Silahlı təxribatlarla bağlı press-relizlərlə atışma nəyə gətirib çıxaracaq? Bakıdan şərh
Press-relizlərlə atışma nəyə gətirib çıxaracaq?
Son zamanlar, demək olar ki, hər gün, bəzən gündə bir neçə dəfə Azərbaycan və Ermənistanın Müdafiə nazirlikləri iki ölkənin sərhədində və Qarabağın Rusiya sülhməramlılarının müvəqqəti yerləşdiyi hissəsində atışmaların baş verdiyi barədə məlumat verirlər. Ekspertlərin fikrincə, bununla tərəflər xarici işlər nazirlərinin Vaşinqtonda keçiriləcək danışıqlarında arqumentlərini gücləndirməyə çalışırlar.
Politoloq Fərhad Məmmədov deyir ki, Azərbaycan Vaşinqtonda may görüşündən əvvəl olduğu kimi Qarabağda status-kvonu dəyişə bilər: aprelin sonunda Laçın yolunda nəzarət-buraxılış məntəqəsi yaradılıb.
- İkinci Qarabağ müharibəsi Nikol Paşinyanın gözü ilə
- Laçında məskunlaşma davam edir, sakinlər isə şəraitdən narazıdır
- Saakaşvili Gürcüstanda siyasətə qayıdır və “bütün səviyyələrdə xainlərlə mübarizə aparmaq” niyyətindədir
“Azərbaycan və Ermənistan müdafiə nazirliklərinin mətbuata açıqlamalarında şərti sərhəddə və Qarabağda atışmaların baş verdiyi bildirilir, eyni zamanda bir-birini təkzib edir, XİN-lərin mətbuat xidmətləri isə bir-birini qeyri-səmimilikdə və danışıqlar prosesini pozmaqda ittiham edir”, – deyə politoloq Fərhad Məmmədov regionda baş verənləri şərh edir.
Onun sözlərinə görə, indiyədək bu atışmalar arasında ən mühümü iki faktdır: Azərbaycan və Ermənistan sərhəddə Xəkəri çayı üzərindəki körpüdə hər iki tərəfdən əsgərlərin ayaralanması ilə nəticələnən atışma, Naxçıvan Muxtar Respublikası ilə Ermənistan sərhədində iki Hindistan vətəndaşının yaralanması.
Gərginləşmə fonu
ABŞ və Rusiya öz görüşlərini irəli sürməyə çalışaraq danışıqlar formatında açıq qarşıdurmaya keçiblər, Məmmədov deyib:
“Birləşmiş Ştatlar sülh müqaviləsi ilə, Rusiya kommunikasiyaların açılması ilə. Eyni zamanda, ABŞ Ermənistan rəhbərliyi vasitəsilə Rusiyanın Ermənistan ərazisində rabitə vasitələrinə nəzarət funksiyasını minimuma endirməyə çalışır. Rusiya isə köməkçiləri Araik və Co vasitəsilə Qarabağ ermənilərinin Bakı ilə dialoquna mane olmağa çalışır. Nəzərinizə çatdırım ki, bu, Paşinyanın Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü tanıması üçün ilkin şərtidir”.
Politoloq xatırladır ki, ABŞ-da iki ölkənin xarici işlər nazirləri arasında danışıqlar gözlənilir, amerikalılar fəal şəkildə görüş hazırlayır, Rusiya baş nazirinin müavini Aleksey Overçuk isə “Moskva ilə Yerevan arasında uçuşlarda ilişib qalıb”.
Məmmədov əmin olduğunu bildirir ki, bu qarşıdurma vasitəsilə Azərbaycan və Ermənistan danışıqlarda öz mövqelərini gücləndirməyə çalışır.
Azərbaycan nə təklif edir?
“Azərbaycan Ermənistan rəhbərliyini vicdanlı prosesə: ərazi bütövlüyünün qarşılıqlı tanınmasına və daxili işlərə qarışmamağa çağırır.
Bakı rəsmi olaraq xarici işlər nazirinin dili ilə öz tələblərini/gözləntilərini irəli sürür: Qarabağ ermənilərin üzərində qalan təsirdən konstruktiv şəkildə istifadə etmək… Necə deyərlər, sonuncu dəfə.
Bakının Ermənistan tərəfinə təklifi danışıqlar prosesinin düyününü açır, sülh müqaviləsinin imzalanmasına maneələri aradan qaldırır. Digər tərəfdən, bu addım Ermənistan rəhbərliyinə Rusiya ilə münasibətlərdə daha subyektiv olmaq şansı verir.
Axı Azərbaycan rəhbərliyinin konstruktivlik təklifinin vaxt məhdudiyyəti var. Onsuz da bu addımlar atılacaq: Qarabağ hərbsizləşdiriləcək.
Ermənistan rəhbərliyi bir az da uzağa baxmalıdır. Ermənistan prosesdən hansı formada çıxacaq: Azərbaycan tərəfdən güc tətbiq etməmək öhdəliyi, nəqliyyat kommunikasiyalarının açılması ilə, yoxsa potensial ərazi iddiası ilə (sülh müqaviləsi olmadan və yollar açılmadan),” – siyasi icmalçı qeyd edir.
Azərbaycan təktərəfli addımlar atacaqmı?
Fərhad Məmmədov hesab edir ki, Rusiya kimi ABŞ da tezliklə Azərbaycanın yaradacağı yeni reallıqla üzləşəcək:
“Onlar bunu Ermənistandan daha yaxşı başa düşürlər. Ona görə də bu yolda sürətlənirlər. Paralel olaraq, Azərbaycanın bir-biri ilə informasiya müharibəsində qaçılmaz addımlarından istifadə edərək (“RİA-Novosti”nin saxta xəbəri, Zaxarovanın şərhi, Dövlət Departamentinin cavabı).
ABŞ görüşündən əvvəl, yoxsa sonra Azərbaycanın birtərəfli addımları olacaq? Sual budur. Bəs əngəllərdən hansı Azərbaycanın diqqət mərkəzində olacaq?
May ayında Vaşinqtondakı görüşdən əvvəl yoldakı keçid məntəqəsində olduğu kimi.
