«Բաքուն կպատժվի կատարած հանցագործությունների համար»․ հայ իրավապաշտպան
Ադրբեջանցիները գնդակահարել են հայ գերիների
Հայաստանում շարունակում են ակտիվորեն քննարկել հայ գերիների սպանության տեսագրությունը։ Իրավապաշտպանները պնդում են՝ նրանք սպանվել են սեպտեմբերի 13-ի ագրեսիայի ժամանակ Իշխանասարի տարածքում։
Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանում հայ գերիների շահերի ներկայացուցիչ, նաև վերջին իրադարձությունների տուժողների իրավահաջորդների ներկայացուցիչ Սիրանույշ Սահակյանի խոսքով՝ արդեն հաստատապես նույնականացրել են սպանված գերիներից երկուսին։ Թեև տեսանյութում չորս հայ զինծառայող է պատկերված, սակայն իրավապաշտպանի խոսքով՝ գործ ունենք ավելի մեծ թվով գերիների սպանության հետ։ Բաքուն վերադարձրել է նրանց մի մասի մարմինները՝ դրանք ներկայացնելով որպես սեպտեմբերի 13-14-ը տեղի ունեցած ռազմական գործողությունների արդյունքում զոհվածների, ոչ թե գերության մեջ սպանվածների դիեր։
Իրավապաշտպանի գնահատմամբ՝ «պատերազմական հանցագործությունների համար պատժվելու սուրը կախված է Բաքվի իշխանությունների գլխին, թեև Ադրբեջանը փորձում է պատրանք ստեղծել, թե փոխել է իր ձեռագիրը»։
Ադրբեջանական զինուժի կողմից հայ ռազմագերիներին մահապատժի ենթարկելու տեսանյութը սոցիալական ցանցերում հայտնվեց Հայաստանի և Ադրբեջանի արտգործնախարարների հանդիպման նախօրեին։ Հանդիպումը կայացավ, սակայն և դրանից առաջ, և հանդիպմանը հաջորդած հաղորդագրություններում պաշտոնական Երևանը շեշտեց, որ տեղի ունեցածը ռազմական հանցագործություն է, որը պահանջում է «միջազգային պատշաճ հետաքննություն»։ Բաքվի պնդմամբ՝ «ռազմական գործողությունների ընթացքում կատարված հանցագործությունների հետ կապված մեղադրանքները հետաքննվում են համապատասխան պետական կառույցների կողմից»։
Այս պահին հայտնի մանրամասները գերիների սպանության վերաբերյալ իրավապաշտպան Սիրանույշ Սահակյանից։
«Կոմանդո» զորամիավորումն է իրականացրել սպանությունը»
Factor TV-ի եթերում Սիրանույշ Սահակյանը մանրամասներ է ներկայացրել աղմկահարույց տեսագրության վերաբերյալ։ Սահակյանի խոսքով՝ պատերազմական հանցագործությունն իրականացրել է ադրբեջանական նորաստեղծ զորամիավորումը, որը տեղակայված է Հադրութում [44-օրյա պատերազմից հետո քաղաքն անցել է Ադրբեջանի վերահսկողության տակ- JAMnews]:
«Կոմանդո» զորամիավորումը ստեղծվել է 2021 թվականին՝ Թուրքիայում վերապատրաստված ադրբեջանցի զինծառայողներից։ Կան զորամիավորման մասին հրապարակային փաստաթղթեր, որոնցում արձանագրվում է, որ «Կոմանդո»-ի առաքելությունը այսպես կոչված «ոչ օրինական Զինված ուժերի» հայտնաբերումն ու ոչնչացումն է [Ադրբեջանն այդպես է անվանում ԼՂ-ի Պաշտպանության բանակը]։ Բայց այս դեպքում նրանք գործել են Հայաստանի տարածքում»,- հայտարարել է Սահակյանը։
«Սպանվածների մարմինները ենթարկվել են խոշտանգումների»
Ադրբեջանական կողմը Հայաստանին է փոխանցել վերջին ռազմական գործողությունների արդյունքում զոհված զինծառայողների մարմիններ։ Դրանց մեջ, ըստ իրավապաշտպանի, նաև գերության մեջ սպանվածների դիակներ կան։
«Փոխանցված մարմինները ադրբեջանցի զինծառայողները հետմահու խոշտանգել են ՝ կտրել են գլուխ, ականջ, դանակահարել են։ Սա ևս մարդասիրական իրավունքի խախտում է, քանի որ իրավունքը պաշտպանության տակ է առնում սպանված զինծառայողների մարմինները»,- ընդգծել է նա։
«Բաքուն կարող է մոլորեցնել միջազգային հանրությանը»
Իրավապաշտպանի գնահատմամբ՝ արդյունավետ քննությունն ու պատժի անխուսափելիության սկզբունքի իրացումը չեն կարող տեղի ունենալ Ադրբեջանում.
«Այդ երկրի իրավապահ մարմիններն անկախ չեն, չեն կարող ապահովել օբյեկտիվ և համակողմանի քննություն, բայց կարող են օգտագործել քննությունները, որպեսզի մոլորեցնեն միջազգային հանրությանը։ Օրինակ՝ կարող են ասել՝ քանի դեռ քննությունն ընթացքի մեջ է, որևէ գործողություն չձեռնարկել»։
Փոխարենն, ըստ Սահակյանի, իրենց երկրներում քրեական հետապնդումներ կարող են սկսել Ադրբեջանի զինվորականների արարքը դատապարտած երկրները․
«Պատերազմական հանցագործությունների պարագայում խնդիրը կարող են բարձրացնել ՄԱԿ Անվտանգության խորհրդում և այնտեղ կոնսենսուսային քվեարկության հիման վրա դեպքն ուղղել միջազգային քրեական դատարան»։
«Ադրբեջանը փորձում է ստեղծել պատրանք, թե փոխել է իր ձեռագիրը»
Սահակյանն ասում է՝ հայ իրավապաշտպանների նպատակը իրավական գործընթացների համար «ապացույցներ նախապատրաստելն» է․
«Արդեն իսկ կան մեծաքանակ ապացույցներ, որ Ադրբեջանը ներգրավված է եղել մասշտաբային խոշտանգումների և սպանությունների մեջ։ Բաքվի իշխանությունների գլխին կախված է պատերազմական հանցագործությունների համար պատժվելու սուրը։ Միջազգային իրավախորհրդատուների օգնությամբ նրանք փորձում են ստեղծել դրական պրակտիկաներ»։
Փորձագետի խոսքով՝ սա է պատճառը, որ վերջին ռազմական գործողություններից հետո Ադրբեջանն ավելի բաց է աշխատում, քան նախկինում, այդ թվում՝ Կարմիր խաչի հետ։
«Միջազգային իրավունքն արգելում է Արցախի որևէ կարգավիճակ Ադրբեջանի կազմում»
Սիրանույշ Սահակյանը շեշտում է՝ Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանը, Խտրականության դեմ պայքարի կոմիտեն, ՄԱԿ Արդարադատության դատարանի միջանկյալ միջոց կիրառելու մասին որոշումը ևս վերահաստատել են, որ Ադրբեջանում «պետական մակարդակով հայերի նկատմամբ վարվում է ռասայական խտրականության քաղաքականություն»։
Նրա խոսքով՝ իրավական գնատականները պետք է նշանակություն ունենան նաև բանակցությունների ժամանակ։
Փորձագետը համոզված է՝ միջազգային հանրությունը պետք է զերծ մնա այնպիսի լուծումներ առաջարկելուց, որոնք կարող են ենթադրել Արցախի կարգավիճակ Ադրբեջանի կազմում։
«Լինի Ռուսաստանը, Միացյալ Նահանգները, թե որևէ այլ երկիր, որը փորձում է դերակատարում ստանձնել հարցի քաղաքական լուծման գործում, պետք է նկատի ունենա, որ այս պահին ստեղծված միջազգային իրավունքն արգելում է որևէ կարգավիճակ Ադրբեջանի կազմում, քանի որ հաստատված է Ադրբեջանի ռասիստական քաղաքականությունը հայերի նկատմամբ»,- ամփոփել է փորձագետը։
Ադրբեջանցիները գնդակահարել են հայ գերիների
