Անվճար բնակարան Աբխազիայում. ո՞ւմ համար է նախատեսված
Երեք երեխա ունեցող երիտասարդ կին։ Ամուսնալուծված կամ այրիացած։ Աշխատում է երեք տեղ, վարձակալած բնակարանում է ապրում։ Ահա Աբխազիայում պետական ծրագրի շրջանակներում անվճար բնակարան ստանալու տիպիկ թեկնածուի դիմանկարը: Բայց, ամենայն հավանականությամբ, այս կանանցից ոչ մեկը բնակարան չի ստանա։ Որովհետև կան թեկնածուներ, որոնք դրա կարիքն ավելի շատ ունեն՝ հինգ և ավելի երեխա կամ հաշմանդամություն ունեցող երեխա ունեցող ընտանիքներ։ Նրանք ավելի մեծ շանսեր ունեն իրենց բնակարանային խնդիրը լուծելու։ Բայց դա էլ փաստ չէ։ Որովհետև Աբխազիայում բնակարանի կարիք ունեցող ընտանիքների թիվը բազմիցս գերազանցում է պետության հնարավորությունները։
2500 ընտանիքների «երկարությամբ» հերթը
Աղքատներին և/կամ բազմազավակ ընտանիքներին բնակարանով ապահովելու պետական ծրագիրը Աբխազիայում գործում է 1993 թվականից։
Այս պահին ընթացակարգը հետևյալն է՝ հայտատուն դիմում է ներկայացնում սոցիալական ապահովության նախարարություն, հաստատվելու դեպքում ընտրում է իր համար հարմար բնակարան։ Գումարը նրան առձեռն չեն տալիս, նախարարությունը վճարում է վաճառողին։
- «Աբխազիան կարող է դառնալ երկրորդ Մոնակո». Վրաստանի վարչապետ
- «Վրաստանը նախ պետք է չեղարկեր օկուպացիայի մասին օրենքը». Աբխազիան՝ Մոնակո դառնալու առաջարկի մասին
- Աբխազիայում կբացվե՞ն «Вкусно – и точка» ցանցի ռեստորաններ
2022-ին և 2023-ի հունվարին բնակարան ստանալու հայտ է ներկայացրել 416 ընտանիք։ Նրանց թվում կան երեք-չորս երեխա, հաշմանդամություն ունեցող անդամ ունեցող ընտանիքներ, ընտանիքներ, որտեղ ծնողներից մեկը անհետ կորած է, կամ ընտանիքի անդամներից մեկը զոհվել է վրաց-աբխազական պատերազմում։ Ընդհանուր առմամբ, առնվազն 2500 ընտանիք այժմ հերթագրված է Աբխազիայում անվճար բնակարան ստանալու համար:
2022 թվականին ծրագրի իրականացման համար պետբյուջեից հատկացվել է 40 միլիոն ռուբլի [մոտ 582 հազար դոլար]։ Սա թույլ է տվել բնակարան գնել 51 ընտանիքի համար: Այս տարի ծրագրի ֆինանսավորումն ավելացել է՝ հասնելով 60 միլիոն ռուբլու [մոտ 872 հազար դոլար]։ Բայց բնակարաններն էլ են թանկացել։ Սուխումում ամենաէժան՝ ծայրամասում գտնվող, մեկսենյականոց, առանց պատուհանների կամ դռների բնակարանն այսօր արժե 500-700 հազար ռուբլի [մոտ 7-10 հազար դոլար]: Այսպիսով, 2023 թվականին պետության կողմից հատկացված միջոցները կբավականացնեն 60-ից պակաս թվով ընտանիքների բնակարանով ապահովելու համար։
Բնակարանները՝ սեփական և տեր չունեցող
Սաիդա Կոլբայը երեք երեխա ունի, որոնցից մեկը հաշմանդամություն ունի։ Ամուսնուց բաժանվելուց հետո նա երեխաների հետ տեղափոխվել է երեքսենյականոց բնակարան, որտեղ ապրում են նրա մայրը, եղբայրը, հարսը և նրանց երեք երեխաները։
Սաիդան աշխատում է մանկապարտեզում և 2010 թվականից բնակարանի հերթացուցակում է։ 2022 թվականի վերջին նա կառավարությունից 800,000 ռուբլու [մոտ 11,000 դոլար] վկայական է ստացել բնակարան գնելու համար։ Եվս 400 հազար ավելացրել է եղբայրը։ Ընդհանուր գումարը կազմել է 1 200 000 ռուբլի [մոտ 17 500 դոլար]։
«Այդ գումարով ես կարողացա գնել մեկսենյականոց Պիցունդայում [առողջարանային քաղաք Աբխազիայում — խմբ․]: Այստեղ բնակարանները շատ թանկ են, բայց ես չէի ուզում տեղափոխվել ուրիշ քաղաք։ Այստեղ եմ ծնվել ու մեծացել»,— պատմում է կինը։
Սաիդայի նոր բնակարանում միայն պատուհաններն ու դռներն են լավ վիճակում։ Մնացած ամեն ինչ փոխարինման և վերանորոգման կարիք ունի։ Բայց Սաիդան ասում է՝ իմանալով, որ սա իմ սեփական բնակարանն է, կներդնեմ բոլոր ջանքերն այն վերանորոգելու համար։
«Եղբայրս ինձ շատ է օգնում։ Հիմա մենք գրեթե տասը հոգով ապրում ենք երեք սենյակում, բայց երբ գիտեմ, որ շուտով տեղափոխվելու եմ, արդեն ավելի հեշտ է։
Մեր դիմաց գտնվող ոչ ներկայանալի ինը հարկանին այն շենքն է, որտեղ Սաիդան բնակարան է գնել, այն զարմանալիորեն տարբերվում է մյուսներից: Այն գեղեցիկ երեսպատված է և այնպիսի տեսք ունի, ասես պատահաբար է հայտնվել Պիցունդայի բնակելի թաղամասում: Պտտվող շշուկների համաձայն՝ մասնավոր ընկերությունն այն գնել է բնակարանների սեփականատիրոջից և այժմ վաճառում է ամբողջ բարձրահարկ շենքը 180 միլիոն ռուբլով [մոտ 2,600,000 դոլար]։ Իսկ Պիցունդայում ոմանք կարծում են, որ պետությունը կարող էր գնել այն և բնակարանները հատկացնել կարիքավորներին:
Ընդհանրապես, Աբխազիայում վարձակալած բնակարաններում ապրող բազմազավակ ընտանիքները վրդովվում են, երբ նայում են դատարկվող տներին՝ լինեն գեղեցիկ նորակառույցներ, թե խորհրդային ժամանակների կիսակառույց ինը հարկանի շենքեր: Հենց նման ինը հարկանի շենք էին հունվարի կեսերին փորձում գրավել Սուխումի 29 ընտանիքներ։ Իշխանություններին ընդդիմության հետ միասին ինչ-որ կերպ հաջողվեց հանգստացնել ամբոխին, սակայն այս ակցիան միանգամայն հստակ ցույց է տալիս ժողովրդի մեջ տիրող տրամադրությունները։
Օրենքը խոչընդոտ չէ երազանքի համար
Աբխազիայում, որպես այդպիսին, սոցիալական բնակարաններ չկան, այսինքն՝ պետությունն ինքը տներ չի կառուցում կարիքավորների համար։
Հիփոթեք հասկացություն նույնպես գոյություն չունի։
Այդ նպատակով բանկից վարկ վերցնելն էլ անհնար է։ Որովհետև 10 տարի առաջ բանկերը ակտիվորեն վարկեր էին տրամադրում բիզնեսի զարգացման համար, բայց ոչինչ հետ չստացան։ Այսպիսով, հիմա դառը փորձից դասեր քաղած բանկիրները սկզբունքորեն չեն քննարկում բնակչության վարկավորման հարցը։
Անցած տարվա ընթացքում Աբխազիայում բնակարանները թանկացել են առնվազն մեկ երրորդով: Այդ թվում՝ երկրորդային շուկայի բնակարանները, որոնք վաճառում են սեփականատերերը: Նրանք թանկացումը պայմանավորում են օտարերկրացիների պահանջարկի ավելացմամբ։
«Երկու բնակարան ունեմ։ Մեկում ապրում ենք ամուսնուս ու երեխաներիս հետ, իսկ մյուսում տատիկս էր ապրում։ Ուզում էի այն պահել որդուս համար։ Բայց այսօր, եթե կարողանամ լավ գնով վաճառել, կվաճառեմ, կավելացնեմ խնայողություններս և ավելի լավը կգնեմ։ Բնակարան կամ տուն եմ ուզում կենտրոնում»,— ասում է Սուխումի բնակիչներից մեկը։
Նա արդեն գնորդներ ունի՝ ամուսնական զույգ Ռուսաստանից։
Չնայած այն հանգամանքին, որ օրենքն օտարերկրյա քաղաքացիներին արգելում է բնակարան գնել Աբխազիայում: Բայց և՛ վաճառողները, և՛ գնորդները արդեն հարմարվել են այդ օրենքը շրջանցելու կամ անտեսելու հետ.
«Ինչպե՞ս եմ գործարք կնքելու։ Ոչ մի կերպ: Իմ լավ ծանոթներն են։ Երկար տարիներ ընկերություն ենք անում։ Նրանք պարզապես կգան ու կապրեն այստեղ։ Այս տարի երկուսն էլ թոշակի են անցնում, երազում են իրենց ծերությունն անցկացնել ծովի ափին։ Ես կօգնեմ նրանց իրականացնել իրենց երազանքը։ Իսկ նրանք՝ իմը»:
Արգելքը շրջանցելու մեկ այլ միջոց (բացի գործարք չկնքելուց) լիազորագիրն է: Վարչապետի խոսքով՝ 1993 թվականից ի վեր այս կերպ օտարերկրյա քաղաքացիներին է անցել ավելի քան 5800 բնակելի տարածք ողջ Աբխազիայում։
Հրապարակումներում տեղ գտած տերմինները, տեղանունները, մտքերը և գաղափարները պարտադիր չէ, որ համընկնեն JAMnews-ի կամ նրա առանձին աշխատակիցների կարծիքների և գաղափարների հետ: JAMnews-ն իրեն իրավունք է վերապահում հեռացնել հրապարկումների վերաբերյալ արված այն մեկնաբանությունները, որոնք կգնահատվեն որպես վիրավորական, սպառնալիք պարունակող, բռնություն հրահրող կամ էթիկապես անընդունելի կլինեն այլ պատճառներով։
