Թուրքիան ու Ռուսաստանը՝ Սիրիայում պատերազմի շեմի՞ն
Սիրիական Իդլիբ շրջանում շարունակվում են բախումները կառավարական զորքերի, որոնց աջակցում է Ռուսաստանին, ու ընդդիմության ջոկատների միջև, որոնք Թուրքիայի հովանավորության տակ են։ Սիրիական իրադարձությունների ենթատեքստի մասին՝ The Guardian–ի նյութում։
Կենաց և մահու ճանապարհ
Իդլիբը Սիրիայի հյուսիսային շրջանն է, որը սահմանակից է Թուրքիային։ Այն վերջին տարածքն է, որը Բաշար Ասադի ռեժիմի դեմ են հանդես եկող ապստամբների վերահսկողության տակ է։
Վերջին մեկ տարում Իդլիբի բնակչությունն աճել է 1–ից մինչև 3 մլն մարդ․ Սիրիայի շրջաններից այնտեղ են տեղափոխվել նրանք, ովքեր բռնաճնշումների մտավախություն ունեն կառավարական զորքերի մտնելու դեպքում։
Իդլիբի տարածքով է անցնում М-5 մայրուղին, որը ռազմավարական նշանակություն ունի, կապում է բոլոր սիրիական շրջաններն ու երկրին ելք ապահովում դեպի արտաքին աշխարհ։ Հենց այդ մայրուղին է Ասադի զորքերի գրոհի գլխավոր նպատակը, որը սկսվել է դեկտեմբերին։
• «Ահա, թե ինչ գործ ունեն ռուս վարձկանները Սիրիայում»։ Գրավված տարածքների նավթը բաժին է ընկնում «Պուտինի խոհարարին»
• Սիրիական պատերազմի արձագանքը Վրաստան է հասել
• Ռուսական բիզնեսն իր աշխատանքն է ապահովում Սիրիայում Հարավային Օսիայի միջոցով
Այսօրվա դրությամբ այդ գործողության հետևանքներն այսպիսի տեսք ունեն․ 900 հազար փախստական մի վիճակում, որը ՄԱԿ–ի ներկայացուցիչներն անվանել են «21–րդ դարի խոշորագույն հումանիտար աղետին մոտ»։
Ողջ աշխարհն է տեսել մանկահասակ երեխաների լուսանկարը, որոնք կարող են ցրտից մահանալ թուրքական սահմանին գտնվող վրանային ճամբարներում։
Ռուսաստանի ինչի՞ն է պետք Սիրիան
11 տարի տևող քաղաքացիական պատերազմից հետո Բաշար Ասադի ռեժիմի զորքերը հյուծված և արնաքամ եղած են։ Ռազմական գործողությունները նրանք կարող են շարունակել միայն Իրանի և, առաջին հերթին, Ռուսաստանի աջակցությամբ։ Ռուսական ավիացիան, որը գործում է Դամասկոսի Հմեյմիմ ավիաբազայից, նրանց գլխավոր հաղթաթուղթն է ընդդիմության ջոկատների հետ դիմակայությունում։
Ռուսաստանն ակտիվորեն սկսել է միջամտել Սիրիայում տիրող իրավիճակին 2014 թ–ից հետո։ Այն ժամանակ Ղրիմի բռնակցման պատճառով միջազգային պատժամիջոցների ներմուծումից հետո երկիրը դժվարին տնտեսական դրության մեջ էր, իսկ դրա քաղաքական ղեկավարությունը՝ մեկուսացման մեջ։
Հաշվարկն այնպիսին էր, որ Սիրիայում տիրող իրավիճակը, որն անհանգստացնում է ԱՄՆ–ին և եվրոպական երկրներին (փախստականների հոսքի պատճառով), կարելի կլինի օգտագործել․ Ռուսաստանը նպաստում է սիրիական հակամարտության կարգավորմանը, դրա փոխարեն ստանում է պատժամիջոցների մեղմացում կամ չեղարկում։
Թուրքիայի ինչի՞ն է պետք Սիրիան
Թուրքիայի նախագահ Էրդողանը Սիրիայում բացառապես պրագմատիկ նպատակներ է հետապնդում։
Այդ երկրի տարածքում է բնակվում էթնիկ խումբը, որին Թուրքիան թյուրքական է ճանաչել և պարտավորվել պաշտպանել։
Սակայն գլխավոր նպատակը թուրք–սիրիական սահմանի նկատմամբ միանձնյա վերահսկողությունն է։ Այն պետք է Էրդողանին նրա համար, որպեսզի թույլ չտա Սիրիայի տարածքում և Թուրքիայի տարածքում գտնվող քրդական ջոկատների փոխազդեցությունը։
Վտանգավոր հեռանկար
Փետրվարին Իդլիբի շրջանում թուրքական զորքերի խմբավորումների թվաքանակը 12 000 մարդ էր։
Լրատվամիջոցներում շարժական զենիթային համալիրից ՍՈՒ-24 ռուսական ռմբակոծիչի կործանման փորձի կադրեր էին հայտնվել, որն ավելի վաղ սիրիացի ապստամբները չունեին։
Էրդողանը հայտարարությամբ էր հանդես եկել, որ «Իդլիբում Թուրքիայի ռազմական գործողությունը ժամանակի հարց է»։
Ռուսաստանի ԱԳՆ–ն Թուրքիայի ռազմական միջամտությունը «վատթարագույն սցենար» է անվանել։
Խոսքը գնում է Ռուսաստանի և ՆԱՏՕ–ի անդամ երկրի զորքերի հնարավոր ուղիղ ռազմական բախման մասին։
