Ի՞նչը կարող է Բաքվին ստիպել պայմանագիր կնքել ՀՀ հետ. կարծիք Երևանից
Ալիևի ռեժիմին պայմանագիր պետք չէ
«Լեռնային Ղարաբաղի հայաթափումից և ռուս խաղաղապահների դուրսբերումից հետո չեմ տեսնում որևէ մոտիվ, որ կարող է համոզել կամ հարկադրել Ադրբեջանին ստորագրել խաղաղության պայմանագիր Հայաստանի հետ»,- ասում է քաղաքագետ Բենիամին Պողոսյանը։
Երևանն ու Բաքուն հայտարարել են, որ փաստաթղթի 17 կետերից 15-ն արդեն համաձայնեցված են։ Որոշ հայ փորձագետների կարծիքով՝ քաղաքական կամքի առկայության պարագայում հնարավոր է պայմանագիրը ստորագրել նույնիսկ 24 ժամվա ընթացքում։ «Ազատության» եթերում Պողոսյանը չի կիսել այդ լավատեսությունը։
Նշել է, որ հայտնի չէ՝ երբ և ինչպես են համաձայնեցվելու մյուս երկու կետերը։ Խոսքն, ըստ քաղաքագետի, ԵՄ դիտորդական առաքելության դուրսբերման և Ադրբեջանի դեմ դատական հայցերի հետկանչման մասին է։
Բենիամին Պողոսյանը նաև հիշեցրել է, որ պայմանագրի ստորագրման համար Բաքուն նաև մի շարք նախապայմաններ է առաջ քաշում։ Շեշտել է՝ իրական մտահոգություններ դրանց շարքում չկան, Ադրբեջանին պարզապես պատրվակներ են պետք փաստաթուղթը չստորագրելու համար։
Որո՞նք են Բաքվի նախապայմանները
«ԱՊՐԻ Արմենիա» վերլուծական կենտրոնի ավագ փորձագետ, քաղաքագետ Բենիամին Պողոսյանը շատ մեծ կասկածներ ունի, որ առհասարակ կստորագրվի Հայաստան-Ադրբեջան խաղաղության պայմանագիր։ Պատճառը ոչ միայն փաստաթղթի չհամաձայնեցված կետերն են, այլև այն նախապայմանները, որոնք ադրբեջանական կողմը պահանջում է կատարել նախքան պայմանագրի ստորագրումը։
Նախապայմանների շարքում Պողոսյանը թվարկել է՝
- Հայաստանի Սահմանադրության փոփոխությունը, որտեղ, իբր, «Ադրբեջանի նկատմամբ տարածքային պահանջներ կան»,
- ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի լուծարումը,
- ՀՀ կողմից արտատարածքային ճանապարհի՝ այսպես կոչված «Զանգեզուրի միջանցքի» տրամադրումը։
«Հաշվի առնելով այս ամբողջ թնջուկը՝ չեմ կարծում, թե մոտ ենք խաղաղության պայմանագրի ստորագրմանը»,- արձանագրել է նա։
«Գործ ունենք ոչ թե սկզբունքային նախապայմանների, այլ պատրվակների հետ»
Խոսելով նախապայմանների մասին՝ քաղաքագետը նկատել է՝ խնդիրն այն չէ, որ Ադրբեջանն ունի մտահոգություններ և ուզում է, որ դրանք փարատվեն, հետո նոր փաստաթուղթ ստորագրվի․
«Գործ ունենք պատրվակների հետ՝ ինչ անել պայմանագիր չստորագրելու համար։ Իսկ այդ պատրվակների ցանկն անվերջ է»։
Պողոսյանի խոսքով՝ եթե նույնիսկ Երևանը կատարի բոլոր նախապայմանները, դժվար թե պայմանագիր ստորագրվի․
«Ամենայն հավանականությամբ՝ Ալիևը կհայտարարի՝ կա ևս մեկ նախապայման, օրինակ՝ ՀՀ Զինված ուժերը չպետք է ունենան 100 տանկից ավելի, չպետք է ունենան ավիացիա և այլն, և այլն»։
«Թշնամական Հայաստանը»՝ Ալիևի իշխանությունը լեգիտիմացնող գործոն
Պողոսյանի դիտարկմամբ՝ ներկայիս պայմաններում խաղաղության պայմանագրի ստորագրումն Ադրբեջանին որևէ առավելություն չի տա, կարող է վնասներ բերել, մասնավորապես՝ նախագահ Ալիևին և նրա իշխանությանը։
Շեշտել է՝ Ալիևի ռեժիմը հենվում է «լեգիտիմացնող գործոնների» վրա։ Մեկը Լեռնային Ղարաբաղի վերադարձն է, մյուսը՝ տնտեսական բարեկեցությունը։ Քաղաքագետի խոսքով՝ 2006-2007 թթ․-ից սկսած հասարակության մի հատվածն այս կամ այն չափով՝ թեկուզ փշրանքների տեսքով, օգտվել է նավթի և գազի վաճառքից ստացվող գումարներից, այսինքն՝ սկսել է քիչ, թե շատ լավ ապրել։
«Ղարաբաղը վերադարձվեց, բայց քիչ, թե շատ լավ ապրելը գնալով ավելի բարդ է դառնում։ Նավթի, գազի արդյունահանումը նվազում է, պաշարները նվազում են, պահանջարկն էլ է նվազում, որովհետև սկսվել է անցումը դեպի կանաչ տնտեսություն։ Այս ֆոնին չի նվազել իշխանության մնալու և հետո այն կնոջն ու որդուն փոխանցելու Իլհամ Ալիևի ցանկությունը»,- պարզաբանել է Պողոսյանը։
Քաղաքագետի գնահատմամբ՝ որպես Ալիևի իշխանությունը լեգիտիմացնող գործոն շարունակելու է օգտագործվել ազգայնական դիսկուրսը՝ «թշնամական Հայաստան»։
Պողոսյանն ասում է՝ Բաքուն ինտենսիվ տարածում է նաև թուրքական աշխարհի միավորման թեզը։ Ընդգծում է՝ Ադրբեջանը թուրքական աշխարհի միավորման և «Արևմտյան Ադրբեջան» հայեցակարգի կիզակետ է դարձրել «Զանգեզուրի միջանցքի» հարցը։
«Դրանով Ալիևն ուզում է ցույց տալ, որ Ադրբեջանը դուրս է գալիս փոքր պետությունների լիգայից, և եթե չի դառնում միջին պետություն, ինչպիսին Թուրքիան է, առնվազն մոտենում է նրան, որովհետև դառնում է հզոր թուրքական աշխարհի մաս»,- պարզաբանել է նա։
Ո՞վ կարող է «բռնել Ալիևի ձեռքը»
Բենիամին Պողոսյանի դիտարկմամբ` Ալիևի ձեռքը կարող են բռնել երկու ձևով․ ստիպելով, որ ստորագրի խաղաղության պայմանագիր կամ առնվազն նոր հարձակում չգործի Հայաստանի վրա։ Կարծում է՝ ԵՄ-ն չի կարող դա անել, Իրանը՝ նույնպես։ Հիշեցնում է՝ Թեհրանը չկարողացավ կանխել Ասադի վարչակարգի տապալումը Սիրիայում, ինչն ավելի կարևոր խնդիր էր Իրանի համար, քան Հարավային Կովկասին առնչվող հարցերը։
«Տեսականորեն զսպող գործոն կարող է լինել Թրամփը, բայց նա անկանխատեսելի գործիչ է։ Ամեն դեպքում ԱՄՆ ուղղությամբ կարելի է աշխատել»,- նկատել է նա։
Փորձագետի խոսքով՝ չի կարող լինել միայն մեկ զսպող գործոն։ Ասում է՝ մասամբ նման դեր կարող է ստանձնել նաև ՌԴ-ն, որ դեռևս ՀՀ դե յուրե դաշնակիցն է։ Կարևոր է համարում, որ զուգահեռ տեղի ունենա բանակի արդիականացման գործընթաց, ինչը, իր հերթին, կբարձրացնի Հայաստանի վրա հարձակվելու գինը։
Հետևեք մեզ — Facebook | Youtube | Telegram
Ալիևի ռեժիմին պայմանագիր պետք չէ
