Ինչպե՞ս ապահովել Հայաստանի անվտանգությունը․ նոր կառավարության ծրագիրը
Տարեկան միջինը 7 տոկոս տնտեսական աճ, աղքատության մակարդակի կրկնակի նվազում, նվազագույն աշխատավարձի բարձրացում, ժողովրդագրական աճ, արտաքին հետախուզական ծառայության ստեղծում։ Սրանք Հայաստանի նոր կառավարության պլաններն են առաջիկա 5 տարիների ծրագրով։ Գործադիրը հաստատել է 2021-26 թթ․ գործունեության ծրագիրը։
44-օրյա պատերազմից հետո և հայ-ադրբեջանական սահմանին շարունակվող սադրանքների ֆոնին առավել հետաքրքրական է, թե ինչպես են լուծվելու անվտանգային խնդիրները, որոնք են այս ոլորտում իշխանության առաջնահերթությունները։
- Ի՞նչ է ձգտում ստանալ Ադրբեջանը Հայաստանից, ինչո՞ւ են մեղադրանքներ հնչում Ռուսաստանի հասցեին
- Զբոսաշրջության զարգացում Հայաստանի հարավում՝ ի հեճուկս համավարակի ու պատերազմի
- COVID-19. ի՞նչ «օգուտներ» են քաղել համավարակից Հայաստանում
Հիմնական քաղաքական ուղերձը
Ըստ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի՝ ժողովրդի առաջ կառավարության ստանձնած մեծագույն առաքելությունը Հայաստանի և տարածաշրջանի համար խաղաղ զարգացման դարաշրջան բացելն է։ Սակայն նոր կառավարությունը հաշվի է առնում, որ «խնդրի լուծումը միայն ՀՀ-ից չի կախված, այլև տարածաշրջանի մյուս երկրների կեցվածքից և ցանկությունից»:
Ամեն դեպքում, Հայաստանի կառավարությունը պատրաստակամություն է հայտնում իրականացնել իր բաժին անելիքը։ Իսկ երկրին սպառնացող արտաքին և ներքին մարտահրավերները հաղթահարելու համար, այն պատրաստվում է համախմբել հանրային և ազգային լավագույն ներուժը։
«2020 թվականի 44-օրյա պատերազմի ծանր հետևանքներն էականորեն փոխել են Հայաստանի արտաքին միջավայրը՝ ոչ միայն սրելով նախկինում գոյություն ունեցած մի շարք մարտահրավերներ, այլև առաջ բերելով նորերը:
Հայաստանի արտաքին անվտանգության, ինքնիշխանության, տարածքային ամբողջականության պաշտպանությունը, Լեռնային Ղարաբաղի հիմնախնդրի արդարացի լուծումը, Հայաստանի շուրջ տարածաշրջանային և միջազգային բարենպաստ մթնոլորտ ստեղծելը շարունակում են մնալ առաջնային», — ասված է ծրագրում։
Սա, Փաշինյանի խոսքով, կառավարության հիմնական քաղաքական ուղերձն է։
Բանակի արդիականացում
Փաշինյանի կառավարությունը նախատեսում է Զինված ուժերում իրականացնել կառուցվածքային և բովանդակային փոփոխություններ՝ ռազմավարական հեռանկարում ունենալով աստիճանական անցումը պրոֆեսիոնալ բանակի։
Նոր ձևավորված կառավարությունը կարծում է, որ առաջիկայում բանակը պետք է զբաղվի մարտական պատրաստվածության և մարտունակության բարձրացման հարցերով, իսկ պետական սահմանների պահպանությունը պետք է իրականացնեն Ազգային անվտանգության ծառայության սահմանապահ զորքերը։
«Հայաստանի Հանրապետությունը, ինչպես ցանկացած խաղաղասեր պետություն, Զինված ուժերը զարգացնելու և վերափոխելու է ոչ թե ագրեսիայի, այլ ագրեսիայից պաշտպանվելու նպատակով: Հայաստանի Հանրապետությունը տարածքներ նվաճելու մտադրություն չունի», — ասվում է ծրագրում:
Ռուսաստանի դերը
Կառավարությունը նպատակ ունի զարգացնել երկկողմ և բազմակողմ հարաբերությունները բոլոր պետությունների և կազմակերպությունների հետ, բայց առանձնահատուկ կարևորում է հայ-ռուսական ռազմավարական դաշնակցությունը, որի շրջանակներում՝
- կշարունակեն հագեցվել Հայաստանում ռուսական 102-րդ ռազմաբազայի հնարավորությունները,
- ՀՀ պետական սահմանի մի շարք հատվածներում սահմանի պահպանությանը կշարունակեն մասնակցել ռուս սահմանապահները,
- ՌԴ սահմանապահ զորքերի ներգրավվածությունը Հայաստանի պետական սահմանի պահպանությանը կընդլայնվի։
Կայուն միջավայր տարածաշրջանում և ապաշրջափակում
Կառավարության արտաքին քաղաքականության կարևոր ուղղություններից է լինելու սահմանակից երկրների հետ հարաբերությունների խորացումը կամ կարգավորումը։
«Մենք տարածաշրջանի խաղաղության և կայունության համար էական ենք համարում թշնամության մթնոլորտի կառավարումն ու հաղթահարումը», — ընդգծել է Նիկոլ Փաշինյանը։
Հայաստանի կառավարությունը հայտարարում է, որ ջանքեր կգործադրի նաև տարածաշրջանի ենթակառուցվածքների ապաշրջափակման ուղղությամբ։ Միաժամանակ գործադիրը վստահեցնում է՝ գործընթացը չի կարող տեղի ունենալ Հայաստանի և Արցախի անվտանգային ու կենսական շահերի հաշվին:
ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի դերը
Հայաստանի կառավարությունը կարծում է, որ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահության դերն առանցքային է Ղարաբաղյան հիմնախնդրի լուծման և Արցախի վերջնական կարգավիճակի հստակեցման, տարածաշրջանային կայունության ու անվտանգության ապահովման գործում։
Վարչապետը հիշեցրեց Մինսկի խմբի համանախագահների հուլիսի 29-ի հայտարարությունը, որում նրանք կողմերին կոչ էին արել հնարավորինս շուտ վերսկսել խաղաղ բանակցությունները՝ առանց նախապայմանների։
Փաշինյանն ընդգծել է, որ ծրագիրը կազմելիս նաև այդ առաջարկն է հաշվի առնվել՝ բանակցային գործընթացը լիարժեք վերականգնելու համար նախապայմաններ չեն առաջադրվել։
Բարեփոխումներ ԱԱԾ համակարգում
Կառավարության 5-ամյա ծրագրի համաձայն՝ ազգային անվտանգության մարմինները տեխնիկապես կվերազինվեն, կհամալրվեն որակյալ կադրերով, կիրականացվի մասնագետների որակավորման բարձրացման և վերապատրաստման շարունակական գործընթաց։
Սա, ըստ ծրագրի դրույթների, գերակա խնդիր է հետախուզության, հակահետախուզության և ահաբեկչության դեմ պայքարի ուղղություններով տեսանելի արդյունքներ գրանցելու համար։
Քաղաքագետի կարծիք
Կառավարության ծրագրի անվտանգությանը վերաբերող դրույթներում կոնկրետությունը բացակայում է, ներկայացված ծրագիրն ընդհանրական է, կարծում է քաղաքագետ Բենիամին Պողոսյանը․
«Պարզ չէ՝ ինչպես է Փաշինյանի կառավարությունը հասնելու այս նպատակներին։ Չկան կոնկրետ ուղենիշեր, թե ինչ է պատրաստվում անել կառավարությունն Արցախի հետ՝ թե՛ տարածքների մասով, թե՛ ընդհանրապես։ ՀՀ կառավարությունն ինչ է հասկանում Արցախ ասելով․ հասկանում է 2020 թվականի սեպտեմբերի 26-ի՞, թե՞ ներկայիս տարածքներով»։
Քաղաքագետը հարցեր է բարձրացնում, որոնց պատասխանները չի կարողացել գտնել կառավարության 5-ամյա ծրագրում։
«Ի՞նչ է մտադիր անել Հայաստանը, երբ օրինակ, ռուսական ուժերն Արցախից դուրս գան։ Մենք պատրաստվո՞ւմ ենք պաշտպանել, ապահովել անվտանգությունը, ինչպե՞ս ենք դա անելու, ի՞նչ միջոցներով։
Պետք է հասկանանք՝ ՀՀ կառավարությունն ի՞նչ պատկերացումներ ունի ստեղծվող նոր իրավիճակի հետ կապված, հաշտվե՞լ է Արցախի անորոշ ապագայի և Արցախից բնակչության դանդաղ տեմպերով արտագաղթի հետ, ի՞նչ է մտադիր իրականացնել դա կանխելու համար, ինչպե՞ս է մտադիր արցախցիներին համոզել, որ իրենք այնտեղ մնան։ Կոնկրետ հարցեր են, որ լուծում են պահանջում», — «Ազատություն» ռադիոկայանի հետ զրույցում ասել է Պողոսյանը։
