Danışıqlar prosesindəki fasilə nəyə gətirib çıxaracaq? Bakıdan şərh
Danışıqlar prosesində fasilə
Son bir ay yarım ərzində regionda nəzərəçarpacaq dəyişikliklər baş verib və bu da Azərbaycan və Ermənistan arasındakı danışıqlar prosesində fasiləyə səbəb olub. Azərbaycan ordusunun antiterror əməliyyatı və ardınca erməni əhalinin Qarabağı tərk etməsindən sonra rəsmi Bakı Zəngəzur dəhlizinə marağı itirdiyini bəyan edib. Azərbaycanlı politoloq Fərhad Məmmədov deyir ki, Aİ, Rusiya və ABŞ tərəfindən təmsil olunan vasitəçilər “yeni reallığı həzm edir və öz yanaşmalarını müvafiq təşəbbüslərə uyğunlaşdırırlar”.
- Müxalif siyasətçinin qəza törədən oğlu həbs edilib
- Saxlanılmış Madat Babayan Xocalı faciəsi qurbanlarının basdırıldığı kütləvi məzarlıqların yerini göstərib
- “Ermənistanda iqtisadi artım qeyri-sabitdir”: vəziyyətin təhlili və ekspertin proqnozu
“Yanaşmanı dəyişmək lazımdır”
“Fransanın təzyiqi altında olan Aİ birtərəfli, ermənipərəst yanaşması ilə heç nəyə nail ola bilmədi. Azərbaycan nümayiş etdirir ki, yanaşmalar dəyişilməlidir, əks halda Brüssel formatının effektivliyi şübhə doğurur”, – deyə politoloq Fərhad Məmmədov Azərbaycan ordusunun antiterror əməliyyatından sonra Azərbaycanla Ermənistan arasında danışıqlar prosesində yaranmış fasiləni şərh edərkən bildirib.
Politoloqun fikrincə, Rusiya “Qarabağdakı hərbi xuntanın simasında təsir rıçaqlarını itirib və indi qalan resurslarından istifadə edərək, Ermənistan ərazisində əlavə funksiyalar qazanmaq – kommnikasiyalara nəzarət, Ermənistan-Azərbaycan sərhədinin Ermənistan tərəfində möhkəmlənmək üçün Paşinyana təzyiq göstərməyə çalışır, lakin Kremlin bu cəhdləri heç də yaxşı nəticə vermir”.
“Yeri gəlmişkən, bu kontekstdə Rusiya tərəfinin Roma statutunun müddəalarından yan keçmək üçün Ermənistanla xüsusi razılaşmanın müzakirəsindən imtina etməsi diqqət çəkir. Bu razılaşma Rusiya prezidentinin Ermənistana səfəri zamanı onun həbsinin mümkünsüzlüyünə dair mexanizmi özündə əks etdirməli idi. Maraqlıdır ki, Putin Ermənistanla bağlı son açıqlamasında bu ölkəyə səfər edəcəyini bildirib. Bəs görəsən, xüsusi razılaşma olmadan Rusiya prezidenti Ermənistana necə gələcək, belə halda Paşinyan və ətrafı nə edəcəklər?! Axı onlar Rusiya dövlət başçısını həbs etməyəcək və bununla da Yerevanın suverenliyinin məhdudluğunu bir daha təsdiqləyəcəklər. Hərçənd, bunun üçün Putinin Ermənistana səfərini gözləmək lazım gələcək”, – deyə Məmmədov əlavə edib.
“Bakı Vaşinqtondan balanslı yanaşmaya nail olmaq istəyir”
“Vaşinqton platformasının resursları hələ də tükənməyib, çünki o, xarici işlər nazirləri səviyyəsindədir və burada sülh müqaviləsinin mətni müzakirə olunur. Bununla belə, Azərbaycan XİN-in Ermənistanın ərazi bütövlüyü və suverenliyinin dəstəklənməsilə bağlı ABŞ-ın yanaşmasını tənqid edən son bəyanatı Bakının Vaşinqtondan balanslı mövqe gözlədiyini nümayiş etdirir. Bəyanatın mətninin qeyri-ənənəvi tərzdə sərt olması belə qənaətə gəlməyə imkan verir ki, ABŞ “Qarabağ Azərbaycandır!” demədikcə, Vaşinqton formatı baş tutmaya bilər.
Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyi onilliklər ərzində vasitəçi olan Birləşmiş Ştatların “Azərbaycanın suverenliyi və ərazi bütövlüyünə dəstəyi heç vaxt bu qədər güclü şəkildə təşviq etməməsindən” təəssüfləndiyini bildirib.
ABŞ dövlət katibi bundan əvvəl bəyan etmişdi ki, Birləşmiş Ştatlar Ermənistanın suverenliyini və ərazi bütövlüyünü qəti şəkildə dəstəkləyir.
Əksinə, Birləşmiş Ştatlar Ermənistanı yanlış istiqamətə yönəltdi, Azərbaycan ərazilərində qanunsuz rejimin mövcudluğunu dəstəklədi, separatçıların qanunsuz fəaliyyətlərini qorumaq üçün ABŞ-a səfər etmələrinə imkan yaratdı, maliyyə vəsaitləri ayırdı”, – deyə nazirlik qeyd edib.
“Azərbaycanı öz torpaqlarını hərbi yolla azad etməyə sövq edən ABŞ-ın da iştirak etdiyi vasitəçilik cəhdlərinin uğursuzluğu və Ermənistanın işğalçılıq siyasətini dayandıra bilməməsi olub. Buna görə də, digər faktlarla yanaşı, Birləşmiş Ştatlar da keçmiş münaqişənin sülh yolu ilə həlli istiqamətində fəaliyyətsizliyə görə məsuliyyət daşıyır.
Azərbaycana qarşı hər hansı qeyri-dost hərəkət müsbət nəticə verməyəcək və bu cür hərəkətlərə adekvat cavab veriləcək”, – deyə Azərbaycan XİN-dən bildirilib.
Azərbaycan fasilədən istifadə edərək yeni təşəbbüslər formalaşdırır. Bakının ikitərəfli əsasda Tbilisidə görüşmək təklifində israrlı olması bütün vasitəçiləri qeyri-müəyyən vəziyyətə salır. Çünki vasitəçi ölkələr buna açıq şəkildə qarşı çıxa bilmir, lakin narazılıq hiss olunur.
Fransa Azərbaycan və sülh prosesi üçün mənfi rol oynamaqda davam edir. Parisin BMT Təhlükəsizlik Şurasındakı qətnamə layihəsi ikitərəfli formatın mümkünlüyünü alt-üst etmək, eləcə də Qərbin vasitəçiliyini ermənipərəst çərçivədə saxlamaq üçün açıq təşəbbüsdür. Fransanın dağıdıcı fəaliyyətini dəstəkləməyə davam etmək, yoxsa ondan uzaqlaşmaq – seçim Yerevanın, eləcə də Vaşinqton, Brüssel və Berlinin ixtiyarındadır. Azərbaycan diplomatiyasının qarşısında Qərb vasitəçiliyində Fransanı marginallaşdırmaq vəzifəsi dayanır. Hədəf çətin olsa da, cəhd etməyə dəyər”, – azərbaycanlı politoloq mülahizələrinə davam edir.
“Əsas nəticə almaqdır”
“Rəsmi Bakının Ermənistan ərazisindən keçən Zəngəzur dəhlizi layihəsinin aktuallığını itirməsi ilə bağlı açıqlamaları Azərbaycanın guya Ermənistan ərazisinin bir hissəsini ilhaq etməyə hazırlaşdığına dair Qərb mediasında yayılan növbəti yalan məlumatı zərərsizləşdirmək cəhdidir. Bu açıqlamalar həm Ermənistan rəhbərliyində, həm də onların qərbli himayədarlarında çaşqınlıq yaradıb. Həmin açıqlamalarla Azərbaycan bütün maraqlı aktorlara bəyan edib ki, tərəflərdən heç biri ölkəmizi Ermənistan ərazisində gedən geosiyasi qarşıdurmaya qatmasın.
Yeri gəlmişkən, bu bəyanat ABŞ və Avropada kök salmış azərbaycanlı müxalifət şərhçilərini də çətin vəziyyətə salıb. Axı onların cılız təsəvvürlərində Azərbaycan Rusiya ilə birlikdə Paşinyan demokratiyasını darmadağın etməyə çalışır və belə bir məqamda qəfildən məlum olur ki, Bakı üçün Ermənistan üzərindən keçən kommunikasiyalar aktuallığını itirib.
Bir sözlə, fasilə həftələr, aylar çəkə bilər. Əsas nəticə əldə etməkdir. Nəticə isə mümkün qədər çox ölkənin mövqeyini Azərbaycanın yaratmaqda olduğu yeni reallıqlara uyğun şəkildə tənzimləməkdir”, – Məmmədov şərhini yekunlaşdırıb.
