«Պատրանքային ելքերի մասին խոսելն օգտակար չէ»․ հայ վերլուծաբանը՝ ԼՂ-ի մասին
Ակցիաներ Երևանում՝ հաջակցություն Արցախի
«Բացե՛ք կյանքի ճանապարհը», «Մենք Արցախն ենք»: Այս կարգախոսներով վաղ առավոտից բողոքի ակցիաներ են ընթացել Հայաստանի մայրաքաղաքում։ Կարճ ժամանակով փակվել են Երևանի մի շարք կենտրոնական փողոցներ։ Ակցիայի մասնակիցները ներկայացրել են Լեռնային Ղարաբաղի ապաշրջափակման իրենց պահանջը, ինչպես նաև իրազեկել հուլիսի 25-ին Երևանում և Ստեփանակերտում նախատեսվող համաժամանակյա հանրահավաքի մասին։
Շարունակվել են նաև ակցիաները ՄԱԿ-ի հայաստանյան գրասենյակի, ՌԴ դեսպանատան մոտ։ Մասնակիցներին հանդիպում են խոստացել Կարմիր խաչի գրասենյակից։ Քաղաքացիները վստահ են՝ լուռ նստելու և ոչինչ չանելու դեպքում, ԼՂ-ում ստեղծված «իրավիճակը հասնելու է նաև Հայաստան»։
ԼՂ-ից Հայաստանին հորդորում են միջոցներ ձեռնարկել ռուս խաղաղապահներին միջազգային մանդատով օժտելու ուղղությամբ։ Քաղաքական մեկնաբան Հակոբ Բադալյանի խոսքով՝ անիրատեսական ակնկալիք է։ Ասում է՝ ստեղծված իրավիճակից ելքեր գտնելու համար պետք է ջանքերն ուղղել արտաքին «հավաքական» պատասխանատվության դաշտ ձևավորելու կամ այն վերականգնելու ուղղությամբ, ինչպիսին կար, օրինակ՝ Մինսկի խմբի եռանախագահության շրջանակում:
2022 թ․-ի դեկտեմբերի 12-ից Արցախը շրջափակված է, փակ է արտաքին աշխարհին կապող միակ ճանապարհը՝ Լաչինի միջանցքը։ Մեկ ամսից ավելի է, ինչ Լեռնային Ղարաբաղը լիակատար պաշարման մեջ է։ Հունիսի 15-ից որևէ հումանիտար բեռ՝ սնունդ, դեղորայք ԼՂ մուտք չի գործել։ Ստեփանակերտից ահազանգում են՝ իրավիճակն օրհասական է։ Սահմանափակ քանակով վաճառվող հաց ձեռք բերելու համար արցախցիները հերթերում սպասում են ժամեր շարունակ։
Ադրբեջանական կողմը Հակարիի կամրջի վրա տեղադրված ապօրինի անցակետով թույլատրում է բացառապես Կարմիր խաչի միջազգային կոմիտեի մեքենաների ելումուտը, այն էլ միայն բուժառուների տեղաշարժը կազմակերպելու նպատակով։ Այսօր հայտնի դարձավ, որ Ադրբեջանը հսկիչ-անցագրային կետում նաև բուժանձնակազմ է տեղակայել։ Բաքվի նոր նախապայմանն է՝ ադրբեջանցի բժիշկները պետք է զննեն Կարմիր խաչի մեքենաներով Արցախից Հայաստան տեղափոխվող հիվանդներին:
Երևանում ընթացող ակցիաները, արցախցիների ակնկալիքները, փորձագիտական կարծիք
«Արցախ տեղափոխեք հավաքված հումանիտար բեռը»․ պահանջ ՄԱԿ-ից
ՄԱԿ-ի հայաստանյան ներկայացուցչությանը նման պահանջ են ներկայացրել ակցիայի մասնակիցները։ Նրանք ավելի քան մեկ շաբաթ է, ինչ գրասենյակի դիմաց հավաքում են սնունդ՝ ակնկալելով, որ կառույցը հաշվի կառնի ԼՂ-ում ստեղծված իրավիճակն ու ջանքեր կգործադրի այն Արցախ փոխադրելու համար։ Այսօր ակցիայի մասնակիցները պահանջը նաև գրավոր են ձևակերպել՝ նամակ փոխանցելով գրասենյակի ղեկավարին։
«Հաշվի առնելով ծանրագույն իրավիճակը՝ խնդրում ենք ձեզ հրատապ կարգով ընդունել հավաքագրված ողջ հումանիտար բեռը և փոխադրել Հայաստանի Հանրապետությունից Լաչինի միջանցքով դեպի Արցախ»,- ասված է նամակում։
Միջազգային կառույցը մինչ այս պահը չի արձագանքել այս պահանջին։
Քաղաքացիները մի պահ փակել են նաև ՄԱԿ-ի գրասենյակի մուտքերն ու ելքերը, որպեսզի «սեփական մաշկի վրա զգան» շրջափակումը։
«Դեսպանն արձակուրդում է»․ այց ՌԴ դեսպանատուն
«Վերադարձ դեպի Դիզակ» ՀԿ ղեկավար Մարգարիտա Քարամյանը, ով ևս մասնակցում է ակցիաներին, Factor TV-ի եթերում տեղեկացրել է, որ Ռուսաստանի դեսպանատան աշխատակիցն իրենց հորդորել է՝ «նամա՛կ գրեք, գցե՛ք մեր արկղը»։ Ինքն էլ ի պատասխան նշել է, որ «հազարավոր նամակներ են մնացել անպատասխան»։
Դեսպանատնից հայտնել են նաև, որ որևէ մեկը նրանց չի կարող ընդունել, քանի որ «դեսպանն արձակուրդում է»։
Քարամյանն այն արցախցիներից է, որոնք նախորդ շաբաթ փորձել էին անցնել Հակարիի կամրջով և գնալ տուն՝ Արցախ։ Ռուս խաղաղապահները, սակայն, թույլ չէին տվել առաջանալ։ Ասում է՝ խաղաղապահները կտրականապես մերժել են ուղեկցել։
Արցախցու գնահատմամբ՝ շատ ավելի հավանական է, որ ռուսական կողմն է կազմակերպել շրջափակումը։
«Մեզ համար՝ այն մարդկանց համար, որոնք գնացել էին՝ անցնելու Հակարիի կամրջով, պարզ դարձավ, որ ճանապարհը փակել է ռուսական կողմը, և որ Ադրբեջանն ուղղակի արյունոտ գործիք է իրենց ձեռքում, որով հայերին ստիպում են ենթարկվել իրենց կամքին»,- ընդգծել է նա։
«Հզոր ճնշմամբ կարող ենք հասնել արդյունքի»․ ակցիայի մասնակիցների կարծիքը
ՄԱԿ-ի հայաստանյան գրասենյակի մոտ կազմակերպված ակցիայի նախաձեռնող խմբի ներկայացուցիչ Արման Վարդանյանն «Ազատության» հետ զրույցում նշել է․
«Ակցիաները շարունակելու են այնքան ժամանակ մինչև 100 հազարավոր մարդիկ դուրս գան փողոց և չհանդուրժեն, որ մի քանի հարյուր կմ հեռու գտնվող հայերը սովի են մատնված, աշխարհն էլ աչք է փակում հումանիտար աղետի վրա»։
Նրա խոսքով՝ արդյունքի հնարավոր է հասնել միայն քաղաքացիական հզոր ճնշմամբ։
«Երևույթն ինքը եզակի է աշխարհում, որ քաղաքացիական հանրությունը ինքն է հավաքում պարենն ու պարտադրում աշխարհի ամենահզոր, համար առաջին կառույցին, որի վրա հիմնված է աշխարհակարգը, որպեսզի նրանք իրենց հիմնարար սկզբունքներն իրականացնեն»,- շեշտել է Արման Վարդանյանը։
ՌԴ դեսպանատան մոտ ակցիա իրականացնող Մարգարիտա Քարամյանի խոսքով՝ եթե ընթացող ակցիաները որևէ արդյունավետություն չունենան, առնվազն «թմբիրից կարթնացնեն» Հայաստանի բնակչությանը․
«Կհասկանան՝ այնտեղ իրենց ազգակիցներն են։ Եթե լուռ նստենք և ոչինչ չանենք, Արցախում ստեղծված իրավիճակը հասնելու է նաև Հայաստան»։
Մեկ շաբաթից ավելի է, ինչ Երևանում ակցիաներ են տեղի ունենում Ռուսաստանի, Ֆրանսիայի, Միացյալ Նահանգների դեսպանատների, ԵՄ պատվիրակության, Կարմիր խաչի, ՄԱԿ-ի գրասենյակների դիմաց։ Ակցիայի մասնակիցները փորձում են միջազգային կառույցների ուշադրությունը հրավիրել ԼՂ-ում ստեղծված և խորացող հումանիտար ճգնաժամի վրա։
«Ռուս խաղաղապահներին օժտել միջազգային մանդատով»․ պահանջ Արցախից
Արցախցիների այս պահանջն օրերս ձևակերպվել էր որպես խորհրդարանի ուղերձ։ Ազգային ժողովը Հայաստանին կոչ էր արել անհապաղ միջոցներ ձեռնարկել խաղաղապահ առաքելությանը միջազգային մանդատով օժտելու համար՝ սահմանված ընթացակարգով դիմելով ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդին, Գլխավոր ասամբլեային և առաջարկելով «պատշաճ քայլեր կատարել տարածաշրջանում խաղաղության և անվտանգության պահպանման ուղղությամբ»։
Պատգամավորները Արցախում տեղակայված խաղաղապահների մանդատ չունենալը դիտարկում են որպես խնդրահարույց հանգամանք․
«Ռուսական խաղաղապահ զորախումբը օժտված չէ միջազգային մանդատով, հանգամանք, որը կանաչ լույս է վառում Ադրբեջանի կողմից եռակողմ հայտարարության (2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի) և միջազգային իրավունքի նորմերի ու սկզբունքների խախտումների, տարածաշրջանի անվտանգության և կայունության շարունակական վտանգման համար»։
Փորձագիտական կարծիք
Քաղաքական մեկնաբան Հակոբ Բադալյանն ասում է՝ ՄԱԿ Անվտանգության խորհրդում Ռուսաստանին խաղաղապահ մանդատ տալու, ինչպես նաև Ռուսաստանի փոխարեն այլ խաղաղապահ առաքելության առնչությամբ ակնկալիքները «հավասարապես անիրատեսական» են․
«Այլ հարց է, որ Հայաստանը կարող է դիմել, ցույց տալու համար, որ ՄԱԿ ԱԽ 5 մշտական անդամներից ոչ ոք պատրաստ չէ գործուն քայլեր կատարել իրավիճակի կառուցողական կառավարման ուղղությամբ, այսինքն՝ Արցախի պաշարման գործնական հաղթահարում և խաղաղ կարգավորման հավասարակշռված գործընթացի ձևավորում»։
Սա ցույց տալն, ըստ նրա, ոչինչ չի փոխի։ Նկատում է՝ գուցե շատ, թե քիչ իմաստ կունենա առավելագույն ջանք գործադրել Արցախ և Լաչինի միջանցք փաստահավաք խումբ ուղարկելու գաղափարի ուղղությամբ։
«Երևանի՝ արդեն ամիսներ շարունակ բարձրաձայնվող այդ միտքը չի ստացել որևէ կոնկրետ դերակատարի հավանություն։ Որովհետև դա ոչ մեկին պետք չէ, իսկ այն, ինչ այսօր կատարվում է Արցախի շուրջ, պետք է թերևս բոլորին տարբեր խնդիրներ լուծելու համար»։
Բադալյանի գնահատմամբ՝ ստեղծված իրավիճակից ելքեր գտնելու համար առավել օգտակար է ճանաչել դրա «անելանելիությունը», քան նստել տեսախցիկների առաջ ու խոսել երևակայական, պատրանքային ելքերի մասին։
«Մեր ջանքը պետք է ուղղենք արտաքին «հավաքական» պատասխանատվության դաշտ ձևավորելու կամ այդ դաշտը վերականգնելու ուղղությամբ, ինչպիսին կար Մինսկի խմբի եռանախագահության շրջանակում»,- ընդգծել է նա։
Ասում է՝ ներկայիս «համաշխարհային պատերազմի պայմաններում» մեկ ուժային կենտրոն կամ մեկ բևեռ չի կարողանալու էական բան փոխել:
«Որքան էֆեկտիվ կլինենք այդ «հավաքական պատասխանատվության»՝ առավելագույնս քաղաքական շեշտադրման հարցում, իհարկե, չանտեսելով նաև խնդրի զգայական կողմի նշանակությունը, այնքան կբարձրանա գոնե միջանկյալ հանգուցալուծման հավանականությունը»,- ամփոփել է նա։
Հետևեք մեզ — Facebook | Youtube | Telegram
Ակցիաներ Երևանում՝ հաջակցություն Արցախի
