Azərbaycanda “yanlış” adlarla mübarizə davam edir. Bu dəfə hədəfdə rus adlarıdır

Azərbaycanlı valideynlər uşaqlarına rus adları qoya bilməz – Nazirlər Kabineti yanında Terminologiya Komissiyasının nümayəndəsi Sayalı Sadıqova bildirib. Məmurlar bunu “dilin təmizliyi uğrunda mübarizə” kimi izah edirlər. Sosial şəbəkə istifadəçiləri bu qabağadan hiddətlənib və onu absurd adlandıraraq lağa qoyurlar. Ekspertlər isə bildirirlər ki, bu qərar həm də qanuna ziddir.

• Autizmin öhdəsindən gələn uşaqlar – Ermənistandan hekayələr

• Azərbaycandakı gürcülər: özünəməxsusluq və yadlıq arasında

Tatyananın günahı nədir?

Qulağa yatmayan və uydurulma adlara qarşı mübarizə Azərbaycanda hələ bir neçə il əvvəl başlayıb. O zaman çoxları buna kifayət qədər müsbət yanaşmışdı, çoxları hesab edirdi ki, uşağı valideynlərinin coşqun fantaziyasından qorumaq lazımdır.

“Çıxdaş” prosesi belə baş verir: yeni doğulan körpənin valideynləri uşağı qeydiyyatdan keçirmək üçün müvafiq dövlət idarəsinə gedirlər, övladlarına qoymaq istədikləri adı deyirlər və bu adın nə qədər “uyğun” olduğuna məmurlar qərar verir.

Budur, sentyabrda komissiya azərbaycanlı valideynlərə qızlarının adını “Tatyana” qoymağa icazə verməyiblər, çünki bu ad yunan mənşəli rus adıdır.

“Azərbaycan dilinin kənar təsirdən qorunması üçün riayət edilməsi vacib olan qaydalar var. Bizim məqsədimiz dili təhrif etmək yox, qorumaqdır. Biz rus adını Azərbaycan dilinə gətirə bilmərik”, – Sayalı Sadıqova deyir. 

Onun sözlərinə görə, Azərbaycanda yaşayan digər millətlərin nümayəndələri uşaqlarına istənilən adı verə bilərlər. Amma uşaq qarışıq azərbaycanlı-rus ailələrində doğulduğu zaman necə olacağı haqda heç nə deyilmir.

Bununla belə, “Robert”, “Elza”, “Sofiya” adlarına icazə verilib, baxmayaraq ki, bu adların da Azərbaycan dilinə heç bir aidiyyatı yoxdur.

Buna görə də insanlar komissiyanın qərarlarındakı məntiqi anlamaqda çətinlik çəkir.

“Niyə olmaz?!” – sosial şəbəkə istifadəçiləri anlamır

Demək olmaz ki, azərbaycanlılar kütləvi şəkildə uşaqlarına rus adları qoyurlar. Amma bunun qadağan olunması faktı çoxlarını qəzəbləndirib.

Sosial şəbəkələrdəki şərhlərdən:

“Bu nə axmaqlıdır? İndi hansı adı bəyənməyinin bir önəmi yoxdur? Azərbaycanlısansa, uşağa mütləq azərbaycanlı adı qoymalısan?”

“Belə axmaq qadağalar qoymaqdansa,  dünya bədii və elmi ədəbiyyatını Azərbaycan dilinə tərcümə edərdilər və bu dili məktəblərdə normal tədris edərdilər!”

Hərçənd bu qadağa bəzilərinə o qədər də absurd görünmür:

“Belə götürəndə, azərbaycanlı öz uşağına niyə rus adı qoymalıdır ki? Rus valideynlər oğlanlarının adını Məmməd, qızlarının adını Zülfiyyə qoymur axı”.

 “Bu qanuni deyil!” – ekspertlər deyir

“Azərbaycanın Ailə Məcəlləsinin 53-cü maddəsində deyilir ki, uşağın adı, soyadı və hətta ata adı valideynlərin müştərək razılığı ilə qoyulur. Yalnız valideynlər arasında fikir ayrılığı olduğu zaman bu işə müvafiq icra orqanı baxmalıdır”, – hüquqşünas Əkrəm Həsənov 1news.az agentliyinə deyib.

Onun sözlərinə görə, Terminologiya Komissiyasının bu məsələ ilə bağlı qərarı qadağa yox, yalnız tövsiyə və ya məsləhət xatakteri daşıya bilər. 

Deputat Aytən Mustafayeva da deyib ki, dünyada qəbul olunmuş adları qadağan etmək Terminologiya Komissiyasının səlahiyyətlərinə daxil deyil.

“Əgər mən qızımın adını sevdiyim kino aktrisalarının şərəfinə Ornella və ya Ancelina qoymaq istəyirəmsə, heç kim mənə mane olmamalıdır”, – bu cür qadağaları insan haqlarının pozulması hesab edən Aytən Mustafayeva deyib.

Dilin təmizliyi uğrunda mübarizəni isə deputat mediada və xüsusən də televiziyada ədəbi dil normalarına əməl olunmasından başlamağı təklif edib.

Hüquq müdafiəçisi Eldar Zeynalov məntiqə sığmayan digər qadağaları da xatırladıb. O izah edib ki, bu cür vəziyyətlərdə valideynlər məhkəməyə şikayət edə bilərlər. Bu cür şikayətlərdən biri Avropa İnsan Haqları Məhkəməsinə qədər gedib çıxıb. O zaman söhbət “Əbülfəzl-Abbas” (tarixi personajın, şiə din xadimlərindən birinin adıdır) kişi adından gedirdi.