Azərbaycanla Ermənistan sərhədində üç yeni sərhəd zastavası: onlar niyə yaradılıb
Ermənistan-Azərbaycan sərhədində yeni zastavalar
Ermənistanın Sünik vilayətində, cənub sərhədində Milli Təhlükəsizlik Xidmətinin Sərhəd Qoşunlarına aid üç yeni zastava yaradılıb: “Kornidzor”, “Xndzoresk” və “Artaşen”. Rəsmi məlumatda yalnız o bildirilir ki, sərhədçilər xidmətə başlayıblar və zastavalar müasir tələblərə cavab verir.
Onların yaradılmasının səbəbinin təhlükəsizlik sisteminin transformasiyası istiqamətində hökumətin növbəti addımı olduğunu güman etmək olar. Hakimiyyət orduya məxsus olmuş sərhəd mühafizəsi funksiyasını tədricən sərhədçilərə ötürür.
Erməni sərhədçiləri artıq şimalda, Tavuş vilayətində Azərbaycanın delimitasiya olunmuş sərhəd hissəsini də qoruyurlar.
2024-cü ildə Ermənistan və Azərbaycan Tavuş-Qazax istiqamətində sərhədin 12,6 kilometrlik hissəsində delimitasiya (sərhədin dəqiq xəttinin müəyyən edilməsi) və demarkasiya (sərhədin ərazidə işarələnməsi) aparıblar. Bu ərazidə artıq 43 sərhəd dirəyi quraşdırılıb. Silahlı Qüvvələr həmin ərazilərin mühafizəsini sərhəd xidmətlərinə təhvil verib.
Nəticədə, delimitasiya olunmamış sahələr, mövcud hərbi infrastruktur və Azərbaycanla münasibətlərdəki kövrək sabitlik fonunda yeni nəzarət arxitekturası formalaşır.
APRİ Armenia müstəqil tədqiqat mərkəzinin hərbi analitiki Leonid Nersisyanın yeni sərhəd zastavalarının yaradılmasının nə demək ola biləcəyi və hakimiyyətin niyə məhz sərhədin bu istiqamətində onları açmaq qərarını verdiyi barədə rəyi.
- “Dəmir pərdəni dağıtmaq cəhdi”: erməni ekspertlər Bakıya səfər haqqında
- Ermənistan Türkiyə münasibətlərinin Bakısız normallaşması mümkündürmü: qiyabi Yerevan-Ankara debatları
- Azərbaycanda “Sülh Körpüsü” təşəbbüsü barədə: “Əməkdaşlıq intensivləşdiriləcək”
Hərbi analitik Leonid Nersisyanın şərhi
Sünikdə yeni zastavalar
“Erməni sərhədçilərinin Azərbaycanla ümumi sərhədin növbəti sahəsində yerləşdirilməsi dövlətin hazırda həyata keçirdiyi strateji kursa tam uyğun gəlir. Söhbət sərhəd qoşunlarının mərhələli şəkildə gücləndirilməsi və genişləndirilməsindən gedir ki, uzunmüddətli perspektivdə Silahlı Qüvvələr deyil, məhz onlar Ermənistanın bütün dövlət sərhədinin mühafizəsini təmin etsinlər.
Bu prosesin kiçik, lakin ardıcıl addımlarla necə irəlilədiyini görürük. Əvvəlcə bu, İranla sərhəd sahəsində baş verdi, daha sonra “Zvartnos” hava limanında. İndi isə sərhədçilər Azərbaycanın hələ delimitasiya olunmamış yeni sərhəd sahəsində xidmətə başlayıblar.
Burada sərhədçilərin peyda olması artıq bu ərazinin döyüş zonasından çıxmağa başladığını göstərir. O, adi dövlət sərhədi xəttinə çevrilir. Təbii ki, hər şey bu bölmələrin nə dərəcədə təchiz ediləcəyindən və silahlanmasından asılı olacaq.
Müqayisə üçün qeyd edim ki, Azərbaycanda sərhəd qoşunları ənənəvi olaraq sayca çoxdur. Onlar daim sərhəddə yerləşirlər və müxtəlif növ kifayət qədər ciddi silahlarla təchiz olunublar. Və erməni sərhədçilərindən fərqli olaraq, imkanlarına görə həmişə müntəzəm orduya çox yaxın olublar və döyüş qabiliyyəti baxımından ondan demək olar ki, fərqlənmirdilər”.
Laçın istiqamətində vəziyyət
“Hazırda məlumat azdır, ona görə də yalnız ehtimallar irəli sürmək mümkündür. Ola bilsin ki, söhbət hansısa orta müddətli planlardan gedir. Bu istiqamətdə artıq yol mövcuddur [Laçın dəhlizi] və o, potensial olaraq hər iki tərəf tərəfindən istifadə oluna bilər. Bəlkə də elə buna görə sərhəd zastavalarının əvvəlcədən yaradılmasına qərar verilib.
Bu sahədə sərhəd hələ delimitasiya olunmayıb və erməni hərbçiləri orada qalmaqdadır. Yəni sərhəd postlarının yaradılması ordunun mövqelərinin dəyişdirilməsi demək deyil. Xüsusilə bu istiqamətdə bunun baş verməsi real görünmür, çünki yol potensial hücum üçün logistik marşrutdur. Bu isə o deməkdir ki, burada əksinə, daha ciddi möhkəmləndirmələrə ehtiyac var.
Açıq mənbələrə, o cümlədən Google maps və peyk görüntülərinə əsasən, Azərbaycan tərəfində artıq kifayət qədər güclü fortifikasiya qurğuları yaradılıb. Buna görə də məhz bu istiqamət mümkün eskalasiya baxımından riskli hesab olunur.
Ümumilikdə, sərhəd postlarının quraşdırılması gələcək üçün tərəflər arasında mümkün təmaslar halına hesablanan bir addım kimi dəyərləndirilə bilər. Konkret olaraq bu sahənin seçilməsi isə böyük ehtimalla mövcud yol ilə bağlıdır”.
Hələlik hər iki tərəfdə hərbi infrastruktur qalır
“Ümumilikdə belə bir anlayış mövcuddur ki, müəyyən mərhələdə Ermənistanın bütün dövlət sərhədinə yalnız erməni sərhədçiləri nəzarət etməlidir. Lakin ideal halda bundan əvvəl sərhədin tam delimitasiyası və demarkasiyası baş verməlidir.
Hazırkı mərhələdə hər iki tərəfdə hərbi infrastruktur qalmaqdadır. Azərbaycan sərhədçiləri isə Akari körpüsündə artıq uzun müddətdir ki, mövcuddur, hələ Dağlıq Qarabağın blokadası dövründən. Bu nəzarət-buraxılış məntəqəsinin necə işlədiyini demək çətindir. Amma infrastrukturun özü mövcuddur.
Hazırda hər iki tərəfdə hərbi infrastruktur saxlanılır.
Sərhəd tam delimitasiya olunmayana və Azərbaycan hərbçiləri bilavasitə yaxınlıqda qalana qədər ordunun bölmələrinin çıxarılması müzakirə mövzusu ola bilməz.
Həmçinin nəzərə almaq vacibdir ki, demarkasiya aparılmış sahələrdə hərbçilər birbaşa sərhəd xəttində dayanmır. Amma hər iki tərəfdə təxminən iki kilometr məsafədə hərbi postlar yerləşir.
Yəni heç bir sahədə hərbi mövcudiyyətdən tam imtina edilmir. Hazırkı mərhələdə bu, son dərəcə qəribə olardı, çünki gedən proseslər çox həssasdır.
Sərhədin dinc qonşu ölkələr arasındakı sərhədlərə bənzəməsi üçün illər lazım olacaq”.
Ermənistan-Azərbaycan sərhədində yeni zastavalar
