«Երեխաներ չեք ունենա, կունենաք թրոմբ»․ Հայաստանում ֆեյք լուրերը պատվաստումների դեմ

Պատվաստումը Հայաստանում

Հայաստանում՝ երկրում, որն ունի մոտ 3 միլիոն բնակչություն, օգոստոսի 15-ի դրությամբ կատարվել է 220 հազար պատվաստում։ Սակայն այս ցուցանիշը ևս լավատեսության առիթ չի տալիս։ Պատվաստվածների մեջ կան մեծ թվով օտարերկրացիներ, ընդ որում, օտարերկրյա քաղաքացիների և Հայաստանի քաղաքացիների պատվաստման ցուցանիշների առանձին հաշվառման գործընթացը սկսվել է միայն հուլիսի 15-ին։

Պատվաստումային տուրիզմ․ իրանցիների հոսքը Հայաստան շարունակվում է

Առողջապահության նախարարությունից հավաստիացնում են, որ պատվաստանյութերի քանակի համար անհանգստանալու կարիք չկա։ Իսկ օտարերկրացիներին պատվաստելը անվճար է, բայց շահավետ

Պաշտոնական տվյալների համաձայն՝ օգոստոսի կեսին գոնե 1 դեղաչափ պատվաստանյութ ստացել է Հայաստանի բնակչության գրեթե 10 տոկոսը։
Միևնույն ժամանակ, առողջապահության նախարարությունը հայտարարում է, որ
կոլեկտիվ իմունիտետ ձևավորելու համար պետք է պատվաստվի բնակչության առնվազն 70-80 %-ը:

Պատվաստվելու ցանկության բացակայությունը բժիշկներն ու ոլորտի փորձագետները կապում են հակապատվաստումային շարժումների և տարածվող կեղծ լուրերի հետ։

Ամենահայտնի կեղծ լուրը․ պատվաստանյութը խոչընդոտում է երեխաներ ունենալուն

Հայաստանյան մեդիա տիրույթում պատվաստանյութերի վերաբերյալ տարածված ամենաթարմ կեղծ լուրն այն է, թե իբր պատվաստումից հետո 1,5 տարի չի կարելի երեխա ունենալ և, որ պատվաստանյութն առաջացնում է անպտղություն։

ՀՀ առողջապահության նախարարության Հիվանդությունների վերահսկման և կանխարգելման ազգային կենտրոնի (ՀՎԿԱԿ) իմունականխարգելման բաժնի պետ Սվետլանա Գրիգորյանն ասում է՝ վերոնշյալ պնդումները հաստատող բժշկական, ապացուցողական որևէ տվյալ չկա։

Ավելին, ԱՀԿ-ն հղիներին ևս դասել է ռիսկի խմբերին՝ քաջալերելով, որ նրանք ևս պատվաստվեն՝ անկախ նրանից, թե հղիության որ շրջանում են։

2021թ․-ի ապրիլին էլ հայկական, նորվեգական ու բուլղարական մեդիայում շրջանառվում էր կապտուկներով թևի լուսանկար, պնդմամբ, թե պատճառը պատվաստումն էր։ Մինչդեռ հստակ չէին անգամ լուսանկարի աղբյուրն ու տարեթիվը։

«Պատվաստումից հետո առաջացած՝ չի նշանակում պատվաստման հետևանքով առաջացած։ Հետպատվաստումային շրջանում կատարվում են դիտարկումներ՝ երևույթների պատճառահետևանքային կապերը հասկանալու համար։ Որոշ դեպքերում պատվաստումից հետո հնարավոր է թրոմբոցիտների քանակի նվազում՝ թրոմբոցիտոպենիայի առաջացում, որը կարող է կապտուկների պատճառ դառնալ։ Սակայն նման դեպքերի ռիսկը շատ ցածր է՝ 1 միլիոն պատվաստվածից կարող է  հանդիպել 4-ի դեպքում»,- ասում է Սվետլանա Գրիգորյանը։

Ընդհանուր առմամբ, կորոնավիրուսային հիվանդության դեմ կիրառվող բոլոր պատվաստանյութերից հետո ի հայտ եկած կողմնակի ազդեցությունները նույնն են՝ ներարկման տեղի այտուց և ցավ, գլխացավ, ընդհանուր թուլություն, հոգնածություն, մկանացավ, ջերմություն, հոդացավ, դող և սրտխառնոց: Կողմնակի երևույթները հիմնականում մեղմ են և կարճատև, ինչպես նաև հազվադեպ՝ տարեցների շրջանում:

ԱՀԿ -ի կողմից բազմիցս տարածված տեղեկատվությունը հայտնում է, որ պատվաստումների բացարձակ հակացուցումներ են՝ նախորդ դեղաչափից կամ տվյալ պատվաստանյութի որևէ բաղադրիչից առաջացած լուրջ ալերգիկ ռեակցիան կամ անաֆիլաքսիան (տարածուն եղնջացան, սուլող շնչառություն, բերանի խոռոչի, կոկորդի այտուց, դժվարացած շնչառություն, հիպոթենզիա և շոկ): Այդ դեպքում հաջորդ դեղաչափը չի կատարվում:

«Ժամանակավոր հակացուցումներ են նաև միջին և ծանր ընթացքով վարակիչ կամ սոմատիկ սուր հիվանդությունները, որոնց դեպքում պատվաստումը կատարվում է առողջացումից անմիջապես հետո, քրոնիկ հիվանդությունների սրացումը․ պատվաստումը կատարվում է ռեմիսիայի շրջանում, թույլատրվում է պահպանողական թերապիայի ներքո, հարաճուն նյարդաբանական հիվանդությունների դեպքում (հարաճուն էնցեֆալոպաթիա, չկառավարվող էպիլեպսիա)՝ պատվաստումն իրականացվում է կլինիկական երևույթների կայունացման շրջանում»,- նշվում է  նախարարության պատասխան նամակում։

«Ռուսերենս նախկինի նման կովկասյան ակցենտով է, Պուտինին չեմ նմանվել, ոչ չիպավորվել եմ, ոչ էլ՝ չիփսավորվել». ապրիլին Sputnik-V պատվաստանյութի առաջին դեղաչափը ստանալուց հետո Երևանի 32-ամյա բնակչուհի Նաիրա Սահակյանի ֆեյսբուքյան հրապարակումները հենց այսպես էին սկսվում։

Նա, հակառակ համատարած ապատեղեկատվական հոսքերի, պատվաստանյութերի՝ Հայաստան հասնելուն անհամբերությամբ է սպասել։ Պատվաստանյութի երկրորդ դեղաչափն էլ ստացել է հունիսին։

Վստահ է՝ պետք է պաշտպանվել վիրուսից, ոչ թե՝ դրա դեմ պայքարող դեղորայքից։
Դե, իսկ ֆեյսբուքյան հրապարակումներում նա շարունակում է պատմել պատվաստման ընթացքի մասին՝ փորձելով գոնե իր ծանոթների շրջանում կոտրել ապատեղեկատվության շղթան։

Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության կողմից արտակարգ իրավիճակներում կիրառման թույլտվություն ստացած 7 պատվաստանյութերից ՀՀ-ում առկա են միայն երկուսը՝ անգլո-շվեդական AstraZeneca-ն և չինական Sinovac-CoronaVac-ը։ Բացի այդ, Հայաստանում առկա է նաև ռուսական արտադրության Sputnik-V պատվաստանյութ, որը, սակայն, դեռևս ԱՀԿ ցանկում չկա։

Մինչ այսօր աշխարհում ստեղծված 22 պատվաստանյութերից միայն 7-ն են ԱՀԿ-ի կողմից վերջնական գնահատական ստացել՝

• Pfizer/BioNtech Comirnaty
• AstraZeneca (անգլո-շվեդական, կորեական)
• Covishield
• Janssen (Developed by Johnson & Johnson)
• Moderna
• Sinopharm
• Sinovac-CoronaVac

Այս բոլոր պատվաստանյութերն օգտագործվում են ԵՄ երկրներում, ԱՄՆ-ում, Կանադայում։ Այս ցանկում չզետեղված որևէ դեղամիջոցով պատվաստումը կարող է խոչընդոտել մուտքը դեպի այս երկրներ։