Չպատվաստված վտարանդիներ․ Եվրոպայում հակավաքսերները կորցնում են շատ հնարավորություններ
Հակավաքսերները Եվրոպայում այն անձինք են, որոնք չեն վստահում կառավարությանն ու քվեարկում են պոպուլիստների օգտին։ Ժողովրդավարությունը կանգնել է մարդկանց կյանքի, առողջության ու քաղաքացիական ազատությունների միջև ընտրության առջև։
Հոդվածը նախապատրաստվել է CNN-ի կողմից
Համավարակից առաջ Նիկոլյա Ռիմոլդին երբեք չի մասնակցել բողոքի ոչ մի ակցիայի։
Սակայն, երբ Շվեյցարիան, որտեղ նա բնակվում է, մեկը մյուսից հետևից կարանտին սահմանեց, այնուհետև՝ պատվաստման մասին վկայականներ ներմուծեց, Ռիմոլդին որոշեց, որ սկսելու է գործել։ Այժմ նա գլխավորում է Mass-Voll-ը՝ Եվրոպայի խոշորագույն խմբերից մեկը, որը կենտրոնանում է պատվաստմանը դեմ արտահայտվող երիտասարդության վրա։
Ռիմոլդին ուսանող է եղել և գանձապահ է աշխատել սուպերմարկետում։ Սակայն որոշել է չպատվաստվել, իսկ առանց պատվաստման մասին վկայականի նա չի կարող բարձրագույն կրթություն ստանալ կամ աշխատել մթերային խանութում։
Նրան արգելվում է նաև ռեստորաններ, համերգասրահներ կամ մարզասրահներ այցելել։
«Առանց վկայականի մարդիկ, ինչպես ես, այլևս հասարակության անդամ չեն։ Մեզ վտարում են։ Մենք պակաս արժեքավոր ենք», — ասում է նա։
Բախվելով անվճռականության կամ սեփական հասարակություններում պատվաստումից հրաժարման՝ շատ երկրներ ավելի ու ավելի խիստ կանոններ ու սահմանափակումներ են կիրառում չպատվաստվածների դեմ՝ զգալիորեն բարդացնելով նրանց կյանքն ու փորձելով այդպիսով նրանց համոզել պատվաստվել։
Ստացվում է, որ Եվրոպան ստիպված է ընտրել մարդկանց կյանքն ու առողջությունը փրկելու և քաղաքացիական ազատությունների միջև։
Արդյունքում նաև զգալիորեն աճում է լարվածությունն ու պառակտումը հասարակության երկու հատվածների միջև՝ պատվաստվածների և չպատվաստվածների։
- Ի՞նչ ընդհանրություններ ունեն հակավաքսերները Հայաստանում, Վրաստանում և Ուկրաինայում
- «Երեխաներ չեք ունենա, կունենաք թրոմբ»․ Հայաստանում ֆեյքերի և կորոնավիրուսի դեմ պատվաստման ցածր տեմպերի մասին
- «Պատվաստման առասպելաբանություն»․ ինչո՞ւ Ադրբեջանի բնակիչները չեն ուզում պատվաստվել կորոնավիրուսի դեմ
Ի՞նչ ճնշում են կիրառում Եվրոպայում հակավաքսերների նկատմամբ
Գերմանիա, նոր կանցլեր Օլաֆ Շոլց․
«Մենք թույլ չենք տա անհավասարակշիռ ծայրահեղականների չնչին փոքրամասնությանն իր կամքը թելադրել մեր ողջ հասարակությանը»։
Ֆրանսիա, նախագահ Էմանուել Մակրոն․
«Ես իրոք ուզում եմ զայրացնել չպատվաստվածներին։ Մենք դա անելու ենք մինչև վերջ։ Սա ռազմավարություն է»։
Արդեն մի քանի ամիս է, ինչ առանց պատվաստվածի անձնագրի Եվրամիության մեծ մասում անհնար է այցելել սրճարաններ, ռեստորաններ, զվարճանքի վայրեր, որոշ երկրներում՝ նաև առևտրի կենտրոններ։
«Դելտա» և «օմիկրոն» շտամներով վարակման դեպքերի կտրուկ աճին և իմունացման գործընթացի դանդաղեցմանը զուգահեռ՝ շատ կառավարություններ սկսել են ավելի հեռուն գնալ։
Հակավաքսերների դեմ միջոցների հետագա խստացում
Ավստրիան առաջինն է Եվրոպայում, որը պահանջում է չպատվաստվածների համար առավելագույն մեկուսացում։ Իսկ փետրվարի 1-ից այստեղ պլանավորում են պատվաստումները պարտադիր դարձնել։
Գերմանիան արգելել է չպատվաստվածներին այցելել գրեթե բոլոր վայրերը, որտեղ ինչ-որ թվով մարդիկ են հավաքվում։ Առողջապահության նախարար Կարլ Լաուտերբախը 2021 թ․ դեկտեմբերին զգուշացրել է․ «Առանց պարտադիր պատվաստման ես չեմ պատկերացնում, թե ինչպես կարող ենք դիմանալ հետագա ալիքներին երկարաժամկետ հեռանկարում»։
Կանոններ և դրանք շրջանցելու հնարքներ
«Պատվաստանյութերի հակառակորդները սկսել են ցածր դաս համարվել։ Սա սարսափելի է», — ասում է Ռիմոլդին։
Սակայն, եթե չպատվաստված մարդու կյանքը Եվրոպայում մղձավանջ է, ապա դրանից Ռիմոլդին ու նրա հետևորդները հեշտությամբ կարող են զարթնել։ Ի տարբերություն աշխարհի աղքատ երկրների բնակիչների։ Այնտեղ շատերը կորոնավիրուսի դեմ պատվաստման կարիք ունեն, ինչը խնդիր չէ ԵՄ-ում։
Պատվաստման գիտական հիմքը համավարակի երրորդ տարում բավականին ամուր է։ Հավաքագրվել է ապացույցների մեծ բազա, որ պատվաստումները զգալիորեն նվազեցնում են վարակման և վարակի փոխանցման ռիսկը, լուրջ հիվանդանալու հավանականությունը, եթե անգամ մարդը վարակվի։
Եվ, որ ամենակարևորն է, պատվաստումը զգալիորեն նվազեցնում է առողջապահական համակարգի ծանրաբեռնվածությունը։
Սահմանափակումներից շատերը երկրների մեծ մասում հասարակական մեծ աջակցություն ունեն։ Շվեյցարիայում այդ միջոցներին վերջերս կողմ են արտահայտվել հանրաքվեի միջոցով։ Հասարակության մեծ մասը հասկանում է, որ պատվաստումը համավարակից դուրս գալու ճանապարհն է։
Եվ տվյալները սա հաստատում են։
Վարակման վերջին ալիքներից ամենից քիչը տուժել են Իսպանիան և Պորտուգալիան, հենց այդ երկրներում է պատվաստված բնակչության ամենամեծ տոկոսը։ Նրանց տնտեսությունն ամբողջությամբ բաց է և աշխատում է գրեթե նախահամավարակային մակարդակում։
Միաժամանակ, պատվաստվածների ցածր տոկոսով երկրները բախվել են խիստ սահմանափակումների և հոսպիտալացման ալիքների։
Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպությունը 2021 թ․ նոյեմբերին հաշվարկել է, որ Եվրոպայում 60 և ավելի տարեկան 470 000 մարդու կյանք է փրկվել պատվաստումների շնորհիվ, դրանց ներմուծումից ի վեր։
Սակայն հակավաքսերներն այս մասին չեն խոսում։ Նրանց գլխավոր գաղափարն ազատության իրավունքն է, և նրանք պատրաստ են շատ բաների, որպեսզի հասնեն իրենց նպատակին։
«Մենք 50-հոգանոց խմբով վերջերս կարողացել ենք ռեստորան գնալ ճաշելու։ Եթե ոստիկանությունը մեզ այնտեղ հայտնաբերեր, նրան դա դուր չէր գա», — հպարտությամբ ասում է Ռիմոլդին։
Նա ասում է, որ երեկույթները, որոնք նրանք պարբերաբար անցկացնում են չպատվաստված ընկերների հետ հանրային վայրերում, կարելի է համեմատել «չոր օրենքի» ժամանակաշրջանում ընդհատակյա բարերում ալկոհոլ խմելու հետ։
«Այո, դա անօրինական է, բայց, մեր տեսանկյունից, վկայականն էլ է անօրինական», — ասում է Ռիմոլդին։
Սակայն հանրային առողջապահության որոլտի փորձագետները հակավաքսերների այս պայքարն անվանում են ոչ խելամիտ և վտանգավոր։
Ուրիշների առողջությանը վնասելու իրավո՞ւնք
«Որոշ մարդիկ խեղաթյուրված պատկերացում ունեն այն մասին, թե ինչ է ազատությունը։ Նրանք պնդում են, որ ուրիշներին վնաս հասցնելն իրենց անձնական իրավունքն է», — ասում է Լուգանոյի համալսարանի հանրային առողջապահության ինստիտուտի կոմունիկացիայի պրոֆեսոր Սյուզաննա Սագսը։
Լոնդոնի հիգիենայի և տրոպիկական բժշկության դպրոցի եվրոպական հանրային առողջապահության պրոֆեսոր Մարտին Մակին ասում է, որ «այդ անձինք բացառություն են»։ «Եվ ինչպե՞ս վարվել նրանց հետ։ Չէ՞ որ ոչ ոք նրանց չի ուզում տառապյալ դարձնել։ Բայց եթե նրանք գաղտնի ներխուժելու են հասարակական վայրեր, չէ՞ որ նրանք մեծ ռիսկի են ենթարկում ոչ միայն իրենց, այլև այնտեղ գտնվողներին»։
Պատվաստման անձնագրերի հետ կապված խիստ կանոնները, որոնց դեմ են Ռիմոլդին ու նրա համախոհները ողջ Եվրոպայում, օգնել են ավելացնել պատվաստվածների տոկոսը։ Այս մասին վկայում են վերջին հետազոտությունների արդյունքները։
Հակավաքսերները հաճախ այն անձինք են, որոնք քվեարկում են պոպուլիստների օգտին
Դեռևս համավարակից առաջ Եվրոպայում պատվաստանյութերի նկատմամբ անվստահությունը սերտորեն կապված էր հիմնական կուսակցությունների և կառավարությունների նկատմամբ անվստահության հետ։
Հանրային առողջապահության եվրոպական ամսագրում 2019 թ-ին հրապարակված հետազոտությունն ուղիղ կապ էր գտել պոպուլիստական կուսակցությունների օգտին քվեարկածների թվաքանակի և պատվաստանյութերն անկարևոր ու անարդյունավետ համարողների տոկոսի միջև։
«Մենք ունենք ֆերմերներ, իրավաբաններ, նկարիչներ, երաժիշտներ՝ բոլոր մասնագետները, որ կարող եք պատկերացնել», — ասում է Ռիմոլդին։
Նրա Mass-Voll շարժումը կենտրոնանում է հենց շվեյցարացի երիտասարդության վրա և կարող է պարծենալ, որ ավելի շատ հետևորդներ ունի Instagram-ում, քան երկրի հիմնական քաղաքական կուսակցությունների պաշտոնական երիտասարդական թևերը։
2021 թ-ի սեպտեմբերին Ավստրիայում զարմանալի արդյունքներ են գրանցվել շրջանային խորհրդարաններից մեկում անցկացված ընտրություններում։
Այնտեղ հաղթել է MFG պոպուլիստական կուսակցությունը, որը ստեղծվել է բացառապես կարանտինին, դիմակ կրելուն և կովիդ-անձնագրերին հակազդելու համար։
«Մարդիկ մեծապես հոգնել են փակված լինելուց», — այն ժամանակ հայտարարել է կուսակցության փոխնախագահ Քրիստիան Ֆիալան։
Պառակտում ընտանիքներում
Ֆրանսիայում պատվաստման տոկոսը բավականին բարձր է, սակայն դրա հակառակորդները պակաս ագրեսիվ չեն։
Մաթեմատիկայի 72-ամյա դասախոս Բրունո Կուրսելն ապրում է Բորդոյում և ասում է, որ համավարակից առաջ այնքան էլ չէր հետաքրքրվում քաղաքականությամբ։ Սակայն այժմ պարբերաբար մասնակցում է պատվաստումների, արգելափակումների և վերահսկողության այլ միջոցների դեմ ցույցերին։
Նրա դիրքորոշումը հանգեցրել է ընտանիքի, ընկերների և գործընկերների հետ կոնֆլիկտի։ Նրա բոլոր ազգականները պատվաստվել են և չեն հասկանում, թե ինչու է նա միացել պատվաստման դեմ բողոքողներին։
Ընտանեկան սուրբծննդյան ընթրիքից առաջ կինը նրան խնդրել է սեղանի շուրջ ոչինչ չխոսել պատվաստման մասին։ «Ես պատասխանեցի, որ ինքս չեմ սկսելու այդպիսի քննարկում, բայց չեմ լռելու, եթե ձախերը սկսեն հիմարություններ դուրս տալ»։
Իսկ Կուրսելի արմատական հայացքները հիմնված են իբր զուտ գիտական պնդումների վա։ Նրա փաստարկները հեշտ է հերքել։
Նա հղում է անում անհայտ աղբյուրների՝ վիճարկելով այն փաստը, որ պատվաստանյութերը լավ են իրենց դրսևորել աշխարհում, որ դրանց անվտանգությունը հաստատվել է ողջ աշխարհում միլիոնավոր մարդկանց պատվաստումից ավելի քան մեկ տարի անց։
Կուրսելն առանց լուրջ փաստարկների հայտարարում է նաև, որ երկրները գնում են դեպի «տոտալիտար աշխարհ, որը նման է նացիստական Գերմանիային և Խորհրդային Միությանը»։ Նրանց հետ, ովքեր չեն կիսում իր հայացքները, նա նախընտրում է խզել հարաբերությունները։
Աշխատավայրում նա ամբողջությամբ մեկուսացել է։ Սակայն բողոքի ակցիաներին իրեն բոլորովին այլ կերպ է զգում և ասում է, որ դա այս տեսակ շարժումների գրավչության պատճառներից մեկն է․
«Դա նման է եղբայրության։ Մենք կարծես ֆուտբոլային ակումբի երկրպագուներ լինենք։ Մարդիկ, որոնք թերահավատորեն են վերաբերվում կառավարությանը, սոցիալական մի բան են փնտրում, որը կմիավորի մեզ»։
«Հակավաքսերները քիչ են, բայց նրանց ագրեսիան շատ է»
Ֆրանսիայում պատվաստման դեմ ամենամոլի ցուցարարների համեմատաբար փոքր խումբը «ավելի հայտնի, մոտիվացված և ակտիվ է դարձել, քան համավարակի ավելի վաղ շրջանում», ասում է սոցիոլոգ, Ֆրանսիայի առողջապահության և բժշկական հետազոտությունների ազգային ինստիտուտի հետազոտող Ջերեմի Ուորդան։
«Նրանք խնդիր են։ Ֆրանսիայում շատերը չեն վստահում պետական կառույցներին և նախընտրում են պոպուլիստներին։ Հետո նրանցից շատերը հայտնվում են հիվանդանոցներում՝ հիվանդանոցային մահճակալ զբաղեցնելով, ինչից կարելի էր խուսափել»։
Ուորդի գնահատականով՝ Ֆրանսիայի բնակչության 5-10 տոկոսը կտրականապես դեմ է պատվաստմանը։ Նրանք հայտարարում են, որ քաղաքական գործիչներն իրենց վերածում են երկրորդ տեսակի քաղաքացիների։ Սակայն Ֆրանսիայի նախագահն, ինչպես նրա շատ գործընկերները Եվրոպայում, չեն զղջում։
Մակրոնը պնդում է, որ նրանք, ովքեր իրենց և շրջապատի մարդկանց չեն պաշտպանում՝ կորոնավիրուսի դեմ պատվաստվելով, «անպատասխանատու» են և, հետևաբար, արժանի են այդ ճակատագրին․
«Երբ իմ ազատությունը սպառնում է ուրիշների ազատությանը, ես դառնում եմ անպատասխանատու։ Իսկ անպատասխանատու մարդն արդեն քաղաքացի չէ»։
