Տեսանյութ և լուսանկարներ Երևանից՝ խոհանոցային փառատոնից
Երկու օր շարունակ Երևանի կենտրոնում համեղ հոտեր էին տարածվում: Հայկական ազգային երգ ու պարի ներքո բացված «Համով-հոտով» փառատոնը ներկայացնում էր ազգային ավանդական խոհանոցը: Զբոսաշրջիկներին գրավելու համար միջոցառումն անցկացվում էր Երևանի սրտում՝ Հանրապետության հրապարակից քիչ հեռու:
Այստեղ մոտ 20 տաղավարներ տեղացիներին ու զբոսաշրջիկներին առաջարկվում էին Հայաստանում սիրված կերակուրներ, նաև հին հայկական ուտեստներ, որոնք առօրյայում հազվադեպ են պատրաստում:
«Փառատոնն անցկացվում է 4-րդ անգամ: Այս տարի ներկայացվել են այնպիսի ուտեստներ, որոնք պատրաստում էին տոնական, ծիսական օրերին՝ Ամանորից մինչև Խաչվերաց հայկական 13 տոների հետ կապված 60-ից ավելի բազմապիսի ուտեստներ: Այս տարի փառատոնը նվիրված էր մեր շատ սիրելի մայրաքաղաք Երևանի հիմնադրման 2800-ամյակին»,— ասել է Երևանի քաղաքապետարանի զբոսաշրջության բաժնի պետ Գևորգ Օրբելյանը։
Ավանդական շատ կերակրատեսակների պատրաստման համար հարկավոր է խոհանոցային հին սպասք: Որը ևս ցուցադրվում էր: Օրինակ, խնոցին: Հին ժամանակներում հողում ամրացված երկու փայտերի վրա կավից անոթ են կախել, որը օդում շարժելով ստացել են զովացնող թան, թթվասեր և կարագ:
Ժամանակակից հայ խոհանոցում այն հիմա քչերն են կիրառում, բայց խոհարարներն ասում են, որ առանց դրա ուտեստի «համն ու հոտն այն չէ»:
Ազգագրագետ Խորեն Գրիգորյանի խոսքով՝ հայկական խոհանոցը հարուստ է բարդ կերակրատեսակներով: Բաղադրիչների մի մասն աճում են միայն Հայաստանում, որոշ
համեմունքներ ու մթերքներ չունեն իրենց փոխարինողները, իսկ պատրաստման ընթացքը՝ ժամանակատար է.
«Ուտեստներ կան, որոնց բաղադրիչները սկսում են պատրաստել 10-12 օր առաջ, դրանք եփվում են, կամ մարինացվում: Օրինակ «Ականջապուր» կոչվող ճաշը գերդաստանով են պատրաստել, մեկ հոգին չի կարող դա պատրաստել, որովհետև բաղադրիչները շատ են ու բոլորն առանձին-առանձին եփելու կարիք ունեն: Սա արարողակարգ է, սննդին մեծ նշանակություն է տրվել, արծարծվել է համախմբվածության կարևորությունը»:
Ազգագրագետն ասում է, հայկական կերակրացանկում շատ են ոչխարի, տավարի, հորթի, խոզի, թռչնի մսից պատրաստված ուտեստները: Դրանց թվում առանձնանում է հարիսան: Այն ձավարից ու հավի մսից պատրաստված շիլա է, որը եփվում է մի ամբողջ օրվա ընթացքում: Հայկական ընտանիքներում պահպանվում է հարիսայի պատրաստման ավանդույթը, որին հավելվել են սեփական գաղտնիքները, ինչպես է այն ավելի համեղ ստացվում:
«Հայ խոհարարական ավանդույթների զարգացման և պահպանման» կազմակերպության նախագահ, խոհարար Սեդրակ Մամուլյանը խոսեց փառատոնի նպատակների մասին.
«Մեզ համար առաջնայինն այն է, որպեսզի նախ և առաջ մեր ժողովուրդը ճանաչի իր տոների և ազգային խոհանոցի հիմքն ու արմատները: Եվ իհարկե սա հայկական ավանդույթները տարածելու և զբոսաշրջությունը խթանելու լավագույն հնարավորությունն է»:
Ճանաչողության տեսակետից Մամուլյանը, որը Հայաստանի հայտնի խոհարարներից է, առաձնացրեց այստեղ ներկայացված «Կոնչոլ» անվամբ ավանդական հայկական ապուրը, որը պատրաստվում է հացով, ձվով և կանաչիով, «Ղափամա»-ն, որը դդումից է պատրաստվում և լցոնվում չրերով ու մեղրով քաղցրացրած բրնձով, «Մշոշ»-ը, որը պատրաստում են ոսպից ու ծիրանաչրից:
Փառատոնն այս անգամ ևս գրավել էր շատ զբոսաշրջիկների: Կազմակերպիչները կարծում են, որ համտեսելով հայկական խոհանոցի կերակուրները, նրանք ծանոթանում են երկրի ավանդույթներին, ազգային մտածողությանը, մշակույթին և բնավորությանը: Ու քանի որ երկրի հյուրերը կտանեն իրենց հետ այս տպավորություններն ու կկիսվեն իրենց երկրում, դա կրկին կբերի Հայաստան զբոսաշրջիկների:
