Սահմանային վեճերի լուծման համար ուժի կիրառումը կամ սպառնալիքն անընդունելի է։ Հայաստանին և Ադրբեջանին ուղղված համատեղ հայտարարությունում ընդգծել են ԱՄՆ պետքարտուղարն ու Ռուսաստանի, Ֆրանսիայի արտգործնախարարները։
Համանախագահող երկրների ներկայացուցիչներն իրենց մտահոգությունն են հայտնել հայ-ադրբեջանական սահմանին վերջերս տեղի ունեցած միջադեպերի առիթով և կողմերին հորդորել ձեռնպահ մնալ սադրիչ հռետորաբանությունից ու գործողություններից։
ԱՄՆ պետքարտուղար Էնթոնի Բլինքենը, Ռուսաստանի արտգործնախարար Սերգեյ Լավրովը և Ֆրանսիայի արտգործնախարար Ժան-Իվ Լը Դրիանը իրենց աջակցությունն են հայտնել Մինսկի խմբի համանախագահների հովանու ներքո Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև ուղիղ երկխոսության վերսկսմանը:
Դեկտեմբերի 7-ին հրապարակված հայտարարությունում համանախագահող երկրները կողմերին կոչ են արել շարունակել շփումները ղեկավարության, ինչպես նաև արտգործնախարարների մակարդակով՝ «նպաստելով տարածաշրջանում տևական և կայուն խաղաղությանը»։
ԱՄՆ, ՌԴ և Ֆրանսիայի ներկայացուցիչները հորդորել են ձեռնպահ մնալ սադրիչ հռետորաբանությունից ու գործողություններից, ինչպես նաև ամբողջ ծավալով կատարել եռակողմ հայտարարություններով ստանձնած պարտավորությունները․
«Համանախագահող երկրները կոչ են անում Հայաստանին և Ադրբեջանին շարունակել իրենց փոխգործակցությունը համանախագահների հովանու ներքո՝ հումանիտար հարցերում կոնկրետ առաջընթացի հասնելու համար, այդ թվում՝ պահվող անձանց, ականազերծման, անհետ կորածների, տեղահանվածների կամավոր վերադարձի, պատմական հուշարձանների և մշակութային վայրերի պաշտպանության ուղղությամբ, ինչպես նաև կառուցողական աշխատանք տանել այլ չլուծված խնդիրների լուծման ուղղությամբ, ինչպիսիք են սահմանազատումն ու սահմանագծումը, տնտեսական և տրանսպորտային կապերի վերականգնումը»։
Ըստ հայտարարության՝ սահմանային վեճերի լուծման համար ուժի կիրառումը կամ սպառնալիքն անընդունելի է նաև համանախագահող երկրների համար։
ԱՄՆ պետքարտուղարն ու Ռուսաստանի, Ֆրանսիայի արտգործնախարարները մտահոգություն են հայտնել «Հայաստան-Ադրբեջան չսահմանազատված սահմանին» վերջերս տեղի ունեցած միջադեպերի առիթով՝ երկու երկրներին հիշեցնելով միջազգային մարդասիրական իրավունքի պահանջները պահպանելու իրենց պարտավորության մասին․
«Կողմերին հորդորում ենք անհապաղ վերացնել միջազգային մարդասիրական կազմակերպությունների՝ հակամարտությունից տուժած տարածքներ մուտք գործելու բոլոր սահմանափակումները»։
Համանախագահող երկրների մյուս հորդորը որքան հնարավոր է շուտ համանախագահներին տարածաշրջանում ընդունելն է, որպեսզի նրանք կարողանան «տեղում գնահատել իրավիճակը, շոշափելի առաջընթաց գրանցել մարդասիրական նախաձեռնությունների իրականացման գործում և համաձայնության գալ ապագա միջոցառումների օրակարգի շուրջ»։
«Մինսկի խմբի համանախագահող երկրները վերահաստատում են կողմերի հետ աշխատելու և Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության հետ կապված կամ դրանից բխող մյուս բոլոր հարցերի համապարփակ լուծումները գտնելու իրենց հանձնառությունը՝ ապահովելու համար Հարավային Կովկասի անվտանգ, կայուն, բարգավաճ և խաղաղ ապագան»,- ասված է համատեղ հայտարարությունում։
Փորձագիտական կարծիք
Քաղաքական մեկնաբան Հակոբ Բադալյանը ուշադրություն է հրավիրում այն հանգամանքի վրա, որ այս հայտարարության մասին ՌԴ արտգործնախարարը խոսել էր դեռևս դեկտեմբերի 2-ին։
«Փաստորեն, մոտ 5 օր հայտարարությունը «փակ» էր»,- արձանագրում է նա։
Ըստ Բադալյանի՝ հայտարարության բովանդակությունն ընդհանուր առմամբ մինչ այդ եղած «ստանդարտի մեջ է»․
«Ուշադրության է արժանի, որ ԱՄՆ ու Ֆրանսիան «ճանաչում» են ՌԴ եռակողմ ձևաչափի դերը, ինչպես նաև կենտրոնանում մարդասիրական օրակարգի վրա՝ շրջանցելով քաղաքական հարցերը, բայց և շեշտելով «համապարփակ կարգավորման» հանգամանքը»։
Քաղաքական մեկնաբանի դիտարկմամբ՝ Ռուսաստանի առաջարկած ձևաչափին աջակցելու մասին է վկայում նաև այն, որ հայտարարությամբ համանախագահողները կողմերին կոչ են անում պահել նաև նոյեմբերի 26-ի պայմանավորվածությունները։
«Հնարավոր է եզրակացնել, որ ԱՄՆ ու Ֆրանսիան սահմանազատման ու սահմանագծման հարցում էլ աջակցում են ՌԴ առաջարկած աշխատանքային մոդելը»,- գրում է Բադալյանը՝ ընդգծելով, որ քաղաքական իրողությունները կարող են տարբերվել հրապարակային հայտարարություններից։
