Մոլդովայի տարածքում գտնվող ինքնավարությունն ուզում է Ռուսաստանի կազմ մտնել և չի ուզում

Գագաուզիան ինքնավարություն է Մոլդովայում, որին այստեղ ավանդաբար մեղադրում են անջատողական տրամադրությունների համար և որի կարծիքը բավականին զգալի է դարձել Քիշնևի համար 2016թ-ի վերջին:

Մոլդովայում նոյեմբերին ավարտվեցին նախագահական ընտրությունները, որոնցում հաղթանակ տարավ ռուսամետ Իգոր Դոդոնը: Իսկ Գագաուզիայի բնորոշ գիծը հենց անփոփոխ ռուսական ուղղվածությունն է մշակութային, աշխարհաքաղաքական, լրատվական և կենցաղային ոլորտներում: Հետազոտությունների համաձայն, արտաքին աշխարհում տեղի ունեցող իրադարձությունների մասին տեղացիները տեղեկատվություն են ստանում հիմնականում ռուսական լրատվամիջոցներից: Գագաուզների 90%-ն ուղղափառ է:

Թվում է, թե այստեղ բացարձակ մեծամասնությունը պետք է քվեարկեր սոցիալիստների՝ երկրի ամենառուսամետ քաղաքական ուժի օգտին, հատկապես որ նոր նախագահ Դոդոնը հենց այդ կուսակցության ներկայացուցիչ է:

Սակայն բոլորի կողմից ռուսամետ համարվող Գագաուզիան սոցիալիստներին հնարավորություն չտվեց շարունակել հաղթարշավը: Ընտրությունների առաջին փուլում Գագաուզիայում տեղական օրենսդիր մարմին անցավ սոցիալիստական կուսակցության միայն 2 թեկնածու՝ ընդհանուր 21 մեծամասնական թեկնածուից:

Ի՞նչ պետք է այժմ սպասի Մոլդովան այս տարածաշրջանից:

Գագաուզիայի բարձրագույն պաշտոնական դեմքի՝ բաշկան Իրինա Վլախի մեկնաբանությունը Հրոմադսկի Թի-Վի-ին.

«Գագաուզիա մտնող արտահանման 40%-ը ներկա պահին ԵՄ-ից է գալիս, սակայն տեղի բնակիչներն այնուամենայնիվ ընտրում են ոչ թե ԵՄ, այլ Ռուսաստանի գլխավորած Մաքսային միության հետ համագործակցությունը: Բանն այն է, որ տնտեսական գործոններն ընդհանրապես կապ չունեն, երբ խոսքը գնում է քաղաքական գործընկերային հարաբերությունների մասին: Եվ երեք տարի առաջ տեղի ունեցած հանրաքվեին նույնպես ընտրությունն արտահանման աղբյուրի հիման վրա չի արվել: Մենք բոլորովին այլ ընտրություն ունենք: Գագաուզիայի հատուկ իրավական կարգավիճակի մասին մեր օրենքով ներքին հանրաքվեներ անցկացնելու հնարավորություն է նախատեսվում, և դա շատ լավ է: Եվ այն ժամանակ մենք նույնպես որոշեցինք ժողովրդի հետ խորհրդակցել: Բնակչությանն 97%-ը կողմ արտահայտվեց Եվրասիական միությանը Գագաուզիայի անդամակցությանը»:

Ինչո՞ւ Գագաուզիան իր ապագան Մոլդովայի կամ Եվրոպայի կազմում չի տեսնում:

Հանրաքվեի հարցերից մեկը վերաբերում էր այն հնարավոր սցենարին, թե ինչ պետք է անի Գագաուզիան, եթե Մոլդովան որոշի Ռումինիայի հետ միավորվել: Բնակիչների 97%-ը պատասխանել էր, որ Մոլդովան չպետք է որևէ երկրի հետ միավորվի, այն պետք է չեզոք, ինքնավար հանրապետություն լինի: Եթե այն Ռումինիայի հետ միավորվի, ապա գագաուզներն այնտեղ չեն լինի:

Համատեքստը

Հակիրճ՝ նախորդող իրադարձությունների մասին

· 2014թ-ին Գագաուզիայում հանրաքվե տեղի ունեցավ հետևյալ հարցով. «Արդյո՞ք Գագաուզիան պետք է Եվրասիական միությանն անդամակցի»: Հանրաքվեի էր դրվել նաև «Գագաուզիայի ժողովրդի ինքնորոշման հետաձգված կարգավիճակի» մասին հարցը:

Այդ հանրաքվեն արմատապես հակասում էր Եվրամիությանն անդամագրվելու Մոլդովայի կառավարության ընդհանուր կողմնորոշմանը: Պաշտոնական Քիշնևը փորձեց խոչընդոտել այդ հանրաքվեի անկցկացմանը դատարանի միջոցով: Ավելի ուշ մոլդովական ղեկավարությունը հայտարարեց, որ Գագաուզիայում անցկացրած քվերակությունը ցանկացած դեպքում իրավական ուժ չի ունենալու:

ԽՍՀՄ փլուզումից և Կովկասում ազգային-տարածքային կոնֆլիկտներ սկսվելուց հետո՝ 1990 թվականի օգոստոսին, Գագաուզիան անկախություն հռչակեց: Ի պատասխան այս տարածաշրջանի մայրաքաղաք Կոմրատին 1990թ-ի հոկտեմբերին տեղի ունեցավ մոլդովացի կամավորական ազգայնականների զինված արշավ՝ Մոլդովայի այն ժամանակվա վարչապետ Միրչա Դրուկի գլխավորությամբ: Այն ժամանակ հաջողվեց խուսափել բռնությունից և անմիջական բախումներից. երկու կողմերն էլ զիջման գնացին:

· Հետագա 3 տարվա ընթացքում Քիշնևի կենտրոնական կառավարությունն ու տեղական իշխանությունները պայմանավորվեցին տարածաշրջանի հատուկ իրավական կարգավիճակի մասին՝ Մոլդովայի կազմում:

· Գագաուզիայի բնակչության 80%-ն էթնիկ գագաուզներ են՝ սեփական պատմությունն ու սովորույթներն ունեցող թյուրքախոս ժողովորդ, որն իր ինքնավարությունը չուներ խորհրդային տարիներին:

Հրապարակվել է 08.12.2016