma həkimlər deyirlər ki, o, hələ azı 10 gün xəstəxanada qalmalıdır. Gündə iki dəfə ona baş çəkirəm, xəstəxanaya yemək aparıram. Pəncərəsinin altında dayanıram, palatasına buraxmırlar, elə beləcə danışırıq. Xəstəxanadan geri qayıdanda adətən valideynlərimin evinin yaxınlığındakı balaca ərzaq dükanına baş çəkirəm. Qafanda çox adamı tanımıram, amma bizim rayonumuzda çoxları artıq mənim haqqımda bilir.

Adətən mağazada çox alış-veriş eləmirəm, imkanım daxilində pul xərcləyirəm. Bu gün pulu ödəmək istəyəndə satıcı dedi: “Ödəməyə bilərsən, pulunu özündə saxla. Hələ xəstəxanada, ya da dərman almağa lazım ola bilər”. Təəccübləndiyimi görəndə əlavə elədi: “Ərzağı nisyə verə bilərəm, indi hamı üçün çətindir, çoxları ödəyə bilmir”. Və birdən fikirləşdim ki, adi satıcı adi insanları yeməklə təmin edir – dünyanın sonunu xatırladan bu günlərdə”, – David danışır.

Ermənistanda koronavirus epidemiyasının fəsadlarını ən ağır yaşayan sosial təminatı olmayan, işsiz və qazancsız qalan insanlardır. Bəzilərinin işverənlə əmək müqaviləsi olmayıb. Buna görə də indi yalnız işlərini itirməyiblər, həm də hökumətin həyata keçirdiyi ölkədə fövqəladə vəziyyət elan olunandan və müəssisələrin işi dayandırılandan sonra ziyan çəkən insanlara dəstək proqramı çərçivəsində verilən yardımı da ala bilmirlər.

Ermənistanda həmçinin könüllü qruplar da yaranıb. Onlar çoxlarına ərzaq və ilk ehtiyac malları sarıdan yardım edirlər. Amma bütün bunlar yaranmış vəziyyətdən çıxmaq üçün yetərli deyil.

Jurnalist Nana Martirosyan Yeravanda yaşayır və işləyir. İndi çoxları işsiz qalmışkən gün ərzində yardım istəyi ilə ona bir neçə zəng gəlir. Jurnalist bu insanlar haqda məqalələr yazır, onlara kömək etməyə çalışır, çünki özündən bilir ki, bu insanlar üçün indi nə qədər ağırdır.

“90-cı illərdə biz Rusiyada yaşayırdıq və atam qazanc üçün qonşu şəhərlərə gedirdi. Bir dəfə o, ləngidi və planlaşdırdığından daha gec qayıtdı. Həmin vaxta qədər isə evdə heç pul qalmamışdı. Son qəpiklərlə anam qara çörək və bir az şəkər aldı. Həmin gündən qara çörək məndə yoxsulluq assosiasiyası yaradır. Bütün günü hansısa otlardan dəmlənən şirin çay içdik və bu çörəkdən yedik. Səhəri gün qardaşım tezdən oyanıb çörəyin bütün qalanını yemişdi. Anam üstünə acıqlandı ki, “Bəs indi bacın nə yeyəcək?!” Mən deyəndə ki, ac deyiləm, anam hönkür-hönkür ağladı.

Səhəri gün qardaşım xəstələndi, yəqin ki, soyuq dəymişdi. Anam onun ayaqlarına sirkə ilə islatdığı corabları geyindirirdi, alnına da soyuq kompress qoyurdu, durmadan dua edirdi ki, qızdırması düşsün və üşütməsi dayansın. Biz həkim çağırmağa çalışırdıq, amma təcili yardımın nömrəsi cavab vermirdi.

Gecə yarısından sonra mən anamın yataq otağından gizlincə telefon nömrələri yazılmış bloknotu götürdüm və qonşuya qaçdım. Onlardan anamın Moskvada yaşayan qardaşına zəng vurdum. Xahiş elədim ki, atamı tapsın və onu evə göndərsin, çünki qardaşım xəstədi, anamla mən isə acıq. Səhər dayım artıq  bir qucaq dərman və yeməklə bizdə idi, axşam isə atam gəldi”, – Nana danışır.

Etiraf edir ki, məhz həmin gün qərara gəlib: yaxşı təhsil alacaq, Ermənistanda yaşayacaq, yaxşı pul qazanacaq ki, bir daha heç vaxt anasını ac görməsin. Fövqəladə vəziyyət dövründəki həyat haqda bunları danışır:

“Bu gün mağazada yanımda bir orta yaşlı qadın dayanmışdı, o da qara çörək və şəkər alırdı. Mən yenə öz hekayəmi xatırladım. Anladım ki, bu gün də ac yatan insanlar var. Mağazadan çıxdığım zaman mən özümüz üçün aldığım pendiri gizlincə qadının parça torbasına qoydum. Evə qayıdanda ev üçün lazım olan hər şeyi tam almadığıma görə anam məyus oldu. Niyə belə olduğunu ona danışmalı oldum. O da etiraf elədi ki, artıq neçə gündür mənim heç sevmədiyim qonşumuza kömək edir”.