Ադրբեջանում բարձրացել են աշխատավարձերը, բայց նաև կոմունալների սակագները
Աշխատավարձերի և գների աճը Ադրբեջանում
Տարեսկզբից Ադրբեջանում բարձրացել են նվազագույն աշխատավարձի և նվազագույն կենսաթոշակի չափերը։ Միաժամանակ բարձրացել են նաև կոմունալ ծառայությունների սակագները։ Բնակչության անապահով շերտը և տնտեսության ոլորտի փորձագետները կարծում են, որ բնակչության եկամուտների աճը չի փոխհատուցում սննդամթերքի և կոմունալ ծառայությունների գների աճը։
Հունվարի 7-ին նախագահ Իլհամ Ալիևը ստորագրել է հրամանագիր՝ պետական բյուջեից ֆինանսավորվող մի շարք կազմակերպությունների աշխատակիցների աշխատավարձի բարձրացման մասին։ Հրամանագրի համաձայն՝ 2025 թվականի հունվարի 1-ից միջինում 15%-ով բարձրանում են մոտ 20 հաստատությունների ղեկավարների և այլ աշխատակիցների պաշտոնային դրույքաչափերը, այդ թվում՝ Ադրբեջանի Գիտությունների ազգային ակադեմիայի, ԳԱԱ Գյանջայի մասնաճյուղի և Հեյդար Ալիևի կենտրոնի։
Միևնույն ժամանակ նախագահի նախորդ հրամանագրով երկրում նվազագույն աշխատավարձը 345 մանաթից (մոտ 203 դոլար) բարձրացել է՝ հասնելով 400 մանաթի (մոտ 235 դոլար)։ Բացի այդ, նոր տարվա սկզբից Սակագնային խորհրդի որոշմամբ բարձրացվել են նաև մի շարք կոմունալ ծառայությունների սակագները։
Կոմունալ ծառայությունների նոր գները
Ջերմամատակարարում
Ինչպես նշում է «Ազերիստիլիքթեջիզաթը», ջերմամատակարարման ինքնարժեքը ներկայումս կազմում է 1,10 մանաթ (0,65 դոլար)՝ 1 քմ-ի համար։ Սակայն 2011 թվականից բնակչությունը վճարում է ընդամենը 15 գյափիկ (0,09 դոլար)՝ 1 քմ-ի համար, տարբերությունը փակում է պետական սուբսիդիավորումը։ Այժմ որոշվել է բնակչության համար սահմանել օպտիմալ սակագին՝ 30 գյափիկ (0,18 դոլար)՝ 1 քմ-ի համար ամսական՝ առանց հաշվիչի, կամ 14,6 մանաթ (8,58 դոլար)՝ 1 Գկալ-ի համար (40-50 քմ)՝ հաշվիչի առկայության դեպքում։
Բնական գազ
- մինչև 1200 խմ սպառման դեպքում բնական գազի 1 խմ-ի սակագինը բարձրացել է 0,5 գյափիկով (4,2%)՝ 12-ից դառնալով 12,5 գյափիկ (0,073 դոլար),
- 1200-2500 խմ սպառման դեպքում սակագինը բարձրացել է 2 գյափիկով (10%)՝ 20-ից դառնալով 22 գյափիկ (0,13 դոլար),
- 2500 խմ-ից ավելի սպառման դեպքում սակագինը բարձրացել է 5 գյափիկով (20%)՝ 25-ից դառնալով 30 գյափիկ (0,17 դոլար)։
Բնակչության համար բնական գազի 1 խմ-ի միջին սակագինը բարձրացել է 1,3 գյափիկով (8,7%)։
Էլեկտրականություն
- մինչև 200 կՎտ սպառման դեպքում էլեկտրաէներգիայի 1 կիլովատտ-ժամի սակագինը բարձրացել է 0,4 գյափիկով (5%)՝ 8-ից դառնալով 8,4 գյափիկ (0,49 դոլար),
- 200-300 կիլովատտ-ժամ սպառման դեպքում սակագինը բարձրացվել է 1 գյափիկով (11,1%)՝ 9-ից դառնալով 10 գյափիկ (0,05 դոլար),
- 300 կիլովատտ-ժամից ավելի սպառման դեպքում սակագինը բարձրացվել է 2 գյափիկով (15,4%)՝ 13-ից դառնալով 15 գյափիկ (0,08 դոլար)։
Բնակչության համար էլեկտրաէներգիայի 1 կիլովատտ-ժամի միջին սակագինը բարձրացել է 0,7 գյափիկով (7,8%)։
Մասնավոր հատվածի որոշ աշխատակիցներ բողոքում են, որ իրենց աշխատավարձերը չեն փոխվել, և որ գնաճը լրջորեն կբարդացնի իրենց կյանքը։
Նրանք ասում են, որ աշխատավարձի բարձրացումը իրենց վրա չի տարածվում. գներն աճում են, արդյունքում մասնավոր հատվածի աշխատակիցները դառնում են էլ ավելի աղքատ։
Բաքվի սուպերմարկետներից մեկում աշխատող Քենուլ Ահմեդովան (անունը փոխված է) «Ազատություն» ռադիոկայանին պատմել է, որ իր աշխատավարձը կազմում է 550 մանաթ (325 դոլար).
«Սննդամթերքի գները բարձրանում են, իսկ հիմա էլ՝ էլեկտրաէներգիայի և գազի։ Ամեն ինչի գինը բարձրանում է, բացի մեր աշխատավարձից։ Երբ այս մասին ասում եմ ղեկավարությանը, նրանք ասում են՝ «Եթե դուր չի գալիս, մի աշխատեք»։ Պետական պաշտոն զբաղեցնողների աշխատավարձերը բարձրանում են, բայց մենք էլ ենք այս պետության քաղաքացիները։ Ինչո՞ւ մեր աշխատավարձերը չեն բարձրանում»։
Բնակչության սոցիալական պաշտպանության պետական հիմնադրամը Turan գործակալությանը հայտնել է, որ 2025 թ.-ի հունվարի 1-ից ողջ երկրում նվազագույն աշխատավարձը կբարձրացվի մինչև 400 մանաթ (235 դոլար), ինչը կազմում է 16% աճ։
«Բացի նվազագույն աշխատավարձի բարձրացումից՝ նախատեսվում է բարձրացնել նաև առանձին ոլորտներում աշխատող անձանց աշխատավարձերը։ Ընդհանուր առմամբ, սրանից կշահեն ավելի քան 700.000 քաղաքացի»։
Կառույցում նշել են, որ այս թվերը ներառում են պետական հատվածում աշխատող 400.000 և մասնավոր հատվածում աշխատող 300.000 մարդ.
«Այժմ նույնիսկ մասնավոր հատվածում ամսական աշխատավարձը չի կարող լինել 400 մանաթից պակաս»։
Տնտեսագետ Նաթիկ Ջաֆարլին «Ազատություն» ռադիոկայանին պատմել է, որ կոմունալ ծառայությունների սակագների վերջին բարձրացումը առաջին հայացքից կարող է աննշան թվալ, սակայն դա դրական միտում չէ.
«Մենք կրկին ու կրկին բախվում ենք նման աճի որոշակի ժամանակահատվածներում։ Դրա հիմնական պատճառները չեն վերացվում։ Հիմնական պատճառը պետական ընկերությունների ոչ ռացիոնալ և ոչ թափանցիկ գործունեությունն է։ Եթե այս պատճառները չվերացվեն, գները կշարունակեն աճել։ Այս անգամ նվազագույն աշխատավարձերի և կենսաթոշակների աճը կազմել է մոտ 15%, իսկ սակագները բարձրացել են 6-7%-ով։ Այս առումով կարելի է ասել, որ պետական հատվածի աշխատողները որոշ չափով կարող են փոխհատուցել այս թանկացումը»։
Նրա խոսքով՝ խնդիրն այն է, որ երբ մասնավոր հատվածի աշխատողները պահանջում են աշխատավարձի բարձրացում, գործատուները կարող են հեշտությամբ նրանց ազատել աշխատանքից.
«Կան բավականին շատ մարդիկ, որոնք ցանկանում են աշխատել։ Ադրբեջանում աշխատատեղերի լուրջ պակաս կա։ Ուստի կառավարության գլխավոր նպատակը պետք է լինի տնտեսության ընդլայնումը և նոր աշխատատեղերի ստեղծումը, որպեսզի պահանջարկը մեծանա, իսկ գործատուները լավ աշխատողներ ներգրավեն գրավիչ պայմաններով»։
Նա նշել է, որ ներկայիս իրավիճակը ճիշտ հակառակն է.
«Հետևաբար պետությունը պետք է տնտեսական ակտիվության հասնի մրցակցային միջավայրի ընդլայնման հաշվին։ Հենց որ դա տեղի ունենա, աշխատատեղերի քանակն ինքնաբերաբար կավելանա, աշխատավարձերը նույնպես կբարձրանան»։
Նաթիկ Ջաֆարլին ընդգծել է, որ ներկայումս տեղեկատվություն չկա երկրում նվազագույն աշխատավարձ ստացող անձանց քանակի մասին.
«Սակայն կա տեղեկատվություն միջին աշխատավարձի մասին։ Ադրբեջանում միջին աշխատավարձը կազմում է մոտ 500 մանաթ (294 դոլար)։ Սա նշանակում է, որ պայմանագրով աշխատող 1,7 միլիոն մարդկանց կեսը ստանում է մինչև 500 մանաթ աշխատավարձ»։
Պետական վիճակագրական կոմիտեի տվյալների համաձայն՝ 2024 թվականի նոյեմբերի 1-ի դրությամբ երկրի տնտեսությունում զբաղվածների թիվը կազմում է 1 մլն 773,3 հազար մարդ։ Նրանցից 881,7 հազարն աշխատում են տնտեսության պետական հատվածում, իսկ 891,6 հազարը՝ ոչ պետական հատվածում։ Սակայն պաշտոնական տվյալներով՝ երկրում ապրում է մոտ 5 միլիոն աշխատունակ մարդ, և ինչպես հաղորդվում է՝ նրանցից շատերն աշխատում են ապօրինի։
Աշխատավարձերի և գների աճը Ադրբեջանում
