Ադրբեջանն առաջարկում է պարիսպ կառուցել Իրանի հետ սահմանին
Իրանի բանակը լայնածավալ զորավարժություններ է սկսել Ադրբեջանի հետ սահմանի անմիջական մերձակայքում։ Ադրբեջանում Իրանի դեսպանի խոսքով՝ պաշտոնական Թեհրանը զգուշացրել է Բաքվին զորավարժությունների մեկնարկի մասին։ Իրանական կողմը չի թաքցնում, որ այդ գործողությունները կապված են երկրի երկարաժամկետ ռազմավարական նպատակների հետ։ Ադրբեջանն առաջարկում է բետոնե պարիսպ կառուցել հարավային հարևանի հետ սահմանին։
- «ԱՄՆ-ն այստեղ դեր ունի խաղալու». կոնգրեսականների այցը Երևան
- «ԵՄ և ՀԱՊԿ-ի առաքելությունների համադրման քաղաքական մոտիվ չկա». կարծիք
- Մեքսիկայի տարածքով դեպի ԱՄՆ․ ո՞ւր, ինչպե՞ս և ինչո՞ւ են փախչում Վրաստանի քաղաքացիները
Ի՞նչ է տեղի ունեցել
2022 թվականի սեպտեմբերի 13-14-ը Ադրբեջանի և Հայաստանի սահմանին տեղի ունեցած ակտիվ ռազմական գործողություններից անմիջապես հետո Իրանը հանդես եկավ հարևան երկրների միջև սահմանների փոփոխության անթույլատրելիության մասին հայտարարությամբ։ Այս հայտարարությունն Ադրբեջանում ոչ միանշանակ ընդունվեց։ Փորձագիտական հանրությունը մեկ հարց տվեց. «Ինչո՞ւ Իրանը նման հայտարարություններ չէր անում նախորդ 30 տարիների ընթացքում, երբ Հայաստանի կողմից Ադրբեջանի սահմանների խախտումը ճանաչված էր ողջ միջազգային հանրության կողմից»։
Դեռևս սեպտեմբերին իրանական լրատվական գործակալությունները հայտնում էին, որ իրանական բանակը շուտով լայնածավալ զորավարժություններ է անցկացնելու Ադրբեջանի հետ սահմանին։
Այդ զորավարժությունները մեկնարկեցին հոկտեմբերի 16-ին, և դրանց ընթացքում իրանական բանակը օգտագործում է պոնտոնային կամուրջներ՝ նմանակելով Արաքս գետով ռազմական տեխնիկայի անցումը։ Նշենք, որ այս գետով է անցնում Իրանի և Ադրբեջանի միջև սահմանի մեծ մասը։
Թեհրանը զգուշացրել է Բաքվին
Ադրբեջանում Իսլամական Հանրապետության դեսպան Սեյիդ Աբաս Մուսավին ադրբեջանցի լրագրողներին տված հարցազրույցում ասել է, որ Թեհրանը նախապես զգուշացրել է պաշտոնական Բաքվին երկու երկրների սահմանին զորավարժություններ անցկացնելու մասին։ «Այս զորավարժությունները խաղաղ բնույթի են»,- ասել է դեսպանը։
«Սա Իրանի կողմից որևէ պետության աջակցության հարց չէ, դա ուղղակի կապված է իմ երկրի երկարաժամկետ ռազմավարական շահերի հետ։ Մենք մեր դիրքորոշումն ենք ցույց տալիս մեր շահերի շրջանակներում»,- հավելել է նա։
Զորավարժությունների մեկնարկից մեկ օր առաջ՝ հոկտեմբերի 15-ին, հեռախոսային բանակցություններ էին կայացել Ադրբեջանի արտգործնախարար Ջեյհուն Բայրամովի և նրա իրանցի գործընկերոջ՝ Հուսեյն Ամիր Աբդոլահիանի միջև։
Ինչպես հայտնում է Ադրբեջանի ԱԳՆ մամուլի ծառայությունը, զրույցի ընթացքում քննարկվել էին երկկողմ հետաքրքրություն ներկայացնող հարցեր։
«Ադրբեջանը պետք է պարիսպ կառուցի սահմանին»
Ադրբեջանցի քաղաքագետ Թուրան Ռզաևն առաջարկում է Իրանի հետ սահմանին բետոնե պարիսպ կառուցել.
«Ֆինլանդիայի խորհրդարանը հավանություն է տվել Ռուսաստանի հետ սահմանին պարիսպ կառուցելու առաջարկին։ Կառուցումը կտևի մոտ չորս տարի։ Ֆինլանդիայի վարչապետ Սաննա Մարինը հայտարարել է, որ այդ նպատակով երկրի բյուջեն կվերանայվի։
Այս քայլը պատահական չէ։ Ոչ վաղ անցյալում Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինը հայտարարեց, որ իր երկիրը ստիպված կլինի համարժեք պատասխան տալ Շվեդիայի և Ֆինլանդիայի՝ ՆԱՏՕ մտնելուն։ Ըստ ամենայնի, այս կերպ Հելսինկին փորձում է պաշտպանվել Կրեմլից»։
Ռզաևի խոսքով՝ Ադրբեջանը նույնպես կարող է նման քայլի գնալ Իրանի հետ սահմանին։ Խոսքը, ըստ նրա, երկու երկրների սահմանի ողջ երկայնքով 765 կիլոմետր երկարությամբ բետոնե պարիսպ կառուցելու մասին է։
«Փաստն այն է, որ Իրանը, Արաքս գետի երկայնքով «Հզոր Իրան» խորագրով զորավարժություններ անցկացնելով և գետի վրայով պոնտոնային կամրջով ռազմական տեխնիկայի անցում նմանակելով, ցույց տվեց իր իրական վերաբերմունքը Ադրբեջանի նկատմամբ։
Պաշտոնական Բաքուն պետք է համարժեք պատասխան տա։ Ֆինլանդիայի օրինակով։
Նման քայլը կարող է կանխել «սահմանների փոփոխության» դեպքում ռազմական ուժի կիրառման վերաբերյալ Իրանի սպառնալիքները, ինչպես նաև զգալիորեն նվազեցնել թմրամիջոցների ապօրինի շրջանառությունն այս երկրից։
Սա նորություն չէ այսօրվա աշխարհի համար: Օրինակ՝ ԱՄՆ-ն թմրամիջոցների կարտելների դեմ պայքարի շրջանակներում բետոնե պարիսպ է կառուցում Մեքսիկայի հետ սահմանին։ Թուրքիան նույնն արեց Սիրիայի հետ սահմանին»,- ասել է քաղաքագետը։
