Ջավախքում սառույցը կոտրվեց

Այս տարի, առավել քան երբեք կուսակցությունները հոգացել են Ախալքալաքում նախընտրական իրավիճակի ստեղծման մասին:

Պետական հիմնարկների, սեփական տների ճակատային հատվածում, տրանսպորտի վրա թեկնածուների դեմքերն են, որոնք ախալքալաքցիներին ավելի լավ կյանք են խոստանում:

2014թ-ի մարդահամարի տվյալներով, Վրաստանում 168 հազար հայ է ապրում, և մեծ մասը՝ հենց Ջավախքի շրջանում, որի կենտրոնը Ախալքալաքն է:

Վրաստանում հայկական համայնքն ավանդաբար քաղաքականապես պասիվ է: Տարածաշրջանում մասնակցությունն ընտրություններին միշտ ցածր է եղել, իսկ քվեատուփերին մոտեցած քաղաքացիները միշտ քվեարկել են իշխող քաղաքական ուժի օգտին՝ նման կերպ արտահայտելով իրենց հավատարմությունը պետությանը:

Սակայն 2012թ-ի խորհրդարանական ընտրություններին, ի զարմանս շատերի, ընդդիմությունը Ջավախքից շատ ձայներ ստացավ:

Արդյո՞ք նախադեպը տենդենց կդառնա: Դա ցույց կտան առաջիկա ընտրությունները, որոնք կանցկացվեն Վրաստանում հոկտեմբերի 8-ին:

Խորհրդարանական ընտրություններին 29 քաղաքական սուբյեկտ է մասնակցում, սակայն նրանցից միայն 6-ն իրենց թեկնածուն ունեն Ախալքալաքի ընտրական շրջանում:

Նրանցից «ամենատիտղոսակիրը» Հենզել Մկոյանն է՝ «Վրացական երազանք» իշխող կուսակցության մեծամասնական պատգամավորի թեկնածուն Ախալքալաքի ընտրատարածում:

Մկոյանն արդեն 5-րդ անգամ է իր թեկնածությունն առաջադրում Վրաստանի խորհրդարան: Նա խորհրդարանի անդամ է 1999թ-ից ի վեր, և այդ ժամանակահատվածում հասցրել է մի քանի կուսակցություն փոխել՝ 2012թ-ին նա ընտրվել է որպես «Միասնական ազգային շարժման» թեկնածու, սակայն այդ կուսակցության պարտվելուց հետո անմիջապես համալրել է իշխող «Վրացական երազանքի» շարքերը:

Ախալքալաքում խորհրդարանական ընտրությունները կատակով նույնիսկ նրա անունով են կոչում` «Հենզելի ընտրություններ»:

Այլ քաղաքական ուժերի թեկնածուները նույնպես թարմ դեմքեր չեն, ինչը խոսում է այն մասին, որ չնայած դրական տենդենցին, որը տեղի ունեցավ 2012թ-ին, քաղաքական կուսակցություններն առանձնապես հոգ չեն տանում Ջավախքում իրենց քաղաքական կապիտալի թարմացման համար:

Միաժամանակ, պատմության մեջ առաջին անգամ երկու անկախ թեկնածուներ, որոնք որևէ կուսակցության անդամ չեն, կփորձեն խորհրդարան անցնել:

«Կարծում եմ՝ իշխանությունների հետ մրցակցելու իրական շանս է հայտնվել, ինչը առաջ չկար: Սառույցը շարժվեց: Ի տարբերություն նախորդ ընտրությունների, երբ թեկնածուների միջև պայքարը ֆորմալ բնույթ էր կրում, այժմ ձայների համար իսկական պայքար է գնում: Ընդդիմությունը շանսեր ունի», — ասում է նրանցից մեկը՝ անկախ թեկնածու Արտաշես Փալանջյանը:

Վրաստանում 73 միամանդատ ընտրատարածք կա: Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի տվյալներով, ազգային փոքրամասնությունները նրանցից 12-ում մեծամասնություն են կազմում: Այդ տարածքներում բանկչությունը առավելապես հայկական կամ ադրբեջանական է:

73 մանդատի հավակնող ավելի քան 850 մեծամասնական թեկնածուներից 12-ն էթնիկ հայեր են: Փոքրամասնական ընտրական համակարգով թեկնածուներից 6-ը հայեր են:

Ներկայիս խորհրդարանում 3 էթնիկ հայ կա՝ Ռուսլան Պողոսյանն ու Հենզել Մկոյանը «Վրացական երազանքից» և անկուսակցական Սամվել Պետրոսյանը:

Բոլոր երեք պատգամավորները խորհրդարանում եղած իրենց տարիներին ակտիվությամբ աչքի չէին ընկնում: Հենզել Մկոյանը 4 տարվա ընթացքում ոչ մի անգամ խորհրդարանական ամբիոնի մոտ չի եղել: Պողոսյանը երկու անգամ է մոտեցել խոսափողին, իսկ Պետրոսյան այն 20 պատգամավորների շարքում է, որոնք ամենաքիչն են եղել խորհրդարանական նիստերին:

«Միայն ընտրություններին են մեզ հիշում, մենք ամենահայտնի բրենդն ենք դառնում, իսկ մինչ այդ բարևում ես նրանց, չեն պատասխանում, իսկ հիմա գալիս ու անխտիր բոլորի ձեռքը սեղմում են», — ասում է Ախալքալաքի բնակիչ Հայկ Մանուկյանը:

Գործազրկության և այլ սոցիալական խնդիրների լուծմանը զուգահեռ գլխավոր նախընտրական խոստումները, որոնք թեկնածուները բաժանում են քարոզարշավի ընթացքում, Ռուսաստանի հետ հարաբերությունների կարգավորումն ու առանց վիզայի ռեժիմի չեղարկումն են:

Ջավախքի համար, որտեղ տղամարդկանց 80 տոկոսն ընտանիքը պահելու համար ամեն տարի մեկնում է Ռուսաստան սեզոնային աշխատանքի, սա գրավիչ առաջարկ է:

Նունեին ու նրա հարևան Անահիտին հանդիպեցինք կարտոֆիլի դաշտում՝ Կարծախ գյուղում:

«Ամեն տարի մեկը գալիս ու խնդրում է, որ իրեն ընտրենք: Եվ այդպես շարունակ, սակայն ոչինչ չի փոխվում», — ասում է Նունեն: Նրա ամուսինը Կրասնոդարում է, աշխատում է ճանապարհային շինարարությունում:

Կարծախը Թուրքիային սահմանակից գյուղ է: Մարդիկ այստեղ մինչև հիմա աթար են վառում ձմռանը տունը տաքացնելու համար: Թվելով գյուղի խնդիրների երկար ցանկը՝ նրանք հիմնական շեշտը դնում են խմելու ջրի խնդրի և բնական գազի բացակայության վրա: Մինչև հիմա այս գյուղում ջուրը դույլերով ու ավանակների օգնությամբ են բերում:

«Եկան թանկ մեքենաներով, ինչ ասես խոստացան, անձնագիր խնդրեցին… Իսկ ես լուռ լսում եմ ու ասում՝ ես ջուր եմ ուզում, աչքերիս առջև մթնել է: Ասացի՝ գնացեք-ասեք, որ մենք ջուր չունենք, մարդիկ այստեղ մահանում են: Ամբողջ օրը կարտոֆիլ ենք հավաքում, իսկ երեկոյան հոգնած ու ջարդված ջուր ենք կրում, որպեսզի լողանանք նոր քնենք», — ասում է 47-ամյա Անահիտը:

Հրապարակվել է 6.10.2016