Բռնազավթված տարածքներում արգե՞լք կսահմանվի. նոր օրենք Արցախում

Ստեփանակերտը շրջանառության մեջ է դրել «Արցախի բռնազավթված տարածքների մասին» օրենքի նախագիծը: Ազգային ժողովում այն առաջին ընթերցմամբ քննարկման կդրվի փետրվարի 16-ին:

JAMnews-ը ներկայացնում է մինչ այս պահը հաղորդված տեղեկությունները, ինչպես նաև փորձագիտական կարծիք:

• Տեղահանված արցախցիները ևս 2 ամիս դրամական օգնություն կստանան

• «Արցախը վերակենդանացման բաժանմունքից տեղափոխվում է ինտենսիվ թերապիայի բաժանմունք»․ ԱԳ նախարար

• «Ալիևը բորբոքում է ադրբեջանական ագրեսիան». արձագանքներ ԼՂ-ից

«Արցախի բռնազավթված տարածքների մասին» օրենքի նախագիծը մշակվել է Արցախի Ազգային ժողովի բոլոր 5 խմբակցությունների մասնակցությամբ:

Օրենքի ընդունման դեպքում արգելք է սահմանվելու արտասահմանյան այն կազմակերպությունների վրա, որոնք ցանկություն կհայտնեն առանց Արցախի կառավարության թույլտվության գործունեություն ծավալել Ադրբեջանի կողմից բռնազավթված տարածքներում:

Սա նախագծի ուղերձներից մեկն է: Բացի այդ՝ ամրագրվում է, որ «որևէ դեպքում չենք հրաժարվի Արցախի Հանրապետության Սահմանադրությամբ ամրագրված տարածքներից»: «Արմենպրես» գործակալության հետ զրույցում այս մասին հայտնել է Արցախի ԱԺ նախագահի տեղակալ Գագիկ Բաղունցը:

Նրա խոսքով՝ ըստ օրենքի՝ արտասահմանյան ընկերությունները բռնազավթված տարածքներում կարող են գործունեություն ծավալել միայն Արցախի կառավարության թույլտվությամբ:

«Զգուշացնում ենք, որ համապատասխան օրենքի դրույթների և տարբեր միջազգային նորմերի հիման վրա կբարձրացնենք, մեզ համար բարենպաստ պայմաններ ստեղծվելու դեպքում կդիմենք միջազգային ատյաններ և արբիտրաժներ»:

Արցախցի պաշտոնյան չի հստակեցրել, թե օկուպացված որ տարածքների վրա է տարածվելու նոր օրենքը:

Գագիկ Բաղունցը հղում է կատարել երկրի Սահմանադրությանը, որի 175-րդ հոդվածի համաձայն՝ մինչև Արցախի Հանրապետության տարածքային ամբողջականության վերականգնումը և սահմանների ճշգրտումը հանրային իշխանությունը իրականացվում է այն տարածքում, որը փաստացի գտնվում է ԱՀ իրավազորության ներքո:

Փորձագիտական կարծիք

Քաղաքագետ Տիգրան Գրիգորյանի դիտարկմամբ՝ «Արցախի բռնազավթված տարածքների մասին» օրենքի ընդունմամբ նախևառաջ հստակ կդառնա Լեռնային Ղարաբաղի իշխանությունների դիրքորոշումը օկուպացված տարածքների վերաբերյալ:

«Ինչ-որ տեսական, վերացական հայտարարությունների փոխարեն, երբ Ստեփանակերտից դիրքորոշում կամ պահանջ հնչի օկուպացված տարածքների դեօկուպացիայի մասին, առնվազն բոլորի համար պարզ կլինի, թե այդ ձևակերպմամբ ինչ նկատի ունենք», — JAMnews-ի հետ զրույցում նշել է քաղաքագետը:

Անդրադառնալով Ադրբեջանի կողմից օկուպացված ԼՂ տարածքներում գործունեություն ծավալելու արգելքին՝ Տիգրան Գրիգորյանը փակագծեր է բացում, նշելով, որ արգելքը վերաբերվելու է առաջին հերթին Շուշիին ու Հադրութին:

Ասում է՝ Շուշիի ու Հադրութի հարցում առավել զուսպ են ինչպես համանախագահ երկրների ներկայացուցիչները, այնպես էլ մի շարք միջազգային կազմակերպություններ: Հիշեցնում է ամիսներ առաջ դեսպանների այցը Շուշի: Համանախագահ երկրների դեսպանները դրան չէին մասնակցել.

«Այսինքն՝ այդ ընկալումը որոշ չափով կա, որ Շուշին ու Հադրութը միջազգային հանրության տեսանկյունից առնվազն վիճելի տարածքներ են, իսկ մեր տեսանկյունից պարզ է, որ օկուպացված տարածքներ են»:

Օկուպացված այս տարածքներում գործունեություն սկսելն, ըստ Գրիգորյանի, արտասահմանյան ընկերությունների համար, առաջին հերթին, «իմիջային ռիսկեր» է պարունակում, քանի որ Հայաստանը նրանց նկատմամբ պատժամիջոց կիրառելու լծակներ չունի:

Քաղաքագետի գնահատմամբ՝ օրենքի կիրառումն առավել արդյունավետ կլինի, եթե նմանատիպ հայտարարությամբ հանդես գա նաև Հայաստանը՝ ի դեմս արտգործնախարարության.

«Անպայման չէ, որ նմանատիպ օրենք Հայաստանում էլ ընդունվի, չնայած՝ ցանկալի կլիներ»:

Չի կարծում, թե այս օրենքն ինչ-որ կերպ ազդեցություն է ունենալու բանակցային գործընթացի վրա, բայց ԼՂ դիրքորոշման հստակեցումը համարում է անհրաժեշտ քայլ:

«Միգուցե մոտակա տարիների ընթացքում առարկայական քայլեր կամ գործընթացներ չեն լինելու բանակցություններում, սակայն տարիներ հետո այս ֆիքսված դիրքորոշումը մնալու է, և հնարավոր է լինելու այն ինչ-որ կերպ առաջ տանել»,- ընդգծում է քաղաքագետը: