«Ռուսական անվտանգային մոդելը վաղուց է իրեն սպառել»․ կարծիք Երևանից
ՀԱՊԿ քաղաքական գնահատական
«Հետխորհրդային ռազմական մոդելն իրեն չի արդարացնում։ Հայաստանն իր հետևություններն արել է ու գործուն քայլեր է ձեռնարկում այդ ուղղությամբ»,- ՀԱՊԿ գագաթնաժողովի հաջորդ օրը հայտարարել է Հայաստանի խորհրդարանի խոսնակ Ալեն Սիմոնյանը։
Սիմոնյանը չի մանրամասնել՝ ինչ քայլերի մասին է խոսքը։ ՀԱՊԿ-ի անգործությունը քննադատող օրվա իշխանություններն էլ չեն հայտարարել՝ արդյո՞ք պատրաստվում են դուրս գալ կառույցից, եթե Հայաստանին աջակցություն տրամադրելու մասին որոշումն այդպես էլ չընդունվի։ Ի տարբերություն հայկական կողմի՝ Մոսկվան հարցը մեկնաբանել է։ Նախագահի խոսնակ Դմիտրի Պեսկովն ասել է` «Հայաստանը, անկասկած, կմնա ՀԱՊԿ-ում»:
Քաղաքագետ Սուրեն Սուրենյանցի խոսքով՝ Ռուսաստանն ու ՀԱՊԿ-ը բարեխիղճ գործընկերներ չեն, բայց եթե չլինեն խիստ ֆորս-մաժորային իրադարձություններ, Հայաստանը ՀԱՊԿ-ից դուրս չի գա։
Խորհրդարանի խոսնակի հայտարարությունները, ինչպես նաև փորձագիտական կարծիք
«Զավեշտալի է, ՀԱՊԿ-ին անդամակցել ենք ումի՞ց պաշտպանվելու համար»
Լրագրողների հետ զրույցում հարց է հնչեցրել Սիմոնյանը, ինքն էլ պատասխանել՝ թուրք-ադրբեջանական տանդեմից:
«Ու, երբ եկել է ժամանակը, որ գոնե քաղաքական գնահատական տրվի, այդ քաղաքական գնահատականը բավարար չի եղել: Դրա արձագանքը եղավ այն, որ Հայաստանը ուղղակի հրաժարվեց ստորագրել փաստաթուղթը՝ ակնկալելով, որ քաղաքական գնահատականն, այնուամենայնիվ, տեղ կգտնի»,- լրագրողների հետ ճեպազրույցում ասել է Սիմոնյանը:
Նոյեմբերի 23-ին Երևանում կազմակերպվել էր ՀԱՊԿ գագաթնաժողովը։ Մասնակցել էին անդամ երկրների՝ Հայաստանի, Ռուսաստանի, Բելառուսի, Տաջիկստանի, Ղրղզստանի և Ղազախստանի ղեկավարները։ Նիկոլ Փաշինյանը հրաժարվել էր ստորագրել Հայաստանին օժանդակություն ցուցաբերելու համատեղ միջոցառումների մասին նախագիծը, քանի որ հայկական կողմի առաջարկները դրա մեջ չէին ընդգրկվել։ Չնայած դրան՝ առավոտյան կայացած կառավարության նիստում Հայաստանի վարչապետը «բաց, անկեղծ ու դրական» է գնահատել տեղի ունեցած քննարկումները։
Փաշինյանն ասել է նաև, որ հուսով է՝ լրամշակումից հետո կկարողանան ընդհանուր հայտարարի գալ։ ԱԺ նախագահը շեշտել է՝ փաստաթուղթը «պարտադիր պետք է վերանայվի»։
Սիմոնյանի խոսքով՝ ՀԱՊԿ տարածքում գտնվում են «երրորդ երկրի զորքեր», և ինքը չգիտի՝ ինչպես են դա բացատրում կառույցում։ Ասում է՝ կարիք կա հարց ուղղել գործընկերներին՝ արդյո՞ք ՀԱՊԿ-ը որոշել է լքել «Անդրկովկասյան այս տարածքը»․
«Մենք միայն այդ կառույցի քայլերին չէ, որ սպասում ենք, ինքնուրույն գործողություններ էլ ենք իրականացնում մեր սահմանների անվտանգությունն ապահովելու առումով»։
Խոսելով Հայաստանում ռուս զինվորականների ներկայության մասին՝ Ալեն Սիմոնյանն ընդգծել է․ փաստը մնում է փաստ՝ բավարար ռազմական ու քաղաքական աջակցություն Հայաստանը չի ստանում։ Հակառակ դեպքում մինչև հիմա հայկական կողմը չէր ունենա ռազմագերիներ, չէին լինի Խծաբերդի, Սև լճի դեպքերը, Ջերմուկի ուղղությամբ ներխուժումը, կարծում է նա։
Ազգային ժողովի նախագահն անդրադարձել է նաև ՀԱՊԿ անդամ երկրների վերազինման հարցին։ Ըստ նրա՝ Զինված ուժերի զարգացման հետխորհրդային մոդելն իրեն չի արդարացնում։
«Դրա ապացույցները բազմաթիվ են։ Դա երևացել է ոչ միայն ՀՀ–ում կամ Ադրբեջանում տեղի ունեցած գործողությունների ժամանակ։ Այս ամենի վերաբերյալ Հայաստանն իր հետևություններն արել է ու գործուն քայլեր է ձեռնարկում այդ ուղղությամբ»,– շեշտել է նա։
«Ազատության» հետ զրույցում Սիմոնյանը հույս է հայտնել, որ ՀԱՊԿ անդամ երկրները «ուշքի կգան» և առնվազն քաղաքական գնահատական կտան այս տարվա սեպտեմբերին Ադրբեջանի կողմից իրականացված ագրեսիային։ Եվ այդ կերպ, ըստ նրա, ՀԱՊԿ-ը կապացուցի իր գոյությունն ու աշխատունակ լինելը։
Փորձագիտական կարծիք
Քաղաքագետ Սուրեն Սուրենյանցի խոսքով՝ ՀԱՊԿ անդամ երկրների ղեկավարները միասին ընտրել են մի մարտավարություն, որը «բոլորի դեմքը փրկելու է»։
«Մի կողմից՝ Հայաստանը կարող է ասել, որ ՀԱՊԿ-ում որոշումը ոչ թե մերժվել է, այլ քննարկումների փուլում է, շարունակում են ինտենսիվ աշխատել, մյուս կողմից՝ Ադրբեջանի հետ ջերմ հարաբերություններ ունեցող ՀԱՊԿ անդամ մյուս երկրների ղեկավարները գոհ կլինեն, որ ձեռնպահ են մնացել քայլ անել, որը կգրգռի Բաքվին»,- JAMnews-ի հետ զրույցում ասել է Սուրենյանցը։
Ակնկալում է, որ հարցին պարբերաբար կանդրադառնան, բայց որոշման կամ լուծման դա չի հանգեցնի, ՀԱՊԿ-ը գործուն քայլեր չի ձեռնարկի Հայաստանին աջակցելու ուղղությամբ։
Քաղաքագետի դիտարկմամբ՝ դաշինքի անդամ երկրների ղեկավարները հստակ ցույց տվեցին, որ իրենց առաջնահերթությունը Պուտինի միջնորդությամբ հայ-ադրբեջանական հարաբերությունների կարգավորումն է, ոչ թե Ադրբեջանին զսպելը․
«Իրենք կփորձեն ջանքերը կենտրոնացնել այդ ուղղության վրա՝ ցույց տալով, որ իրենց տեսլականը կայունության ամրապնդումն է, ոչ թե ինչ-որ մեկին պատժելը կամ աջակցելը»։
Սուրենյանցի դիտարկմամբ՝ եթե չլինեն Հայաստանի կամքից անկախ, խիստ ֆորս-մաժորային իրադարձություններ, Հայաստանը ՀԱՊԿ-ից դուրս չի գա։ Ասում է՝ Ռուսաստանն ու ՀԱՊԿ-ը բարեխիղճ գործընկերներ չեն, բայց մեր խնդիրների լուծումը Եվրասիական տարածաշրջանում է, որի անվտանգային համակարգի բաղադրիչներից մեկն էլ ՀԱՊԿ-ն է․
«Որքանո՞վ է խոհեմ դուռը շրխկացնել, դուրս գալ մի սենյակից, որտեղ մնում են քո խնդիրները, դու սենյակում չես և որևէ՝ թեկուզ նվազագույն ազդեցություն չես կարող գործել այդ խնդիրների լուծման հարցում»։
Ըստ նրա՝ հարցն օրակարգում կարող է լինել, եթե Հայաստանն անվտանգային այլընտրանքային առաջարկ ստանա աշխարհաքաղաքական այլ կենտրոնից։ Մյուս կողմից նկատում է՝ այդ պարագայում էլ պետք է հաշվի առնել ռիսկերն ու հասկանալ՝ արդյո՞ք երաշխավորը մեզ կպաշտպանի ՌԴ հնարավոր հակազդեցությունից։
«Ուկրաինա-2 դառնալու հեռանկար չենք կարող մեզ թույլ տալ»,- ընդգծել է փորձագետը։
Անդրադառնալով ԱԺ նախագահի խոսքին, թե՝ «հետխորհրդային ռազմական մոդելն իրեն չի արդարացնում, երկիրը գործուն քայլեր է ձեռնարկում», Սուրենյանցն ասում է՝ հավանաբար, Սիմոնյանը նկատի ունի ռազմատեխնիկական համագործակցության դիվերսիֆիկացիան, զենքի ձեռքբերումը, օրինակ՝ Հնդկաստանից։ Քաղաքագետը նոր մոդելի մասին պատրաստ է խոսել միայն բարեփոխման տեսլականին ծանոթանալուց հետո։
«Ռուսական մոդելը վաղուց է իրեն սպառել, բայց նման բարձրագոչ հայտարարություններ անելու փոխարեն նախ պետք է Զինված ուժերի զարգացման կոնցեպցիա ունենալ»,- ամփոփել է Սուրենյանցը։
Հետևեք մեզ — Facebook | Youtube | Telegram
ՀԱՊԿ քաղաքական գնահատական
